بالاخره شورای‌عالی محیطزیست پس از هفت سال تشکیل شد. از نخستین وعده‌های معصومه ابتکار تشکیل این شورا بود و وعده دیگرش بهبود شرایط دریاچه ارومیه.
تشکیل شورای عالی محیطزیست گرچه به خودی خود خبر خوش و خوشحال‌کننده‌ای است اما غیبت دو عضو مهم و اصلی در نخستین جلسه این شورا بسیار نگران‌کننده است. سوال اینجاست که چرا وزیر راه و شهرسازی و رییس سازمان برنامه که طبق قانون عضو این شورا هستند در جلسه حاضر نبودند؟ آیا موضوع محیطزیست برای آنان جنبه فانتزی و لوکس دارد؟ ... “وعده‌ای که عملی شد”
گزارش وضعیت محیطزیست، به همت ژاپن و آمریکا در دهه ۷۰ میلادی پایه‌گذاری شد. مدتی بعد برنامه محیطزیست سازمان ملل دستورالعملی برای تهیه این نوع گزارش تدوین و در دسترس قرار داد. سوال این است که آیا ایران چنین گزارش‌هایی را تهیه کرده است؟ و اگر پاسخ مثبت است آیا کیفیت آنها با نمونه‌های مشابه قابل مقایسه است؟با جست‌وجویی کوتاه در اینترنت می‌توان نمونه‌های بسیاری از گزارش وضعیت محیطزیست (SOE) مناطق، کشورها و شهرهای مختلف را به انگلیسی به دست آورد، مثلا گزارش استرالیا، آفریقای جنوبی، نامیبیا و یا افغانستان. اما وقتی نوبت به مرزهای پرگهر ایران اسلامی می‌رسد، داستانی کمدی تراِژیک رقم می‌خورد. از گزارش وضعیت محیطزیست ایران ... “گزارشی مضحک از محیطزیست تهران”
مطلب زیر، نوشته کوشان مهران است. مانند بسیاری از نوشته‌هایش این نوشتار نیز مملو از اطلاعات تاریخی است. نوشته او از ببر هیرکانی و شوروی سابق شروع می‌شود، به گوزن زرد و مگس میاز و زیستگاهش در خوزستان می‌رسد و در نهایت با موضوع بحران کم‌آبی و خاطره‌ای خاتمه می‌یابد. ***در اوایل دهه ۱۹۳۰ بنابر برآورد زیست شناسان اتحاد جماهیر شوری تنها ۱۵ تا ۲۰ قلاده ببر هیرکانی و یا تورانی(Panthera tigris virgata) در جنوب تاجیکستان بر جای مانده بود و به همین دلیل ذخیره‌گاه طبیعی Tigrovaya Balka به وسعت ۴۶۰ کیلومتر مربع نزدیک مرز افغانستان و در محل ورود دو رود وخش و پنج به آمودریا ایجاد گردید. با وجود حفاظت با مشت آهنین (تنها شیوه قابل درک در آن روزگار) از منطقه، به دلیل کوچک بودن مساحت ذخیره‌گاه حفاظت شده، به مجرد خروج ببرهای توران از زیستگاه شکار می‌شدند و در سال ۱۹۵۸ آخرین گزارش مستند از جانوری ... “رودها شاهرگ زندگانی بخش کشور”
دو خبر به نسبت خوش در آسمان محیطزیست ایران اسلامی منتشر شده است. نخست آن که مدتی پیش معصومه ابتکار اعلام کرده بود تلاش می‌کند تا شورای‌عالی حفاظت محیطزیست را فعال کند. خبر دوم، مربوط می‌شود به جدی گرفتن نهادهای مدنی توسط سازمان محیطزیست پس از هشت. این دو خبر خوب البته نکاتی هم در بطن خود دارند.همان گونه که ... “فراتر از دو خبرِ خوش”
خبر کوتاه است. کودک ۶ ساله‌اش سرطان گرفته است. مادر از لحظه‌ای می‌گوید که این خبر را شنید و از روزهای بعد از آن که به کندی سپری می‌شوند: «اول شبیه یک سرماخوردگی ساده بود. اما بعد طول کشید. شد دو هفته. بی‌اشتهایی و تهوع هم اضافه شد. رفتیم دکتر. آزمایش و عکس نوشت. بعد هم گفت پسرم سرطان خون دارد. چهار سال است که گرفتار دکتر و دارو و شیمی درمانی هستیم.»در حالی که هیچ آماری از افزایش ابتلا به سرطان و یا میزان این بیماری در نقاط مختلف ایران یا حتی پایتخت در دسترس نیست، برخی معتقدند که آلودگی هوا یکی از دلایل اصلی ابتلای کودکان به ... “مقصران اصلی چه کسانی هستند؟”
محیطزیست ایران در هشت سال گذشته روزگار خوشی را سپری نکرد. پس از آن که محمود احمدی‌نژاد و تیمش سکان دستگاه اجرایی کشور را در دست گرفتند، بر اثر تصمیم‌ها، نظرات و نحوه مدیریت ناسازگار با شرایط طبیعی کشور، زخم‌های عمیقی بر پیکر شکننده محیط زیست وارد شد که بهبود شرایط را اگر نگوییم غیرممکن، با چالش‌های اساسی مواجه خواهد کرد. مروری گذرا بر کارنامه هشت ساله محیط‌زیستی دولت در مقیاسی کلان و مدیریتی نشان می‌دهد چرا شاخص علمکرد زیست‌محیطی کشور هر سال با افت شدیدی رو به رو بوده است.تعطیلی شورای عالی حفاظت محیطزیست شورای‌عالی حفاظت محیطزیست در سال ۱۳۸۶ منحل شد. گرچه مدتی بعد به کمیسیون زیربنایی دولت انتقال یافت و اعلام شد که این شورا به کار خود ادامه خواهد داد اما فاقد عملکرد گذشته بود. شورای عالی حفاظت محیطزیست که رییس آن، رییس جمهور و دبیر آن رییس سازمان محیطزیست است، وظیفه‌ای فرابخشی دارد و در ... “هشت سال تازیانه بر پیکر محیطزیست”
چالش‌های بسیاری پیشاروی معصومه ابتکار در کسوت رییس سازمان حفاظت محیطزیست است. اگرچه او شاید بهترین انتخاب برای این پست نباشد، اما در مجموع (و با نگاهی به فهرست مدیران محیطزیست ستیز ِ نظام اسلامی) گزینه به نسبت مناسبی است. چرا که هشت سال در دوران اصلاحات و اصطلاحات بر همین مسند تکیه زده و به هزینه ملت و کشور کوله‌باری از تجربه و دانش در این حوزه را برای خود ابتیاع کرده است. اینک او دست کم ۴ سال (و شاید ۸ سال) دیگر فرصت دارد تا با آن کوله‌بار تجربه، کاستی‌های گذشته را جبران کند. در زمان مدیریت ابتکار سنگ‌بنای بسیاری از کارها گذاشته شد اما هیچ کدام به نتیجه مطلوب نرسید. طراحی، برنامه‌ریزی و پایه‌گذاری طرح‌ها و پروژه‌ها و ایده‌های جدید در سازمان(ها)، یک طرف ماجراست و طرف دیگر مراقبت و نگهداری و رسیدن به نتیجه مطلوب است؛ نتیجه‌ای که تقریبا در زمان ابتکار یا حتی بعد ... “بازگشت ابتکار؛ فرصتی برای جبران مافات”
بعد از سالیان دور و دراز، یکی از دوستان دوران مدرسه را دیدم. چند روزی را با هم گذراندیم. صحبت از روزهای خوش و ناخوش دوران مدرسه شد. از معلم‌ها، مدیران، ناظم‌ها و مدرسه‌های مختلفی که با هم می‌رفتیم. گذر سالیان هیچ غباری بر خاطراتش ننشانده بود. گویی همه این آدم‌ها همین دیروز در زندگی‌اش آمده‌اند و رفته‌اند. در میان دوستان و همکلاسیها، شماری در فیس‌بوک حضور دارند. نور به قبر رفته‌گان مارک زوکربرگ بتابد که سبب خیر شد؛ برخی پزشک شده‌اند، برخی مهندس و تکنسین، مغازه‌دار و محقق، یکی دو نفری مدیران موفق و بانکدار در ینگه دنیا. اما همه رفقا و همکلاسیها هم در این فضای مجازی نیستند.یکی از همکلاسی‌هایی که من و آن رفیق دیرین یادش بودیم و ... “کامبیز قیطاسی کجایی؟”
رای نخستین بار در سال ۲۰۰۶ روز جهانی پرندگان مهاجر بر پایه یک توافق‌نامه بین‌المللی شکل گرفت. دبیرخانه موافقت‌نامه پرندگان آبزی مهاجر آفریقا-اروآسیا (AEWA) با همکاری دبیرخانه کنوانسیون بین‌المللی حفاظت از گونه‌های مهاجر وحشی (CMS) دومین آخر هفته ماه می را به عنوان روز جهانی پرندگان مهاجر انتخاب کردند. ایده اصلی این روز به سال ۱۹۹۳ بر می‌گردد وقتی که سازمان شکار و صید آمریکا، مرکز پرندگان مهاجر اسمیت‌سونین و آزمایشگاه پرنده‌شناسی کورنل تصمیم گرفتند روزی را به نام پرندگان مهاجر اختصاص دهند و با برپایی جشن و گردهمایی در این زمینه اطلاع‌رسانی کنند. اما قرار است در این روز چه اتفاقی بیافتد؟ ... “چرا روز جهانی پرندگان مهاجر؟”
قوانین و مقررات محیطزیست با نام فرهاد دبیری گره خورده است. گرچه سنت تدوین و تصویب قوانین محیطزیست به پیش از حضور او در سازمان محیطزیست باز می‌گردد اما در بیش از ۲۱ سالی که دبیری بر مسند مدیر کلی دفتر حقوقی سازمان محیطزیست تکیه زد، مقررات بسیاری را در راستای حفاظت از محیطزیست تدوین کرد. مقرراتی که با تلاش‌های او و شماری از همکارانش در مجلس یا هیات دولت تصویب شدند.کار او اما به تدوین و تصویب قوانین خلاصه نمی‌شود. اگر برای ... “به مناسبت تجلیل از فرهاد دبیری”