محمد درویش- شرق
از آخرین یادداشتی که برای ستون نگاه سبز شرق نوشتم، دقیقاً 98 روز میگذرد . در آن یادداشت که در سومین روز مهر به چاپ رسید، پرسیده بودم: از لس آنجلس تا اشتوتگارت چقدر راه است؟ و در انتهای آن با خوشبینی کودکانهای نتیجه گرفته بودم: انگار این فاصله از مسافت بین تهران تا اشتوتگارت هم گاه بیشتر مینماید! اما به فاصلهی فقط 48 ساعت دانستم که این خوشبینی افراطی برای یک مرد 48 ساله تا چه اندازه سخرهبرانگیز است! چرا که خبر رسید: آفتاب مطبوعات ایران دیگر از شرق طلوع نمیکند و در نتیجه مستمرترین ستون ثابت محیط زیستی روزنامههای ایران که با عنوان نگاه سبز در 53 قسمت تاکنون منتشر شده بود هم بی هیچ گناهی محکوم به خاموشی شد! ستونی که کوشیده بود با زبانی ساده و در عین حال اثرگذار برای مردم، مدیران و تصمیمگیران حکومتی یادآوری کند که چرا هامون مهم است؟ چرا هورالعظیم در آن سوی مرز سیاسی که از دست برود، سیاستمداران در این سوی مرز سیاسی، در قلب پایتخت مجبورند تا فرمان تعطیلی تهران را صادر کنند؟ چرا نباید و نمیتوان به آن نوع از خودکفایی در کشاورزی دلخوش داشت که به بهای اُفت سالانهی 2 متر در سفرههای آب زیرزمینی و نشست زمین از آبیبیگلو در اردبیل تا خانمیرزا در لردگان تمام میشود؟ … و چرا تبدیل ارومیه از نگینی فیروزهای به پلاتینی نمکی، میتواند کابوس بزرگترین مهاجرت قرن را برای ایرانیان رقم زند؟
این سخنان و تحلیلها همه جملگی در راستای حمایت عملی از پنجاهمین اصل قانون اساسی ماست که صراحتاً میگوید: حفظ محیط زیست لازمه حیات اجتماعی روبه رشد مردم ایران است و باید با هر حرکتی که منجر به تخریب یا آلودگی این سرمایهی ملی شود، مقابله کرد. و این همان آموزهای است که عالیترین مقام در جمهوری اسلامی ایران، در مراسم آغاز به ساخت بوستان ولایت در بهار 1390 آشکارا بر آن تأکید کرده و فرمودند: « من خواهش میکنم مسئولینى که در بخشهاى مختلف هستند، به این نکته توجه کنند که نگاه به مسألهى غبار، نگاه به مسألهى هواى سالم، نگاه به مسألهى آب سالم، نگاه به محیط زیست سالم، نگاه به مسألهى جنگلها، نگاههاى اصلى است؛ اینها را در متن برنامهها، در مجارى همهى برنامههاى زندگى بگنجانند .»
اما به راستی آیا دولتمردان ما چنین کرده و میکنند؟ نگاه کنید به همین ماجرای غمانگیز و شگفتآور فرمان مسدودیت مهمترین و پرمخاطبترین پایگاه اطلاعرسانی محیط زیست کشور، سبزپرس؛ آن هم در پی شکایت رسمی سازمان حفاظت محیط زیست کشور! آیا این گونه میخواهیم مطابق گفتهی عالیترین مقام جمهور کشور در اجلاس کپنهاک، بر حساسیتهای مردم نسبت به مسایل محیط زیستی بیافزاییم؟ وقتی آستانه تحمل سازمانی که باید بیشترین تعامل و حمایت را از فعالان رسانهای در حوزه محیط زیست داشته باشد، اینگونه اندک و حقیر است، دیگر چه انتظاری از طبیعتستیزان مشهور و شناسنامهداری در وزارت راه و شهرسازی، نفت و نیرو داریم؟
حرف من این است که وقتی سخن از فرسایش 4 تا 5 میلیارد تن (و حتا بیشتر) در سال برای ایران میکنیم و هشدار میدهیم به عواقب بیتفاوتی نسبت به چنین روند مرگآوری؛ یعنی داریم به زبانی ساده میگوییم: سالانه زمینی حاصلخیز به مساحت حدود 2 میلیون هکتار را در اثر فرسایش خاک از دست میدهیم که این مقدار، 10 هزار برابر وسعت جزیره تنب کوچک است که همهی ایرانیها به درستی و سزاوارانه برای حفظ تمامیت این جزیره کوچک 210 هکتاری ، حاضران جانشان را بدهند تا شیخنشین زیادهخواه ساکن در جنوب خلیج فارس، متوجه هزینه گزاف لافها و عربدهکشیهای سیاسیاش باشد.
چگونه است که این 210 هکتار را میبینیم و آن دو میلیون هکتار را نه؟
بیاییم اجازه دهیم تا شرق همچنان آفتاب مطبوعات ایران بماند و سبزپرس از تداوم سبزینگی در وطن دفاع کند تا بتوانیم بر شمار مردمی که دلشان برای آب خوردن یک کبوتر و سیراب شدن یک سپیدار و شور نشدن آب کارون میتپد، بیافزاییم و بدینترتیب، عملاً نشان دهیم که پایبندی ما به اصل پنجاه قانون اساسی، یک پایبندی آرمانی و استراتژیک است و نه تاکتیکی و متأثر از مد روز.
در آن صورت ایمان دارم که دیگر امکان ندارد با مردم و مدیرانی مواجه باشیم که نسبت به روند نگرانکنندهی از دست رفتن خاک سطحی و مسدود شدن رسانههای سبزِ وطن، اینگونه بیتفاوت یا خاموش بمانند.