بخش یک - شکل‌گیری و هدف‌ها
انجمن کوه نوردان ایران سازمانی است مردم نهاد (غیردولتی) که بر پایه‌ی کار داوطلبانه و غیرانتفاعی شکل گرفته است. فعالیت این انجمن در پی چند تجربه‌ی مشابه در سال های دور ( با نام های: اتحادیه‌ی کوه نوردان، کانون کوه نوردان، کلوب کوه نوردی ایران، انجمن مرکزی کوه نوردان، شورای کوه نوردان) که تداوم نیافت، با گردهمایی چند کوه نورد از سال ۱۳۷۸ آغاز شد.
اکنون
صدها کوه نورد و طبیعت دوست در این انجمن
عضویت دارند و گروه ها و باشگاه های کوه‌نوردی بسیاری نیز با آن همکاری می کنند. هم‌چنین انجمن دفترهای نمایندگی چندی در شهرهای
گوناگون دارد.
این انجمن به عنوان یک شخصیت حقوقی به ثبت رسیده و با پروانه‌ی وزارت کشور فعالیت می کند. هیات مدیرهی انجمن با رای مستقیم اعضا در مجمع عمومی انتخاب می شود.
ماده‌ی دوم اساسنامه ی انجمن کوه نوردان ایران، هدف های آن را چنین بیان کرده است:
۱- گسترش همکاری ورزشی و تحکیم دوستی میان کوه نوردان
۲- پژوهش در زمینه‌ی کوه نوردی و کوه ها با ایجاد مرکز اطلاع رسانی، انتشار نشریه، تشکیل کتابخانه و گنجینه آثار و وسایل، کمک به تشکیل و توسعه مراکز آموزش کوه نوردی
۳- تلاش برای حفظ محیط های کوهستانی، گونه های گیاهی و جانوری و فرهنگ بومی این مناطق و کمک به بهسازی
مناطق تخریب شده
۴- پشتیبانی از کوه نوردان و سازمان های کوه نوردی و تبیین حقوق آنان
۵- کمک در امر جستجو و امداد کوهستانی
۶- کمک در تعریف استانداردها و نظارت بر ایمنی و کیفیت وسایل کوه نوردی
۷- پشتیانی از حرکت های نو و خلاق در کوه نوردی با توجه به معیارهای جهانی این ورزش.
انجمن کوه‌نوردان ایران پیوسته تلاش داشته تا افکار عمومی کوه نوردان ایران را نمایندگی کند و به همین دلیل شرایط عضویت در آن بسیار ساده و عام است (داشتن ۱۸ سال سن یا رضایت ولی برای افراد جوان تر، علاقمندی به کوه‌نوردی، پرداخت حق عضویت، و پذیرش اساسنامه) و حتی در مورد پرداخت حق عضویت همیشه مطابق میل و توان اعضا رفتار شده است.
انجمن کوه نوردان ایران، نخستین سازمان کوه نوردی غیردولتی کشور نیست که با هدف فعالیت در سطح ملی آغاز به کار کرده، اما نخستین سازمانی است که توانسته چندین سال متوالی و به صورت منظم برنامه های گوناگون را طرح ریزی و اجرا کند.
انجمن کوه نوردان به جمع خاصی از کوه نوردان وابستگی ندارد و تمامی افراد و گروه‌ها و باشگاه‌های کوه نوردی یا دوستدار محیط‌های کوهستانی می توانند به سادگی در آن عضو شده و در هر سطحی که مایل‌اند، در اداره ی آن مشارکت کنند.