بر اساس گزارش روزنامه شرق تعداد شاکیان خشک کنندگان زاینده رود به 850 نفر افزایش یافته است و دادگاه رسیدگی‌کننده به پرونده قرار است هفدهم مرداد سال جاری در شعبه یکم دادیاری تحقیق دادسرای عمومی اصفهان برگزار شود.
محمدعلی دادخواه، وکیل پایه یک دادگستری هم در دفاع از زاینده‌رود و کشاورزان شاکی پرونده به صحنه آمده و پیگیر شکایت از تغییردهندگان مسیر رود است. دادخواه در لایحه‌ای که به همین مناسبت تهیه کرد خطاب به دادستان اصفهان آورده است: «برابر بررسی‌های علمی چون میزان آب رودخانه امکان آب‌رسانی به همه اراضی حاصلخیز را نداشته است، ناگزیر بر مبنای اهمیت، نیاز و ضرورت‌های آب‌خورگاه‌ها مردم شیوه، دقیق و صحیحی را در طول تاریخ برگزیده‌اند. این روش که حداقل از زمان مادها تاکنون پذیرفته شده در کتاب «الاعلاق النفیسه» از آن ذکر شده و پس از اسلام هم از سال هزار قمری تاکنون چگونگی تقسیم و انتقال آب به بخش‌ها و تالاب روشن است در طومار شیخ بهایی توزیع آب رودخانه و سهم زمین‌ها یک به یک برشمرده شده است. اما از منظر قوانین موضوعه براساس مصوبه هیات وزیران در 29/2/1333 حفر چاه در حریم رودخانه موضوع شده است و بر این پایه هیچ‌کس نمی‌تواند در حریم زاینده‌رود چاه حفر کند و هیچ مقامی هم حق ندارد مجوزی برای این حفاری صادر کند. این‌گونه چاه‌ها که به چاه‌های حریمی معروف‌اند، سبب افت میزان آب زاینده‌رود می‌شود و خشکسالی پایین دست آن را به وجود می‌آورد. از مهم‌ترین علل خشکی زاینده‌رود همین نادیده انگاشتن حقابه و روش قانون ستیز و قانون گریز در حفر چاه حریمی است. این برداشت‌های بی‌رویه و نصب پمپ بر رودخانه فاجعه زیست‌محیطی را رقم زده است. در حوضه زاینده‌رود میزان بارندگی و آب ورودی به دریاچه به قرار زیر است: از رودخانه 850میلیون متر مکعب در سال، از تونل اول کوهرنگ 330میلیون متر مکعب در سال، از تونل دوم کوهرنگ 270میلیون متر مکعب در سال و از چشمه لنگان 120میلیون متر مکعب در سال که در مجموع 1570میلیون متر مکعب می‌شود. 33 سهم رودخانه و تونل اول به تمامی متعلق به حقابه‌داران زاینده‌رود است؛ یعنی مجموع آب رودخانه زاینده‌رود و تونل اول که در سال‌های معمولی حدود 1180 میلیون مترمکعب آب ورودی دارد، متعلق به آنهاست. در واقع 75 درصد آب سد متعلق به حقابه‌داران است.
طبق طومار شیخ‌بهایی آب زاینده‌رود به 33 سهم تقسیم شده و اراضی آبخور رودخانه در چهار بلوک (بلوک لبخانات، بلوک ماربین وحی، بلوک برآن و کرارج و بلوک رود شتین) تفکیک شده است. دو بلوک اول در بالا دست (غرب شهر اصفهان) و دو بلوک آخر در پایین دست (شرق) شهر اصفهان واقع شده‌اند. آن‌گونه که در این لایحه آمده است: در سال‌های اخیر که در محدوده بین حدفاصل سد زاینده‌رود تا پل کله ایستگاه‌های پمپاژ متعددی احداث‌شده آب رودخانه به مناطق خارج از محدوده اراضی مشروب شونده توسط انهار سنتی این بخش جهت مصرف شرب، صنعت و کشاورزی منتقل می‌شود. تفاوت این دو رقم یعنی آب خروجی از سد و آب اندازه‌گیری شده در محل پل کله سال به سال افزایش یافته و در سال آبی (1388-1378) از مرز 400 میلیون متر مکعب فراتر رفته که بیش از 50 درصد آب خروجی از سد را تشکیل می‌دهد.
بر اساس مصوبه هیات وزیران در سال 1333 نصب موتور پمپ در بستر و حریم رودخانه ممنوع شده بود اما در سال‌های اخیر مجوز نصب چند صد موتور پمپ به ویژه در مناطق بالادست پل کله داده شده و مستقیما از رودخانه برداشت و آب را به خارج از حوضه منتقل می‌کنند. چه در طومار شیخ بهایی، چه در مصوبه هیات وزیران حقابه روشن است و گفتنی است در هنگام ایجاد تونل کوهرنگ که هزینه آن را حقابه‌داران طی 30 سال از سال 1333 تا 1363 پرداخت کرده‌اند و نخست وجوه خود را به بنگاه مستقل آبیاری و پس از برچیده شدن آن به سازمان منطقه‌ای اصفهان پرداخت کرده و رسید دریافت کرده‌اند نشانگر آن است که هر کس هزینه را پرداخته باید از منافع آن نیز بهره‌مند شود. فاجعه از آنجا رخ نمود که در سال‌های اخیر در فاصله سد زاینده‌رود تا پل کله ایستگاه‌های پمپاژ ایجاد شده و آب رودخانه به مزارع و بافت‌های صنعتی خارج از محدوده طومار انتقال یافته تا آنجا که در سال آبی 1388 بیش از 400 میلیون مترمکعب به این روش از آب زاینده‌رود کاسته شده که این میزان 50 درصد خروجی سد را تشکیل می‌دهد.
برابر قانون ملی شده آب مصوب 27/4/1347 حقابه تعریف شده که بر مبنای آن سهم هر یک از بهره‌بران مشخص است بر پایه این توضیحات، اقدامات فعلی برخلاف قانون ملی شدن آب مخالف مصوبه هیات وزیران مورخ 29/2/1333 و خلاف عرف و ضد امنیت اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی سرزمین است.
شهروندان اصفهانی و مدافعان محیط زیست در سراسر کشور که مایل به همراهی در این شکایت حقوقی هستند می توانند با ارسال نام ، نام خانوادگی ، نشانی و تلفن به ایمیل [email protected] نام خود را به جمع دیگر شاکیان بیفزایند .
پی نوشت :
شکایت جمعی از شهروندان اصفهانی از اداره کل آب منطقه ای اصفهان برای قطع آب زاینده رود