عباس محمدی- کوه نیوز
دومین دوره ی جشنواره ی بین المللی بیستون، تا چند روز دیگر آغاز خواهد شد. 
این جشنواره که نخستین دوره ی آن در مهر ماه 1389 برگزار شد، در درجه ی نخست مخلوق همکاری بخش غیر دولتی کوه نوردی ایران با کوه نوردان فرانسوی، در جریان و در پی برگزاری دوره های آموزشی در پل خواب (1386) و سنگسر (1388)، امضای تفاهم نامه با سازمان GHM در سال 1387، حضور چند ساله ی کوه نوردانی از ایران در جشنواره ی یخ نوردی اکرن فرانسه (از 1386)، ارتباط با بخش فرهنگی سفارت فرانسه در تهران و زبان آموزی چند نفر، حضور در نمایشگاه کتاب کوه شامونی (تابستان 1389)، همچنین نتیجه ی چندین سفر کوه نوردی ایرانیان به فرانسه، و البته پیگیری های ابراهیم نوتاش (از پایه گذاران گروه کوه نوردان آرش، و عضو انجمن کوه نوردان ایران) بوده است. این رویدادها، همچون برنامه ی “مبادله ی کوه نورد” با آمریکن آلپاین کلاب، و فعالیت های دیگری که در چند سال گذشته در ابعاد و شکل های متفاوت با چند کوه نورد و سازمان کوه نوردی یا محیط زیستی خارجی دیگر (انگلیسی، فرانسوی، ترکیه ای، عراقی، ارمنستانی) از سوی انجمن کوه نوردان ایران به اجرا رسیده است، نشانگر ظرفیت سازمان های مردم نهاد برای برقراری ارتباط های ساده، کم هزینه و کارا با دنیای خارج است.
از چند هفته پیش، در آستانه ی تدارک و برگزاری دومین جشنواره ی بیستون، پیگیری شکایت از انجمن کوه نوردان ایران و انجمن غارنوردان از سوی فدراسیون کوه نوردی، موجب صدور حکم تعلیق فعالیت این دو انجمن توسط وزارت کشور (مرجع صدور پروانه ی فعالیت آن ها) شد. مهم ترین نکته ای که فدراسیون در نامه ها و تماس ها با وزارت کشور به عنوان شکایت طرح کرده است، این بوده که فعالیت های خارجی انجمن باید «در هماهنگی با فدراسیون» انجام شود. البته، فدراسیون همچنین خواستار حذف واژه ی “ایران” از نام انجمن، و تغییر نام انگلیسی آن هم شده است که این دو مورد نیز بی ارتباط با فعالیت های خارجی انجمن نیست، چرا که فدراسیون گویا علاقه ندارد که انجمن کوه نوردان (و همچنین انجمن غارنوردان که آن نیز رابطه های خارجی موثری داشته است)، صورت “ملی” و وجهه ی بین المللی (ولو اندک) بیابند!
در مقام یکی از مدیران پیشین انجمن، لازم می دانم یادآوری کنم که دستگاه های دولتی مانند وزارت کشور، سازمان میراث فرهنگی، سازمان حفاظت محیط زیست، و فدراسیون کوه نوردی، از طریق نامه هایی که به آن ها داده ایم یا از طریق خبر رسانی های ما، در جریان تمامی فعالیت های خارجی انجمن بوده اند. و باز لازم می دانم اشاره کنم که مسوولان امر در وزارت کشور و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، پیوسته با روی باز با ما برخورد کرده و موافق فعالیت های انجمن بوده اند. فدراسیون هم تا اوایل سال 89 چنین بود، اما نمی دانم چه شد که از آن پس رویه ی دیگری پیش گرفت! گویا شماری از مدیران ما عادت کرده اند و می پسندند که برخلاف جریان آب شنا کنند؛ در همین دو سه سال اخیر که کمیته ی جهانی المپیک به دخالت دولت در امور فدراسیون ها و دیگر سازمان های ورزشی حساس شده است، آقایان هم به آن کمیته خوراک می دهند!
آقای احمدی نژاد، رییس جمهور، در گفتگوی مطبوعاتی خود در سه شنبه 11 مهر اشاره کرد که دولت هیچ تمایلی به دخالت در انتخابات فدراسیون های ورزشی ندارد. معنای آن سخن این است که دولت (دست کم، بالاترین مقام های آن) مایل به دخالت در کارهای ورزشی نیست و خود را فقط حامی و بستر ساز فعالیت های ورزشی می داند. این رویه اگر “نصب العین” مدیران میانی، مانند رییس فدراسیون کوه نوردی هم قرار گیرد، مشکلاتی را مانند آن چه که برای انجمن کوه نوردان پیش آمد، نخواهیم دید. اصولا، قوانین و مصوبه های گوناگونی داریم که نه تنها فعالیت همه جانبه ی غیردولتی ها را تجویز می کند، بلکه دستگاه های دولتی ذیربط را ملزم به مشاوره و نظرخواهی از “سمن” ها (سازمان های مردم نهاد) می کند. برای نمونه، بند 25 “سیاست های کلی نظام در دوره ی چشم انداز” یکی از سیاست های جمهوری اسلامی را «تقویت مبانی جامعه ی مدنی، مشارکت همگانی، اخلاق و روحیه ی کار گروهی و رقابت پذیری در کلیه ی روابط اجتماعی و سیاسی» تعیین کرده است. همچنین مواد 13 و 14 و 15 “آیین نامه ی اجرایی تاسیس و فعالیت سازمان های مردم نهاد” سازمان های دولتی را مکلف به مشارکت دادن سازمان های مردم نهاد در فرایند تصمیم گیری ها و واگذاری وظایف و فعالیت های قابل واگذاری، به سمن ها کرده است. اکنون که در پی چند نشست تفاهم آمیز در وزارت ورزش و فدراسیون و وزارت کشور، مشکل پیش آمده برای انجمن کوه نوردان در حال برطرف شدن است، به دست اندر کاران فدراسیون پیشنهاد می دهم که از این پس به مضمون این مقررات، به گفته ی رییس جمهور، و به مصالح جامعه ی کوه نوردی، توجه و دقت بیشتری داشته باشند.
من معتقدم که فدراسیون کوه نوردی در ارتباط با انجمن کوه نوردان ایران دچار یک سوء تفاهم شده است؛ شاید فدراسیون را این “فوبیا” در بر گرفته که سمن ها رقیبی برای آن هستند یا با آن چه که خودش “موازی کاری” می نامد، جای فدراسیون را خواهند گرفت. واقعیت اما این است که اولا سمن ها (دست کم، انجمن کوه نوردان) کوچک تر و از لحاظ مالی کم توان تر از آن هستند که خود را در جایگاه رقیب فدراسیون ببینند. در ثانی، سمن ها اصلا به دنبال پا گذاشتن در جاپای فدراسیون نیستند و برای خود قالب های فعالیتی متفاوتی تعریف کرده اند. می توان گفت که سمن ها با استفاده از خرده ظرفیت های بخش مردمی، انجام کارهایی را بر عهده می گیرند که جزو وظیفه های فدراسیون ها نیست یا مکمل کارهای فدراسیون است. در هر صورت، سازمان های مردم نهاد، و به طور خاص انجمن کوه نوردان ایران، خواستار آن هستند که فدراسیون، فعالیت های مختلف – به ویژه فعالیت های خارجی- آن ها را نه مزاحم کار خود بلکه کمک حال خویش بداند، چنان که جذب ده ها کوه نورد به ایران (در جشنواره ی بیستون و برنامه های دیگر) برای فدراسیون، و البته برای کشور، مفید بوده است.
عباس محمدی
رییس پیشین هیات مدیره ی انجمن کوه نوردان ایران