گزارش "برنامه ی مبادله ی کوه نورد" با آمریکن آلپاین کلاب

از حدود سه سال پیش، با پیشنهاد آمریکن آلپاین کلاب (The American Alpine Club) طرحی در انجمن کوه نوردان کلید خورد که بعدا "برنامه ی مبادله ی کوه نورد" نامیده شد. این برنامه برای ما دستاوردهای کوه نوردی، محیط زیستی، و فرهنگی خوبی داشت. چگونگی شکل گیری، هدف های اجرای برنامه، و گزارش بخش اول برنامه را که سفر کوه نوردان ایرانی به آمریکا بود، پیش از این نوشته ام (نگاه کنید به اینجا).

در زیر، بخش دوم گزارش را که مربوط به سفر کوه نوردان آمریکایی به ایران است، و همچنین "پایان سخن" را که مربوط به دستاوردهای برنامه است، می بینید.

کوه نوردان آمریکایی، سخن ویلیام بلیک، نویسنده ی آمریکایی را شعار این برنامه قرار داده بودند: "هنگامی که انسان ها و کوه ها به هم می رسند، کارهای بزرگی صورت می گیرد."

 .Great things are done when men and mountains meet

 عباس محمدی

 گزارش مبادله ی کوه نورد

AAC-ACI CLIMBER EXCHANGE PROGRAM 

 بخش دوم؛ آمریکاییان در ایران

  1-کلیات

  آمریکاییان برای ورود به ایران باید روادید (ویزا) داشته باشند؛ روند فرستادن دعوت نامه برای آنان، رسیدگی وزارت خارجه به پرونده شان، و مراجعه ی آنان به دفتر حافظ منافع ایران در واشنگتن و دریافت روادید، چندان ساده نیست. اشکال کار این است که معمولا کوه نوردان (و هر مسافر دیگری) باید از چند ماه قبل بداند که در زمان مورد نظرش کجا خواهد رفت، اما دادن درخواست سفر یک آمریکایی به ایران، باید حداکثر سه ماه پیش از آغاز سفر باشد و این، برنامه ریزی را برای آنان و میزبان دشوار می سازد. به این دلیل، دو نفر از کسانی که قصد داشتند به ایران بیایند، نتوانستند کارهای خود را هماهنگ کنند و از فهرست مهمانان ما بیرون رفتند. همچنین یک نفر دچار شکستگی پا شد و نیامد؛ به یک نفر روادید داده نشد؛ و با کمال تاسف یک نفر دیگر هم که در تیتان با ما بود و تمایل داشت که به ایران بیاید (Chris Pruchnic)، در یک برنامه ی یخ نوردی سقوط کرده و جان باخته بود.

 

اگرچه در ابتدا قرار بود که هر کشور میزبان ده کوه نورد باشد، اما در عمل از ایران فقط نه نفر به آمریکا رفتند. ولی، ما در آمریکا از شمار بیشتری (18-17 نفر) دعوت کردیم که همه شان هم مشتاق بودند. (پیش از آغاز بخش نخست برنامه ی مبادله، هنگامی که آمریکن آلپاین کلاب از اعضایش برای شرکت در برنامه ی مبادله ی کوه نورد و سفر به ایران دعوت کرده بود، در همان روزهای نخست بیش از دویست و پنجاه نفر داوطلب شده بودند!). در نهایت، سیزده کوه نورد عضو آمریکن آلپاین کلاب در روز 15 خرداد 1390 وارد تهران شدند. اگرچه آمریکایی ها فقط در "رنچ" تیتان منتظر ما شده و 9 روز در آن جا میزبان مان بودند، اما ما رسم مهمان نوازی ایرانی را به جا آوردیم (!) و آنان را در فرودگاه تحویل گرفتیم، بخش عمده ی هزینه های چند شب هتل در شهر، هزینه های رفت و آمد بین هتل ها و شهرها و منطقه های کوهستانی مختلف، و هزینه ی دو روز و نیم  سفر آنان به اصفهان را بر عهده گرفتیم. همچنین در مجموع، سیزده روز میزبان این دوستان شدیم و به جای حضور در یک منطقه، آنان را در دو گروه به منطقه های گوناگون بردیم.

 

2-برنامه ها و افراد

 در بعد از ظهر نخستین روز ورود، همه ی آمریکایی ها را به بند یخچال بردیم که این پیاده روی و سنگ نوردی سبک، و خوردن شام در رستوران سنتی وهومن برای آنان بسیار جالب بود.

سرپرست برنامه ی آمریکایی ها، جیم دونینی رییس پیشین آمریکن آلپاین کلاب بود؛ او و هفت نفر دیگر (Brandon Bargo, Chris Weidner, Gregory Crouch, Jennifer Fleming, Mark Wilford, Mary Ann Dornfeld, Stephen Alvarez) مایل به دیواره نوردی بودند و به این دلیل آنان را همراه محمد تقی بهره ور (مدیر فنی تیم علم کوه، عضو هیات مدیره ی انجمن)، حسن گرامی، مجید ثابت زاده (ساکن سن دیه گوی آمریکا)، محمد نوروزی، حسین عبادتی، عباس محمدی (اهل اراک)، مجید احمدی، سعید محمودی، مهسا حکام زاده، و شیما شادمان در روز 16 خرداد به سوی علم کوه فرستادیم. جیم دونینی گفته بود که در نظر دارد در صورت امکان مسیر نویی روی دیواره باز کند. افراد ایرانی تیم، با دعوت از همه ی کسانی که در بخش نخست "برنامه ی مبادله" انتخاب شده بودند (چه کسانی که به آمریکا رفتند، و چه کسانی که نتوانستند)، و همچنین با دعوت از سنگ نوردانی که در چند برنامه ی قبلی انجمن مانند دوره های دیواره نوردی پیشرفته در سنگسر و جشنواره ی بیستون (برگزار شده با همکاری کوه نوردان فرانسوی) نقش فعال داشتند، انتخاب شدند.

معاون سرپرست آمریکایی ها، دیوید تونن بود؛ او و چهار نفر دیگر (Lydia Pyne, Marilyn Geninatti, Tim Terpsa, Tom Bowker) مایل به صعود دماوند بودند که به همراه عباس محمدی (اهل تهران، سرپرست کل برنامه)، عباس ثابتیان (رییس هیات مدیره ی انجمن)، عرفان فکری (عضو هیات مدیره ی انجمن)، پروانه ی کاظمی، و مجید مداح در روز 16 خرداد به سوی پلور رفتند. برای این تیم، علاوه بر صعود دماوند، یک روز سنگ نوردی روی دیواره ی "سنگسر سُل" و یک روز پیاده روی در یک مسیر جنگلی (منطقه ی چاشم) در استان سمنان هم در نظر گرفتیم.

از آن جا که یک هدف برنامه ی مبادله ی کوه نورد، آشنا سازی کوه نوردان ایرانی و آمریکایی با یکدیگر و مبادله ی تجربه بود، کوشیدیم که ترکیب ایرانیان، از شهرهای گوناگون و شامل زنان و مردان باشد. در برنامه ی دماوند و سمنان، چون مساله ی فنی نداشتیم، کار را باز تر گذاشتیم و به بسیاری از دوستان اطلاع دادیم که می توانند در مراحل گوناگون به برنامه بپیوندند. به این ترتیب در صعود دماوند این دوستان هم هر کدام چند روز، با ما بودند: اصغر سعیدیان، داریوش طاهری، رحیم قره داغی، ابوالقاسم اسحاقی، بابک دکتر زاده (از کرج)؛ حسین جودکی (از خرم آباد)؛ جمال معینی (از تهران)؛ امید احسانی، پویا برزگر، مسلم داداش نیا عمران، نیما ایمانی، و عزت عمرانی (از آمل). در سمنان هم این دوستان با ما همراهی داشتند: مازیار اتوکش، عبدالحمید اعوانی، امیر حسین یوسفیان، حسین دلیل صفایی، حسن یزدانی (از سمنان و سنگسر)، و لطیفه بقراط (از ساری، عضو هیات مدیره ی انجمن).

از روز دهم پس از ورود به ایران، همه ی آمریکایی ها را برای دو روز به همراه مجید مداح که راهنمای رسمی گردشگری است، و سهند عقدایی از شرکت اسپیلت البرز (طراح مسیرهای برنامه و مدیر کارهای اداری) و به اصفهان فرستادیم. حامی مالی انجمن برای اجرای این بخش از برنامه، شرکت اسپیلت البرز بود و در عین حال، از همکاری موثر اکبر جلوانی ازشرکت ققنوس، برای استفاده از مجتمع اقامتی امام علی(ع) وابسته به اداره ی آموزش و پرورش، برخوردار گشتیم.

 3- کارهای انجام شده

 در علم کوه، هوا در تمام چهار روزی که کوه نوردان در علم چال بودند، خراب (توفانی و همراه با بارش برف) بود و به این علت، آنان نتوانستند روی دیواره ی اصلی کاری (جز صعود سه طول از مسیر اراکی ها توسط عباس محمدی و حسن گرامی) انجام دهند. اما، توانستند در شرایط نامساعد، روی دیواره های "پاتخت" دو مسیر 5.8 و 5.9 به صورت "تمیز" باز کنند؛ یک طول b5.11 و یک شکاف شاخص 35 متری را صعود کنند؛ و یک مسیر نوی 130 متری 5.10c  هم در غرب پاتخت (به دست جنیفر و کریس، با نام "پایه ی پروچنیک" Pruchnic Pillar) باز کنند. توضیح این که این مسیر، به یاد کریس پروچنیک عضو آمریکن آلپاین کلاب که در بخش اول "برنامه ی مبادله" در تیتان با کوه نوردان ایرانی بود و در ماه نوامبر در یک برنامه ی یخ نوردی در پارک ملی راکی ماونتین سقوط کرد و جان باخت، نام گذاری شد. همچنین دو نفر توانستند از گرده ی آلمانی ها به قله ی علم کوه، و 8 نفر از مسیر سیاه سنگ تا قله ی شاخک بروند (تمام صعودها در برنامه های یک روزه). این تیم در راه بازگشت به تهران، تقریبا یک روز کاری را در "پل خواب" به انجام صعودهای آزاد (طبیعی) روی دیواره های این منطقه پرداخت.

 تیم دماوند، در بعد از ظهر 16 خرداد وارد پلور شد و شب را در یک خانه ی محلی به سر برد. روز بعد همگی برای "هم هوا" شدن، از مسیر دره ی کرنا (نزدیک رینه) تا ارتفاع 2700 متر صعود کردند و شب برای اقامت به قرارگاه کوه نوردی پلور رفتند. در روز 18 خرداد، تیم به بارگاه 3 رفت و اگر چه قرار بود که یک روز کامل را در همان منطقه بماند، اما چون پیش بینی های هواشناسی حکایت از آن داشت که از روز 20 خرداد هوای منطقه به شدت خراب می شود، تصمیم گرفتیم که در روز 19 به سوی قله حرکت کنیم. چند نفر از ایرانی ها و دو آمریکایی در بارگاه ماندند و بقیه، در ساعت 5 صبح به راه افتادیم. هوا نیمه ابری و باد بسیار شدید بود؛ در ارتفاع نزدیک به 5000 متر، دو دسته شدیم؛ یک دسته به پایین برگشتند، و دسته ی دیگر که شامل رحیم قره داغی (کوه نورد با تجربه ی کرجی)، اصغر سعیدیان، داریوش طاهری، ابوالقاسم اسحاقی، مسلم داداش نیا و دو آمریکایی (مریلین جنیناتی و تیم ترپسا) بود، به بالا رفتند و توانستند پس از رسیدن به قله، در حدود ساعت 3 بعد از ظهر به بارگاه برگردند.

در روز 20 خرداد در حالی که از نزدیکی های بارگاه به بالا برف می بارید، همگی به پلور برگشتیم و عصر هنگام برای حمام گرفتن، به آبگرم رفتیم؛ آب داغ گوگردی، محیط چشم نواز روستا، و خوش رفتاری اهالی منطقه و کارکنان هتل، دوستان آمریکایی را بسیار شاد و سرحال ساخت.

در روز 21 خرداد به استان سمنان رفتیم و پس از یک گشت سریع و کوتاه در بخش تاریخی شهر سمنان، به سنگسر رفتیم و در هتل مستقر شدیم. روز پس از آن، به پای دیواره ی سنگسرسُل رفتیم و تا غروب چند طول مختلف صعود کردیم. تام باوکر، با آن که شصت و چند سال داشت، سنگنوردی بسیار خوبی می کرد و توانست یک طول مسیر نو را در حمایت لیدیا باز کند. این مسیر را بعدا (پس از پایان یافتن برنامه ی رسمی "مبادله") گِرِگ (گرگوری کروچ) و استفن به اندازه ی یک طول دیگر ادامه دادند (درجه: 5.8). این مسیر هم با گرامیداشت خاطره ی کریس پروچنیک، "به یاد پروچنیک" (Remembering Pruchnic)نام گذاری شد. این دو تن همچنین یک گرده ی بسیار زیبا در شرق سنگسرسل را با 9 طول طناب و با درجه ی 5.7 برای نخستین بار صعود کردند و نام آن را (به یاد همسر حسین عبادتی) "مسیر نهال"  گذاشتند. در روز 23 خرداد، از سنگسر به منطقه ی حفاظت شده ی پرور و روستای چاشم و سپس به روستای فینسک رفتیم. از این روستا در امتداد یک راه بسیار زیبای پیاده روی، به سوی دهکده ی کوهستانی بندبن (که در مازندران قرار دارد) رفتیم. راه، از لبه ی یک دره ی عمیق با چشم اندازی از پرتگاه های صخره ای و بیشه و جنگل می گذرد. با حدود چهار ساعت پیاده روی به گردنه ی مشرف به بندبن رسیدیم و سپس از همان مسیر برگشتیم. این راه پیمایی، منظره های کم مانند منطقه، و قله های سنگی و دیواره هایی که قابلیت صعودهای بلند و نو دارند، بسیار مورد توجه کوه نوردان آمریکایی قرار گرفت.

در برگشت به سنگسر، دیداری هم داشتیم از روستای نیمه متروک چاشم و گورستان تاریخی و بسیار زیبای آن؛ خوشبختانه یکی از اهالی روستا، مشغول "باز زنده سازی" خانه ای بزرگ و قدیمی بود و چند نفر از دوستان همراه ما که در کار طبیعت گردی و گردشگری های فرهنگی هستند، به او گفتند که برنامه های بازدید از چاشم و اقامت در آن خانه را در کارهای خود خواهند گنجاند.

هر دو تیم دماوند و علم کوه، در روز 24 خرداد دوباره در تهران جمع شدند و به سوی اصفهان رفتند. پس از بازدید از این شهر تاریخی، نشست خداحافظی با حضور دوستان آمریکایی و شماری از کوه نوردان ایرانی در روز 27 خرداد در سالن هتل (تهران) برگزار شد. در این نشست، دو طرف درباره ی اجرای برنامه های مشابه و همچنین برگزاری دوره های آموزشی، برنامه های زنانه، برنامه های غار پیمایی، و اجرای صعودهای دشوار در آینده گفتگو کردند. در پایان هدیه هایی رد و بدل شد و همه امیدوار به دیدار دوباره، خداحافظی کردند.

 پس از پایان یافتن برنامه ی رسمی مبادله ی کوه نورد، استفن، گِرگ، براندون، مارک، و مری آن همراه مجید ثابت زاده و حسین عبادتی به دماوند رفتند و در یک هوای خوب، قله را صعود کردند، گِرگ و استفن همچنین به سنگسر رفتند و روی دیواره ی سنگسرسل گشایش مسیر کردند. همچنین، لیدیا و تیم به آبشار رغز در استان فارس رفتند تا از آن فرود روند و گشتی هم در چند منطقه ی تاریخی ایران (یزد و چهار محال بختیاری و ...) زدند.

گرگ و استفن در روز 6 تیر در نشست ماهانه ی انجمن در تهران حضور یافتند و گرگ گزارشی از برنامه هایش در پاتاگونیا داد. این دو نفر، چهار روز بعد را صرف سنگ نوردی در بند یخچال و پل خواب، و تکمیل گزارش و فیلم خود از فعالیت های کوه نوردی در ایران کردند که احتمالا در مجله ی معتبر National Geographic  منتشر خواهد شد، و سرانجام آنان هم در روز 11 تیر از ایران رفتند.

 پایان سخن؛ دستاوردها

 برنامه ی مبادله ی کوه نورد میان آمریکن آلپاین کلاب و انجمن کوه نوردان ایران، گونه ای از کار کوه نوردی بود که شاید برای نخستین بار در کوه نوردی ایران، و قطعا برای نخستین بار در تاریخ روابط کوه نوردان ایرانی با کوه نوردان آمریکایی اجرا شد. این گونه برنامه ها می تواند یک قالب متفاوت برای آموزش کوه نوردی و انتقال تجربه و دانش باشد؛ کوه نوردی فعالیتی است که یادگیری و آموزش آن، در بهترین شکل، در حین اجرای کار کوه نوردی صورت می گیرد. برنامه ی ما، توانست ضمن انجام چند کار کوه پیمایی و سنگ نوردی، و در جریان بیست روز زندگی مشترک در کوهستان های ایران و آمریکا، به جمعی از کوه نوردان ایرانی نکته های بی شماری را یاد دهد و آنان را با یک مکتب ممتاز کوه نوردی که از بسیاری جهات با مکتب های اروپایی متفاوت است، آشنا سازد. این فراگیری ها می تواند به ارتقای کیفی کوه نوردی ایران کمک کند. همچنین کوه نوردان آمریکایی به شناخت نسبی از کوه های ایران و وضع کوه نوردی در این کشور دست یافتند و توانستند در کنار ایرانیان مسیرهای نویی بگشایند که این، چشم انداز ارزنده ای را برای انجام کارهای نوی بعدی فرا روی آنان نهاده است.

 این برنامه، سرآغازی بود برای اجرای برنامه های مشترک دیگری که در نظر است با مضمون های متفاوت اجرا شوند. برای مثال: برنامه هایی برای گشودن مسیر روی دیواره های بلند در ایران و آمریکا و دیگر نقاط جهان؛ برنامه هایی ویژه ی زنان؛ برنامه هایی با هدف شناخت محیط زیست کوهستان و راه های حفاظت آن؛ برنامه های غار پیمایی؛ و مانند این ها.

 در ایران، درجه بندی سختی مسیرها معمولا با روش یوسمیتی (درجه بندی آمریکایی) صورت می گیرد؛ برنامه ی مبادله (و برنامه های مشابه در آینده) می تواند به درک دقیق تر درجه ها و اصلاح آن چه که تا کنون به کار رفته کمک کند.

 دستاورد فرهنگی برنامه هم کم اهمیت نبوده است؛ در شرایطی که هیات حاکمه ی آمریکا تصویر نادرستی از ایران درست کرده، رفت و آمد دو گروه بزرگ کوه نورد و بازتاب این برنامه در رسانه ها می تواند تا اندازه ای در تعدیل تصویری که آمریکاییان از کشور ما دارند، کمک کند. کوه نوردان آمریکایی، از برخورد دوستانه ی مردم کوچه و بازار و حتی ماموران پلیس و گمرک فرودگاه و از فضای آرام کشور تعریف بسیار کردند. در گزارش دیوید تونن، پیشنهاد دهنده و طراح برنامه ی مبادله، گه گزارش رسمی آمریکن آلپاین کلاب هم از این برنامه است، به این موضوع اشاره شده:

« همه ی اعضای تیم آمریکن آلپاین کلاب تحت تاثیر مهمان نوازی گرم ایرانیان و برنامه ریزی و اجرای دقیق این برنامه ی پیچیده که در شرایطی سخت اجرا شد، قرار گرفته اند. تک تک اعضای باشگاه، ایران را با احترام فراوان نسبت به دوستان خود در انجمن کوه نوردان و دیگر مردم ایران ترک کردند. عباس ثابتیان رییس و عباس محمدی رییس پیشین انجمن، میزبانانی فوق العاده بودند. همه و همه ی اعضای انجمن که با ما صعود کردند و با تیم ما مراوده داشتند، چونان نمونه های تمام عیار مهمان نوازی ایرانی بودند. سهند عقدایی و حسین نیکو پناهی تمام مشکلات مربوط به آمد و رفت ما را پیش از رفتن به برنامه های بزرگ خود حل کردند. سپاس ویژه ای داریم برای احمد برجسته که در تیتان با ما بود و در ایران شش ساعت رانندگی کرد تا به تهران برسد و هدیه هایی به ما بدهد. سپاس فراوان تقدیم به همه ی دوستان ایرانی... »(11).

 

 11) گزارش دیوید تونن در وبلاگ آمریکن آلپاین کلاب را می توانید در این نشانی بخوانید:

http://inclined.americanalpineclub.org/2011/07/iran-exchange-climbers-return

Posted in: دسته‌بندی نشده Filed under: