شکل گیری و هدف ها؛ انجمن کوه نوردان ایران سازمانی است مردم نهاد (غیردولتی) که بر پایه ی کار داوطلبانه و غیر انتفاعی شکل گرفته است. فعالیت این انجمن در پی چند تجربه ی مشابه در سال های دور (با نام های: اتحادیه ی کوه نوردان، کانون کوه نوردان، کلوب کوه نوردی ایران، انجمن مرکزی کوه نوردان، شورای کوه نوردان) که تداوم نیافت، با گردهمایی چند کوه نورد از سال 1378 آغاز شد. امروزه صدها کوه نورد و طبیعت دوست در این انجمن عضویت دارند، گروه ها و باشگاه های کوه نوردی بسیاری نیز با عنوان "عضو همکار" با آن همکاری دارند، و انجمن دفترهای نمایندگی چندی در شهرهای گوناگون دارد. این انجمن، به عنوان یک شخصیت حقوقی به ثبت رسیده و با پروانه ی وزارت کشور فعالیت می کند. هیات مدیره ی انجمن، با رای مستقیم اعضا در مجمع عمومی انتخاب می شود.
ماده ی دوم اساسنامه ی انجمن کوه نوردان ایران، هدف های آن را چنین بیان کرده است:
1- گسترش همکاری ورزشی و تحکیم دوستی میان کوه نوردان
2- پژوهش در زمینه ی کوه نوردی و کوه ها با ایجاد مرکز اطلاع رسانی، انتشار نشریه، تشکیل کتابخانه و گنجینه آثار و وسایل، کمک به تشکیل و توسعه مراکز آموزش کوه نوردی
3- تلاش برای حفظ محیط های کوهستانی، گونه های گیاهی و جانوری و فرهنگ بومی این مناطق و کمک به بهسازی مناطق تخریب شده
4- پشتیبانی از کوه نوردان و سازمان های کوه نوردی و تبیین حقوق آنان
5- کمک در امر جستجو و امداد کوهستانی
6- کمک در تعریف استانداردها و نظارت بر ایمنی و کیفیت وسایل کوه نوردی
7- پشتیانی از حرکت های نو و خلاق در کوه نوردی با توجه به معیارهای جهانی این ورزش.
این انجمن، پیوسته تلاش داشته تا افکار عمومی کوه نوردان ایران را نمایندگی کند و به همین دلیل، شرایط عضویت در آن بسیار ساده و عام است (داشتن 18 سال سن یا رضایت ولی برای افراد جوان تر، علاقمندی به کوه نوردی، پرداخت حق عضویت، و پذیرش اساسنامه) و حتی در مورد پرداخت حق عضویت همیشه مطابق میل و توان اعضا رفتار شده است. انجمن کوه نوردان ایران، نخستین سازمان کوه نوردی غیردولتی کشور نیست که با هدف فعالیت در سطح ملی آغاز به کار کرده، اما نخستین سازمانی است که توانسته چندین سال متوالی و به صورت منظم برنامه های گوناگون را طرح ریزی و اجرا کند.
انجمن کوه نوردان به جمع خاصی از کوه نوردان وابستگی ندارد، و تمامی افراد و گروه ها و باشگاه های کوه نوردی یا دوستدار محیط های کوهستانی می توانند به سادگی در آن عضو شده و در هر سطحی که مایل اند، در اداره ی آن مشارکت کنند.