خلاصه‌ای از یادداشت زیر، در روزنامه‌ی ایران 26/12/1392 چاپ شد.
کوه‌پیمایی، یکی از رسم‌های دیرینه‌ی ما ایرانیان است که از زمان‌های کهن، چه برای گذران زندگی و چه برای گردش و تفریح، به آن می‌پرداخته‌ایم. امروزه، یکی از در دسترس‌ترین و همگانی‌ترین ورزش‌ها که میلیون‌ها ایرانی، دست‌کم سالی چند بار به آن می‌پردازند، همین رفتن به بلندی‌های نزدیک شهر یا روستا است. تعطیلی‌های آخر هفته، و تعطیلی‌های طولانی‌تر مانند روزهای نوروز، برای بیشتر مردم بهترین فرصت کوه‌پیمایی است.
از آن‌جا که شکل‌های ساده‌تر کوه‌نوردی و کوه‌گردی، شیوه‌های ارزان و کم‌دردسرتر ورزش هم هست، می‌توان این گردش‌ها را به عنوان یک شیوه‌ی تربیت بدنی و البته راهی برای بهتر شدن روحیه، به همگان سفارش کرد. می‌گویند که ساختار بدن انسان برای نشستن نیست، بلکه بیشتر مناسب ایستادن و راه رفتن است، چرا که گونه‌ی انسان، در بیشتر طول عمر تاریخی خود، می‌بایست برای گردآوری و تامین خوراک به پیاده‌روی و دویدن بپردازد! از این رو، امروزه که بیشتر کارهای انسان به صورت نشسته انجام می‌شود، پرداختن به فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی و کوه‌پیمایی، یک ضرورت بهداشتی است.
اما، کوه‌پیمایی نباید رفتن بی تفکر به سوی بلندی‌ها باشد؛ به گفته‌ی یکی از کوه‌پیمایان باتجربه، «برای رفتن به کوهستان، باید دو چیز را آموخت: اصول کوه‌نوردی، برای آن که آسیب نبینیم؛ اصول حفاظت کوهستان، برای آن که به محیط آسیب نرسانیم». هر دوی این‌ها را باید با مطالعه، هم‌اندیشی با دیگران، گذراندن دوره‌های آموزشی، و عضویت در باشگاه‌ها و انجمن‌ها یاد گرفت. نباید کوه‌پیمایی (و حتی پیاده‌روی‌های طولانی) را کاری پیش پا افتاده فرض کرد و آن را سرسری انجام داد؛ رعایت نکردن اصول کوه‌پیمایی می‌تواند در درازمدت، موجب آسیب‌دیدگی زانوها، کمر، و دیگر اندام‌ها و حتی پیش‌آمد خطرهای بیشتر و حاد شود.
دانستن و رعایت چند نکته‌ی زیر، برای هر گونه کوه‌پیمایی معمولی لازم است:
- به جایی بروید که شناخته شده است. اطلاعات مسیر، شامل: میزان دشواری، زمان لازم برای رفت و برگشت، میانگین دما، امکانات موجود در مسیر – و برای مسیرهای کمی دورتر از راه‌های همگانی، نقشه یا اطلاعات جی پی اس- را از کسانی که مسیر را پیموده‌اند یا از نوشته‌های دیگران بگیرید.
- تنها به کوهستان نروید، و هم‌پیمایانی داشته باشید که در حدود خودتان توانایی داشته باشند و در هر صورت حاضر باشند که همراهی‌تان کنند.
- توانایی خود را بشناسید و هرگز تا حداکثر آن یا فراتر از آن، کاری نکنید.
- در نخستین برنامه‌های کوه‌پیمایی خود، از رفتن به کوه در زمستان و دیگر ماه‌های سرد سال بپرهیزید.
- کفش و شلوار راحت و مناسبی، با مشورت کوه‌پیمایان باتجربه یا فروشندگان معتبر، بخرید. به همین ترتیب، پوشاک مناسب چند لایه (قابل کم و زیاد کردن در شرایط گرما و سرما) برای بالاتنه انتخاب کنید.
- همراه داشتن یک “بادگیر” خوب، یک کوله‌پشتی سبک، قمقمه‌ی آب، و کمی مواد خوراکی پرکالری و سبک، در هر شرایط و در هر روزی از سال ضروری است.
- اگر کوه‌پیمایی‌تان از دو سه ساعت بیشتر می‌شود، بهتر است که از باتون (چوبدست)، به ویژه در سرازیری‌ها، استفاده کنید.
- با قامت راست و با گام‌های آرام راه بروید، و نگذارید که به نفس نفس بیفتید.
- از عینک آفتابی ضد فرابنفش، کلاه آفتابگیر، و کرم آفتاب استفاده کنید.
برای حفظ محیط زیست کوهستان، لازم است به نکته‌های زیر توجه داشته باشیم:
- همیشه یک کیسه با خود داشته باشیم و تمام پسماندهای خود را به پایین (نقاط تعیین شده برای زباله) برسانیم.
- از ظرف های یک بار مصرف استفاده نکنیم؛ به جای باطری‌های معمولی، از باطری شارژی استفاده کنیم؛ و از بردن اقلامی که واقعا ضروری نیستند، خودداری کنیم.
- از راه‌های پاکوب عبور کنیم؛ گذر از راه‌های میان بر و دلبخواه، سبب از میان رفتن پوشش گیاهی و فرسایش خاک می شود.
- از چیدن هرگونه گل وگیاه خودداری کنیم. دیده می‌شود که عده ای در فصل بهار، به چیدن انواع «سبزی صحرایی» می‌پردازند. لازم است بدانیم که امروزه با زیاد شدن جمعیت و افزایش شمار کسانی که به کوه و صحرا می‌روند، دیگر امکان ندارد که مانند گذشتگان خود از سبزی های خودرو استفاده کنیم.
- در حفظ درختان بکوشیم و هیچ گاه با چوب و بوته آتش روشن نکنیم. برای گرم کردن غذا و درست کردن چای، یک چراغ کوچک همراه ببریم. اگر در جایی آتش روشن کردیم، پیش از ترک محل آن را کاملا خاموش کنیم و روی آن خاک بریزیم.
- هنگام زدن چادر یا پهن کردن زیرانداز، از کندن گیاهان و تخریب دامنه‌ها خودداری کنیم.
- از نزدیک شدن به آشیان جانوران و آسیب رساندن به آن‌ها خودداری کنیم.
- از دفع ادرار و مدفوع در نزدیکی جویبارها و رودخانه ها خودداری کنیم. تا حد امکان سعی کنیم از توالت‌های پایین دست کوه استفاده کنیم.
- پودر و مایع ظرفشویی به کوهستان نبریم؛ از صابون های ملایم (به حداقل ممکن) استفاده کنیم و آب شستشو را به دور از رودخانه و جویبار، روی زمین پخش کنیم.
- از نوشتن یادگاری روی سنگ ها، دیواره ی غارها، و دیوار پناهگاه‌ها خودداری کنیم.
- هیچ گاه به تشکیلات آهکی داخل غارها، همچنین به صخره‌ها و دیگر پدیده‌های کوهستانی، و به آثار تاریخی منطقه‌های کوهستانی آسیب نرسانیم.
- در هنگام کوه نوردی، چونان یک محیط بان مسوول، مراقب تخلف‌ها و آسیب‌رسانی‌های احتمالی دیگران باشیم. بیشتر کسانی که اشتباه کوچکی مرتکب می‌شوند ، با یک تذکر محترمانه قانع می شوند. شکارچیان غیرمجاز و جویندگان آثار تاریخی را به مقام‌های مسوول معرفی کنیم.
- برای ورود به منطقه‌های حفاظت شده و پارک های ملی و مانند آن، حتما از مقام‌های مسوول اجازه بگیریم و پاسگاه‌های محلی و ماموران را در فشار نگذاریم که با ورود ما موافقت کنند.
- از ایجاد سر و صدا در کوهستان بپرهیزیم و آسایش دیگران را پاس بداریم.
- از هر فرصتی، برای در میان گذاشتن موضوع‌های زیست محیطی با دیگران و یاد دادن و یاد گرفتن، استفاده کنیم.
- خلاصه آن که به گونه‌ای کوه‌پیمایی کنیم که هیچ ردّ تخریبی از ما بر جا نماند.