۱۲۰ سدی که نمیخواهیم بسازیم!
علیرضا دائمی، پس از اعتراف تاریخیاش در آبانماه ۱۳۹۱، اخیراً یک اعتراف دیگر هم کرد تا نام او در کنار چیتچیان در تاریخ مدیریت آب کشور ماندگار شود! چرا که آنها از معدود مدیران ارشد وزارت نیرو بودند که بیشترین اعتراف را نسبت به خطاهای فاحش در اصرار بر مدیریت سازهای و ساخت سدهای بزرگ مخزنی بروز دادند. نوشتار پیش رو، به همین بهانه ماجرای ۱۲۰ سدی را پیش میکشد که وزارت نیرو باید بسازد، اما اصلاً و ابداً دوست ندارد تا دستان خود را در این جنایت بزرگ بر ضد پایداری طبیعت ایران شریک سازد …
چندی پیش در شورای راهبردی رادیو ایران، موضوع بحران آب با حضور مدیرانی از وزارت نیرو، سازمان حفاظت محیط زیست و تنی چند از کارشناسان مستقل در دستور کار قرار داشت. نکتهی جالب و در عین حال پندآموزی که علیرضا دائمی، معاون وزیر نیرو در آن نشست مطرح کرد، عدم تمایل وزارت متبوعش در ساخت بیش از یکصد و بیست پروژه جدید سدسازی بود؛ پروژههایی که ظاهراً به رغم مخالفت بدنهی کارشناسی درون وزارتخانه، با اعمال فشار از سوی برخی از شخصیتهای حقیقی و حقوقی صاحب نفوذ در مناطق مختلف کشور، درصدد ساخته شدن هستند!
این هم البته در نوع خود در شمار عجایبی است که شاید فقط در ایران مجال بروز مییابد. با این همه، نگارنده بر این باور است که نفس چنین اعترافی میتواند بس امیدبخش و راهگشا باشد؛ اینکه بدانی دیگر دورهی مدیرانی که خود را در باد سازههای غولآسای سیمانی رها کرده و سدسازی را نماد سازندگی و پیشرفت بدانند، گذشته است و حالا هم آنها از فعالان و کارشناسان مستقل میخواهند تا با تداوم روشنگریهای رسانهایشان اجازه ندهند تا باقیماندهی ذخایر استراتژیک آب شیرین کشور، اینگونه در آسمان دود شود!
یادمان باشد که روزگاری نه چندان دور، میزان تبخیر سالانه آب در ایران را ۲۷۰ میلیارد مترمکعب عنوان میکردند، اما تازهترین برآوردها که اخیراً توسط دکتر رضا مکنون (مشاور وزیر نیرو) اعلام شد، حکایت از آن دارد که دستکم باید به این رقم ۱۵ میلیارد متر مکعب دیگر افزود. یعنی ایرانیان هماکنون به جای ۱۳۰ میلیارد متر مکعب، در خوشبینانهترین حالت، فقط ۱۱۵ میلیارد متر مکعب آب در سال به طور متوسط در اختیار دارند. گسترش بیرویه اراضی کشاورزی، افزایش شمار سدهای مخزنی و کاهش امکان نفوذ آب در خاک از جمله مهمترین دلایل نزول فاحش آب قابل استحصال سالانه در ایران است.
باشد که درس گیریم و دیگر به خود اجازه ندهیم تا در کشوری که متوسط تبخیر سالانهاش بیش از دو هزار میلیمتر است، آب شیرین و ارزشمند کشور را به بهانه توسعهی بخش کشاورزی و صنعت بر روی زمین نگه داریم.
و شاید از آن مهمتر آنکه، دیگر شاهد آن گروه از نمایندگان مجلس و مدیران و صاحبمنصبان پرقدرتی نباشیم که نیازهای کوتاه مدت منطقهی خود را بر مصلحتها و ملاحظات ملی ترجیح دهند.
آمین …