عباس محمدی- خبرآنلاین
14 مارچ (24 یا 23 اسفند) از سوی سازمانهای مدافع طبیعت و مردم بومی، به عنوان “روز جهانی حفاظت از رودخانهها در برابر سدسازی” نامیده شده است. سالها است که طرفداران محیط زیست میکوشند دولتها و شرکتها و کارتلهای بزرگ را وادار سازند تا برای تامین آب یا انرژی، راههای متناسب با حفظ محیط زیست و حقوق مردم ذینفع در مسیر رودخانهها را در پیش بگیرند و از خاموش کردن رودهای پر خروش و زنده در پشت دیوار عظیم سدها خودداری کنند.
سرزمین ایران، بر روی کمربند خشک جهان قرار گرفته و بیش از بسیاری کشورهای دیگر در معرض تهدیدهای ناشی از تغییر اقلیم و گرم شدن کرهی زمین قرار دارد. واقعیت این است که ما سالهای سخت و کمآبی را در پیش داریم که این اقتضا میکند از دستکاریهای بیشتر در سامانهی طبیعی رودخانهها خودداری، و یک بازنگری ریشهای در روشهای پیشین مدیریت و مصرف آب داشته باشیم.
جای بسی خوشوقتی است که هم اینک در کشور ما نیز افتخار به این که «سومین کشور سد ساز جهان» هستیم، تا حدی جای خود را به نقد علنی سیاستهای مدیریت منابع آب داده است. سخنان منتقدان سدسازی که در سالهای پیش پژواک ضعیفی در جامعه داشت، اینک به صورتی رسا از تریبونهای رسمی و حتی از دهان مدیران ارشد بخش آب به گوش میرسد. به نظر میرسد که اقدامهای مثبتی هم در بخش آب کشور ما در جریان است، چنان که گویا دولت در حوضهی اورمیه جلوی ادامهی کار چند پروژه از جمله سد سیمینه رود را گرفته است. اما، از سوی دیگر محافلی هستند که به دلایل سودجویانه یا به خاطر منافع جناحی بر ادامهی کار این گونه پروژهها اصرار میورزند.
روز جهانی حفاظت از رودخانهها فرصتی است برای تامل در رفتارهای نابخردانهای که با این رگهای زندگانیبخش زمین داشتهایم. انجمنها و گروههای مدافع محیط زیست، در این روزها با برگزاری همایشها یا برنامههای پاکسازی کنارهی رودخانهها، و با نقد سدسازیهای مخرب محیط زیست، میکوشند که توجه مدیران و تصمیمسازان را به موضوع حیاتی حفاظت از رودها جلب کنند.