میراث صنعتی یکی از داشته‌های مهم کشورمان به شمار می‌رود که نه تنها در بردارنده‌ی تاریخچه‌ی ارزشمندی است بلکه سند محکمی برای نشان دادن توسعه و جدال سنت و مدرنیته به شمار می‌رود و از این حیث حائز اهمیت است.
یکی از مهمترین اقدامات در راستای حفظ میراث صنعتی، احیای این زیرساخت‌ها با تعریف کاربری‌های جدید و مرتبط است که یزد در این حوزه با انجام اقدامات بسیار خوبی توانسته از پیشگامان کشور در این رابطه باشد.
کارخانه اقبال، کارخانه درخشان، کارخانه جنوب و کارخانه سعادت از کارخانجات بسیار بزرگ و صنعتی یزد به شمار می‌روند که با کاربری جدید و در حین حفظ تاریخ و هویت ارزشمند میراثی‌شان، احیا شده و هر کدام در حوزه مختلفی به ویژه در بخش فناوری و اشتغال بکار گرفته شده‌اند.
کارخانه سعادت که از کارخانجات بزرگ نساجی یزد و از مواریث مهم صنعتی در چند قدمی بافت جهانی یزد به شمار می‌رود، بعد از حدود ۲۰ سال متروک بودن، اخیراً با تعریف کاربری جدید، در حال احیاست.
خلق اولین هتل‌کارخانه ایران و بزرگترین هتل‌کارخانه‌ی خاورمیانه در دل این کارخانه صنعتی اقدام ارزشمندی است که نه تنها به حفظ این میراث صنعتی و تاریخ صنعتی یزد کمک بزرگی می‌کند بلکه از این بسترهای متروکه، بذر کارآفرینی، اشتغال و اقتصاد می‌رویاند همانطور که نائب رئیس هیئت مدیره این هتل‌کارخانه و مجری این طرح از اشتغالزایی برای بیش از ۳۰۰ نفر در همین رابطه خبر می‌دهد.
سرمایه‌گذاری ۳۵۰ میلیاردی در این میراث صنعتی
«اصغرآقا نبیل» در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا از ظرفیت اشتغالزایی این مجموعه یاد می‌کند و می‌گوید: مجموعه مذکور با مساحت ۴۸ هزار متر مربع و با اعتباری حدود ۳۵۰ میلیارد تومان در مراحل ساخت و پرداخت است.
وی با بیان این که کاربری‌های متعددی برای این مجموعه تعریف شده است، اظهار می‌کند: بخش‌هایی شامل فازهای فرهنگی مانند سینما و گالری‌های متعدد، بخش‌های تجاری، هتل‌کارخانه ۵ ستاره و مجموعه تجاری‌تفریحی در این هتل‌کارخانه در حال ساخت است.
نائب رئیس جامعه هتل‌داران از ظرفیت بیش از ۴۰۰ تخت در این هتل یاد می‌کند و می‌گوید: میراث صنعتی، ظرفیت مناسبی برای تبدیل شدن به زیرساخت‌های گردشگری دارند و نه تنها منجر به استفاده بهینه در سرمایه میشوند بلکه از آسیب و تخریب آنها نیز جلوگیری می‌شود.
وی با بیان این که کارخانه سعادت از کارخانجات بزرگ نساجی شهر یزد در گذشته بوده است، بیان می‌کند: کاربری‌های مرتبط می‌تواند تاریخچه سازه‌ی منحصربفرد این میراث صنعتی را حفظ کند و زیرساخت‌های گردشگری یزد را ارتقا دهد.
میراث صنعتی نقطه عطف جدال سنت و مدرنیته
اهمیت میراث صنعتی که خصوصا از سرمایه‌های کشورهای توسعه یافته به شمار می‌رود در یزد، قابلیت‌های فراوانی دارد به طوری که مدیر کل میراث فرهنگی استان یزد نیز در این باره می‌گوید: بسیاری از کشورهای مهم دنیا که میراث تاریخی ضعیفی دارند، در میراث صنعتی کشور خود سرمایه‌گذاری می‌کنند.
وی از ارسال پرونده ثبتی تعدادی از کارخانه‌های قدیمی یزد به وزارت میراث در راستای حفاظت از این مواریث صنعتی خبر می‌دهد و می‌گوید: کارخانه‌های اقبال، جنوب و سعادت از قبل در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و امیدواریم بتوانیم مابقی کارخانه‌های تاریخی یزد را نیز به عنوان میراث صنعتی به ثبت برسانیم.
با توجه به این که یزد یکی از استان‌های صنعتی کشور به شمار می‌رود، در این زمینه از جایگاه خوبی برخوردار است اما نقطه عطف میراث صنعتی در یزد به چه زمانی مربوط می‌شود؟
«سیدمصطفی فاطمی» با اشاره به ورود مدرنیته به شهر یزد از دوران پهلوی اول و به دنبال تغییر کالبد شهر با خیابان‌کشی‌ها و ورود برق و تلگراف‌خانه به این شهر در گفت وگو با ایسنا، اضافه می‌کند: دو گروه در یزد به تغییر ساختار کالبدی و اقتصادی شهر دست زدند و با ایجاد کارخانجات نساجی به طور رسمی تقابل سنت و مدرنیته را در این شهر رقم زدند.
وی اضافه می‌کند: یکی از این گروه‌ها طرفداران «سیدضیا طباطبایی» و دیگری گروههای دولتی بودند که منجر به تغییر ساختار اقتصادی شهر به سمت صنعتی شدن و مدرنیته شدند.
این مسئول تصریح می‌کند: البته در همان دوران، مخالفت های جدی در این رابطه نیز اتفاق افتاد، چرا که اکثر مردم در خانه‌های خود تولیدی داشتند و تعدادی از مذهبیون نیز معتقد بودند که با تعطیل شدن فعالیت در خانه‌ها و روی آوردن به کارخانجات و فعالیت‌های صنعتی، وابستگی به بیگانگان ایجاد خواهد شد.
فاطمی به ایجاد کارخانه‌های متعددی مانند درخشان، افشار، سعادت، جنوب، اقبال و هراتی در بدو صنعتی شدن یزد اشاره می‌کند و می‌گوید: برخی از صاحبان این کارخانه‌ها به افرادی که در کارخانه‌های خود به تولید و فعالیت‌های متعددی مشغول بودند، سهام می‌فروختند که در آن زمان به این مسئله، شیر (shir) کردن به معنای واقعی شِیر (share) کردن سهام گفته می‌شد.
انتهای پیام