/**/
انواع بادشکن
بطور كلي بادشكن ها به دو نوع زنده و غير زنده تقسيم مي شوند:
بادشکنهای زنده معمولا از یک یا چند ردیف درخت یا درختچه یا گیاهان مقاوم به خشكي و شدت و سرعت باد تشکیل شده اند و معمولا عمود بر جهت باد اصلی احداث مي شوند (بادشكن ها در هر اقليم بادخيزي قابل استفاده هستند) ترکیب و ارتفاع این بادشکن ها متناسب با اهداف خاص و مناطق مختلف، تفاوت می کند ولی در هر صورت رابطه آنها بر پایه شناخت مکانیسم فرایند بیابان زایی از دیدگاه اکولوژیک استوار است. بطور مثال در كشور چين سیستم کنترل ماسه در واحه ها[1] بر اساس اصل تاثیر مجموعه سیستم، مشتمل بر کمربند سبز گراسها و بوته ای ها (Grass&shrub)که برای جلوگیری از ماسه ها در سمت رو به باد دامنه های خارجی واحه کاشته شده و بادشکن های پیرامونی واحه و نیز سه شبکه درختی درون آن پایه ریزی شده است. این سه نوع کشت بر اساس آرایش و ساختمان و بر طبق وظیفه حفاظتی مربوطه دارای شکل و اندازه خاص خود هستند. هر سیستم فرعی به عنوان جزئی از کل سیستم بوسیله وظیفه و ساختمان خود معین می گردد. مثلا کمربند گراسها و شراب ها در جلوی واحه که با هدف فرود آوردن و انباشته کردن دانه های ماسه بادی بعنوان اولین سپر دفاعی ایجاد شده است، به عرض (معمولا300 – 100 متر) و مساحت معین و مرکب از گیاهانی با ارتفاع مختلف است که موجب زبری سطحی میگردد این کمربند عملیات پیشگام برای احداث سراسری کل سیستم است زیرا این کمربند بسادگی ایجاد شده و اثرات خود را خیلی سریع اعمال می نماید. کمربند بعدی که به کمربند تثبیت معروف است با عرضی حدود 1000 متر با استفاده از گونه هایی مانند تاغ و نیتراریا و یا اسکنبیل احداث می شوند. مشارکت این دو کمربند ضمن شکستن سرعت باد، ذرات ماسه بادی را از حرکت باز می دارند
ـ بادشکنهای غیرزنده یا مصنوعی یا مکانیکی
بادشکنهای مصنوعی شامل دیوارهای كوتاه يا نسبتا بلند خاكي، سنگی، فلزی ، چوبی، پلاستیکی ، حصیری یا دیوارهایی تهیه شده از شاخه های بریده شده از درختان موجود در منطقه، دیوارهایی از نوع کرباس و امثال آن میباشد. احداث موانع بر سر راه حركت ماسه هاي روان پيش شرط لازم براي متوقف كردن آنهاست. موانع ايجاد شده (sand barrier) روي تپه هاي ماسه اي سرعت باد را كاهش مي دهند و با كاهش سرعت باد ماسه ها در اطراف اين موانع متوقف مي شوند. بر اساس مطالعات انجام شده 80 تا90 درصد ظرفيت حمل ماسه ها بوسيله باد در ارتفاع 20 تا30 سانتي متري از سطح زمين اتفاق مي افتد و در محدوده اين ارتفاع 20 تا30 سانتي متري، اكثر ماسه ها در ارتفاع 10 سانتي متري از سطح زمين حمل مي شوند. بنا براين اگر موانع خاكي يا گياهي در ارتفاع بين 30 تا 50 و حداكثر 100 سانتي متري ايجاد شوند اكثر ماسه هايي را كه بوسيله وزش باد حمل مي شوند، مي توان كنترل كرد. مهمترین عامل موثر در طراحی بادشکنهای غیرزنده، انتخاب مواد اولیه سهل الوصول میباشد. احداث بعضی از بادشکنهای غیر زنده مانند دیوارهای سنگی و دیوارهای چوبی، معمولا گران تمام می شود. بنابراین از این نوع بادشکنها معمولا برای حفاظت محصولات بسیار با ارزش یا احیای پوشش مناطق فرسایش یافته مورد نظر استفاده میشود. به طور کلی موقعی از بادشکنهای غیر زنده استفاده میشود که شرایط محیط اجازه رشد پوشش گیاهی برای ایجاد بادشکن درختی را ندهد و يا سطح حفاظتی محدود باشد مانند حفاظت محل نگهداری دامها و مناطق مشابه و امثال آن. در تصاوير زير چند نوع بادشكن غيرزنده و كوتاه ديده مي شود.
[1] طراحی سیستم حفاظت واحه ها با جاده ها و یا راه آهن و یا مزارع و در مناطق مختلف با یکدیگر قدری تفاوت دارد