وانگاری موتا ماتای (معروف به ماما میتی) در یکم فوریه ١٩٤٠ در روستای هیته واقع در کنیا متولد شد. در سال ١٩٤۳ خانواده او بدلیل استخدام پدرش در مزرعه یک سفید پوست، به ریفت نزدیک شهر ناکورو نقل مکان نمود. در آن منطقه امکان تحصیل برای وی وجود نداشت پس در اواخر سال ١٩٤۷ او به همراه مادرش به زادگاه خود بازگشت و دوره ابتدایی را به همراه برادرانش در همانجا سپری نمود. از ١١ سالگی تحصیل خود را در مدرسه کاتولیک استریت سیسیلیا ادامه داد. در آنجا به زبان انگلیسی مسلط شد و به کاتولیک ها پیوست.در سال ١٩۵۶ با کسب رتبه نخست فارغ التحصیل و در نتیجه در دبیرستان دخترانه لورتو واقع درکنیا پذیرفته شد. پس از فارغ التحصیلی از دبیرستان در سال ١٩۵۹، تصمیم گرفت وارد دانشگاه آفریقای شرقی در کامپالا(اوگاندا) شود. در این اثنای، پایان دوره استعمار شرق آفریقا نزدیک شده بود و سیاستمداران کنیایی مانند تام امبویا، برای امکان تحصیل دانش آموزان برتر در کشورهای غربی راههایی را ارائه می نمودند. جان اف. کندی با اختصاص بودجه برای اجرای چنین برنامه هایی از طریق بنیاد جوزف پی کندی جونیور موافقت نمود و طرح معروف جهش کندی (جهش آفریقا) آغاز شد. ماتای یکی از۳٠٠ کنیایی بود که در سپتامبر ١٩٦٠ برای تحصیل در دانشگاه های آمریکا برگزیده شد.
ماتای اولین زن در شرق و مرکز آفریقا بود که به کسب درجه دکترا نائل آمد.
ماتای با اخذ بورسیه مشغول به تحصیل در کالج بندیکتین (آتچیسون- کانزاس) شد و در سال ١۹٦٤ لیسانس خود را در دو رشته زیست شناسی و زبان آلمانی کسب نمود. پس از آن در سال ١۹٦٦ از مقطع کارشناسی ارشد رشته زیست شناسی دانشگاه پیتزبورگ فارغ التحصیل شد و به سمت معاون پژوهشی یک استاد جانور شناس در کالج دانشگاهی نایروبی انتخاب گردید.ولی به هنگام ورود به دانشگاه، مطلع شد که کار وی به شخص دیگری واگذار شده است.ماتای دلیل این امر را تعصبات جنسی و قبیله ای می دانست. پس از ٢ ماه جستجوی کار، پروفسور رینهولد هافمن از دانشگاه جیسن آلمان ، کاری با عنوان دستیار تحقیقاتی دربخش میکروآناتومی دپارتمان تازه تأسیس آناتومی دامپزشکی در دانشکده دامپزشکی کالج دانشگاهی نایروبی را به وی پیشنهاد نمود. در سال ١۹٦۷ وی با اصرار پروفسور هافمن برای تحصیل در مقطع دکترا به دانشگاه جیسن آلمان رفت.پروفسور ماتای مطالعات خود در مقطع دکترا را در دو دانشگاه آلمان و نایروبی دنبال نمود و سرانجام در سال ١۹۷١ موفق به اخذ دکترا از دانشگاه نایروبی – جایی که به تدریس آناتومی دامپزشکی می پرداخت- گردید. او به عنوان رئیس گروه علوم تشریح دامپزشکی و نیز استاد دانشگاه در سالهای ١۹۷۶ و ١۹۷۷ مشغول به کار بود و در هر دو مورد ، اولین زنی بود که در آن منطقه به چنین مقام هایی دست یافت.