عباس محمدی- سبز پرس
بارها، ساخته ی کم مانند مجید انتظامی؛ موسیقی فیلم "از کرخه تا راین"، تار و پود روان مرا به خلجان درآورده است. با این نوا، اطمینان دارم که میلیون ها ایرانی همچون من به پهنای صورت اشک ریخته اند، چرا که در آن ترجمان و تسلای اندوه و حرمان های خویش را یافته اند. چنان که در موسیقی تاثر برانگیز "بایسیکل ران" رنج فقر را با جان خود شنیده اند.
هنر، در والاترین فرم ها و تجلی های خود، از طبیعت سرچشمه می گیرد و به انسان – گسترده ترین گروه های انسانی- خدمت می کند. و در میان هنرها، موسیقی با زبانی که در تمامی پهنه ی گیتی درک می شود، جایگاهی بس شکوهمند دارد. اگر بتهوون بیش از دویست سال است که برای همه ی نسل ها و برای شنوندگانی بس متفاوت؛ خاص و عام و از همه ی ملیت ها و قومیت ها در صدر قرار دارد، به این دلیل است که او عشق به انسانیت و آزادگی را با عشق و احترام به طبیعت، در بافتی هنرمندانه تقدیم جهانیان کرد. او که یقینا برای همه ی بزرگان موسیقی الگو و سرمشق است، سمفونی باشکوه اروییکا را ابتدا برای نکوداشت ناپلئون بناپارت (که مزورانه خود را آزادی خواه جا زده بود) ساخت، اما هنگامی که دریافت وی به راه امپراتوری و خودکامگی می رود، برگ پیشکش سمفونی به ناپلئون را پاره کرد. موومان دوم سمفونی پاستورال او، چنان که خودش در شرح آن قطعه نوشته، «جریان آرام نهر آب و نوای فاختگان» را توصیف می کند؛ آب و رودی که در این یادداشت، موضوع سخن ما با استاد مجید انتظامی است.
هنرمند، شاید در ایران بیش از بسیاری از کشورهای دیگر، اعتبار و محبوبیت خود را نه فقط با چیره دستی هنری خویش بلکه همچنین تا حد زیادی با "تعهد اجتماعی" و با واکنش هایش به محافل "زر و زور و تزویر" به دست می آورد. بی هیچ تردید، ماندگاری کم مانند تصنیف سرا و نوازنده ای چون عارف قزوینی در خاطره ی جمعی ایرانیان، بسیار وابسته به آزادگی و آزادی خواهی او بوده است؛ یا مقبولیت بی همتای شجریان (علاوه بر چیرگی اش بر تمام زوایای موسیقی سنتی ایران) مرهون شناخت عمیق او از جامعه و مردم و نیاز زمانه است. از سوی دیگر، محافل زر و زور و تزویر هم این قدر هوشیاری دارند که در جهت منافع خویش، هنر را به خدمت بگیرند. در این مورد، ممکن است حمایت – به ویژه حمایت مالی- از هنرمند، وسیله ای باشد برای خرید تشخص یا منحرف ساختن افکار عمومی، یا از راه به در بردن (!) هنرمند.
در مورد استاد انتظامی که "سمفونی کارون" را گویا به سفارش یک کارفرمای بزرگ سد سازی ساخته است، مطمئنا نیاز یا اغوای مالی نمی توانسته کارساز باشد. اما، حدس می زنم که رفتار مزورانه ی سد سازان که خاموش کردن موسیقی جانفزای آب های روان (به تعبیر خودشان: مهار رودخانه ها) و ، همچنین "پیروزی بر طبیعت" را ضرورتی برای پیشرفت قلمداد می کنند، فکر استاد را منحرف ساخته است. سد سازان، در حالی که سیاهکاری هایی همچون به زیر آب بردن صدها هزار هکتار جنگل و مرتع و کشتزار، آواره کردن صدها هزار روستایی و عشایر، فصلی کردن رود دایمی و عظیم کارون، خشک کردن ده ها هزار نخل جلگه ی خوزستان، غرق کردن صدها اثر تاریخی و محوطه ی باستانی، هدر دادن میلیاردها دلار از درآمد کشور، و بی اعتنایی به اصل پنجاهم قانون اساسی و به هشدارهای کارشناسان و مقام های قانونی را در کارنامه دارند، اینک در حالی که با آبگیری سد گتوند، می روند تا باقی مانده ی آب کارون را هم شور کنند، می خواهند با شور موسیقی، رنگی فریبنده بر ننگ های خود بزنند.
استاد گرامی، آقای مجید انتظامی
شما و هنرتان ریشه در این سرزمین دارید، و نسل های حاضر و آینده ی ایران با نواهای شما زندگی خواهند کرد. خاکسارانه، در مقام یک دوستدار کوچک این آب و خاک، از شما درخواست دارم تا نگاهی به فیلم هایی که از ساکنان زیستگاه های غرق شده در دریاچه ی سدها گرفته شده، بیاندازید ؛ تمنا دارم به عکس هایی که بستر خشک شده ی کارون را نشان می دهد، نگاه کنید؛ درخواست دارم در نظر آورید که ریزگردهای خفه کننده ای که به حلق اهالی بیست استان کشور می رود، تا حد زیادی نتیجه ی طرح های سد سازی است. و لطفا مراقب جایگاه خودتان در ضمیر ایرانیان باشید! ما نیاز داریم که کارنامه ی شما را بی هیچ لکه ای بر آن، داشته باشیم تا کارنامه ی ملی خودمان را غنی تر ببینیم. کسانی که به شما القا کرده اند که با سد سازی و «پیروزی بر طبیعت» راه خوشبختی را بر ملت گشوده اند، سودا گرانی هستند که بسیاری شان با گذرنامه های روادید دار یا تابعیت های دوگانه، و با حساب هایی مملو از دلار، و فرزندان خارج از کشور، آماده اند که هر لحظه از ایران بروند.
شما و هنرتان برای این ملک خواهید ماند... لطفا حساب خود را از سد سازان جدا کنید، و سمفونی خود را به سرود اعتراض "سد زدگان" و به نوای غمناک کارون در حال احتضار بدل سازید.
همچنین، می توانید در این زمینه بخوانید:
کارون آرام تر از دریا، خشک تر از کویر از دکتر حسین آخانی
نشست خبری سمفونی کارون انتظامی لغو شد