خبر آنلاین
جامعه > محیط زیست – تصمیم گیری در خصوص احداث پالایشگاه بهشهر به اوایل دهه 80 باز می گردد. با این حال به دلیل مخالفت جدی سازمان محیط زیست، احداث آن حدود 6 سال در وضعیت معلق قرار داشت
مهدی خاکی فیروز: سفرهای استانی هیات دولت، فرصت خوبی است برای برخی مدیران اجرایی که برای به تصویب رساندن پروژه های عمرانی مورد نظر خود با محدودیت مواجه هستند. جاده جنگل ابر، پالایشگاه نفت بهشهر در نزدیکی تالاب میانکاله، سدهایی که جنگل ها را به زیر آب می برند و برخی کارخانه های آلاینده، از جمله مواردی است که با هدف دور زدن سازمان های زیست محیطی ، بدون طی کردن روند مطالعات زیستی و به صورت ضرب الاجلی در جریان سفرهای استانی هیات دولت به تصویب می رسد. نکته جالب توجه در همه این پروژه ها آن است که به رغم آن که همگی دارای پرونده ای قطور در سازمان محیط زیست یا سازمان جنگل ها و منابع طبیعی هستند ولی در جریان بررسی کوتاه مدت هیات دولت در طول سفرها، توجه چندانی به این پرونده ها صورت نگرفت.
پایان مقاومت شش ساله
تصمیم گیری در خصوص احداث پالایشگاه بهشهر به اوایل دهه 80 باز می گردد. با این حال به دلیل مخالفت جدی سازمان محیط زیست، احداث آن حدود 6 سال در وضعیت معلق قرار داشت تا آن که مسوولان محلی و وزارت نفت تصمیم گرفتند به جای چاره جویی و یافتن راهکاری دوستدار طبیعت، مشکل خود را با استفاده از فرصت سفرهای استانی حل کنند. احداث پالایشگاه نفت بهشهر از مصوبات دور نخست سفر رییس جمهور به استان مازندران بوده و در دور دوم سفر، احمدی نژاد دستور مشخص شدن هر چه سریع تر تکلیف این پروژه را داد.
با پیگیری های مسئولان شهرستان درباره این مصوبه هیئت دولت دفتر پالایشگاه نفت مازندران در بهشهر در نخستین روزهای بهمن 87 افتتاح شد و متعاقب آن، احمد علی مقیمی نماینده مردم بهشهر بارها در حضور مردم و خبرنگاران بر احداث هر چه سریع تر این پالایشگاه تاکید کرد. البته خبر کلنگ زنی پالایشگاه بهشهر بلافاصله با واکنش رسول اشرفی پور مدیر کل وقت حفاظت از محیط زیست استان مواجه شد. وی گفت: خبر اعلام شده در برخی مطبوعات و رسانه ها مبنی بر راه اندازی دفتر پالایشگاه حسین آباد در بهشهر و مراسم کلنگ زنی احداث پالایشگاه در دهه فجر محمل قانونی ندارد. سازمان جنگل ها نیز با نظر مستقل مبنی بر منطقه حسین آباد بهشهر را جای مناسبی برای احداث پالایشگاه نمی داند.
اعتراض محیط زیست
بر اساس مصوبه سال 81، استقرار صنایع شیمیایی فاضلاب زا در استان های شمالی ممنوع است. البته با مصوبه ای در سال 85 تمام محدودیت ها و ممنوعیت ها رفع شد. نخستین گزارشی که در خصوص پالایشگاه مازندران به سازمان محیط زیست ارسال شد، مربوط به گزینه حسین آباد بهشهر بود که رد شد. هر چند مجوزی برای احداث پالایشگاه در کیاسر صادر شد که اکنون با استناد به آن، در حال ساخت پالایشگاه بهشهر هستند. بر اساس نظر اولیه سازمان محیط زیست، احداث پالایشگاه بهشهر به دلیل نزدیکی به ساحل و پناهگاه حیات وحش میانکاله منع شد. شنیده ها حاکی از آن است که این مخالفت، موجب برکناری فاطمه واعظ جوادی از ریاست سازمان محبط زیست شد.
کارشناسان زیست محیطی بر این باورند که صرفنظر از جانمایی پالایشگاه در بهشهر یا کیاسر، لازم است تکنولوژی سازگار با محیط زیست استفاده و استانداردهای زیست محیطی رعایت شود. با این حال خرید تجهیزات فنی این پالایشگاه از قزاقستان، تردیدهایی را در خصوص این مساله ایجاد کرده است.
نابودی طبیعت با هدف ایجاد شغل
استاندار مازندران چندی پیش در جمع نمازگزاران روز جمعه بهشهر گفت: احداث پالایشگاه بهشهر موثرترین راه حل معضل فراگیر بیکاری در این شهرستان است و باید با تلاش بیشتر، این طرح بزرگ و ماندگار در بهشهر به اجرا درآید.
سیدعلی اکبر طاهایی افزود: بیکاران و فارغ التحصیلان دانشگاهی بهشهر نباید در پیچ و خم نامه نگاری های اداری برای حل مشکلات احداث این پالایشگاه گرفتار شوند و هر چه سریعتر باید اختلافات موجود میان محیط زیست و این واحد صنعتی برطرف شود.
وی اظهار داشت: احداث پالایشگاه خواسته به حق مردم بهشهر است و با توجه به آمادگی سرمایه گذار برای اجرای هر چه زودتر آن، تاخیر در روند اجرای آن جایز نیست.
رؤسای این پروژه نیزدر نامه ای به رییس جمهور گفتند که با اجرای آن تحولی ایجاد می شود و با این کار مردم منطقه از فقر و بیکاری رها می شوند. ناصر کرمی سردبیر سایت زیست محیطی ایرن در این خصوص می گوید:همیشه آدم هایی که این طرح های مخرب را دارند، در سنگر توسعه پناه می گیرند. در حالی که محیط زیست مشکلی با توسعه ندارد. ما نمی گوییم، یا مبارزه با فقر بد است. اما شما همان نامه را بخوانید که چقدر اغراق آمیز است. می گوید، ما اگر یک پالایشگاه اینجا بزنیم، فقر در مازندران ریشه کن می شود. آیا یک پالایشگاه می تواند، فقر یک استان سه میلیون نفری را از بین ببرد. مگر چند تا آدم قرار است در این پالایشگاه کار کنند؟
حر منصوری مسوول انجمن دیده بان میانکاله نیز معتقد است که احداث پالایشگاه در نزدیکی تالاب میانکاله در نهایت به نفع اقتصاد این منطقه نیست. وی می گوید: تنها چیزی که باعث می شود آدم احساس تعلق به منطقه ای داشته باشد، ملک و زمینش هست. وقتی زمین را از انسان بگیرند و تنها پولش بماند، آن پول ارزش ندارد. با سرعت خیلی زیادی خرج می شود و شاید مشکلاتی را هم ایجاد کند و سرمایه ی اصلی ما که زمین و زادگاهمان هست از بین می رود. صرف نظر از اینکه در واقع زمینی که برای پالایشگاه خریداری شده، در حدود ۹۵۰ متری میانکاله هست و فاصله ی خیلی کمی هم با آن دارد.
انجمن های غیر دولتی و اساتید دانشگاهی رشته ی محیط زیست و دست اندرکاران صنعت اکوتوریسم نیز از مخالفان این طرحند. آنها معتقدند که تأسیس پالایشگاه در نزدیکی تالاب میانکاله یعنی از بین رفتن صنعت اکوتوریسم، در حالی که بخش زیادی از مردم این منطقه از این راه امرار معاش کرده و صنعت اکوتوریسم در میانکاله بسیار فعال است.
منصوری در این باره می گوید: ما در سال قبل بیش از چهارهزار گردشگر داشتیم که به صورت محسوسی در اقتصاد منطقه تأثیر داشتند؛ برای بازدید از میانکاله چکمه می خریدند؛ ماشین می گرفتند؛ خانه های محلی اجاره می کردند؛ از لیدر استفاده می کردند و به طور محسوس اقتصاد خردی را در منطقه ایجاد کرده بودند.
جلوی مخالفان می ایستم
سید علی اکبر طاهایی استاندار کنونی مازندران بر خلاف کریمی استاندار سابق این استان، در سخنان خود حتی به صورت تلویحی نیز به مسایل زیست محیطی احداث پالایشگاه توجه نشان نمی دهد و از ادبیاتی غیر دوستانه برای مواجه با منتقدان استفاده می کند. وی در حاشیه بازدید از روند ساخت پالایشگاه نفت بهشهر گفت: فضا و محیط خوبی برای ساخت پالایشگاه نفت بهشهر آماده شده، به کار خود ادامه دهید و نمی گذاریم کسی مانع از ساخت این پروژه بزرگ شود.
احمد علی مقیمی نماینده مردم بهشهر، نکا و گلوگاه هم در سخنان خود در جریان این بازدید، یکی از رموز سکوت مسوولان فعلی سازمان محیط زیست در خصوص پالایشگاه بهشهر را افشا کرد. او گفت: به سازمان محیط زیست تعهد دادیم که با رعایت استانداردهای زیست محیطی نخستین ساختمان و بهترین ساختمان محیط زیست کشور را در ورودی پالایشگاه نفت بهشهر بسازیم تا به خوبی به بررسی بپردازند.
سید محمد کریمی استاندار سابق مازندران با اعلام نهایی شدن نظر محیط زیست درباره احداث پالایشگاه در کیاسر ساری گفته بود: با این حال پالایشگاه بهشهر مورد نظر وزارت نفت است. پالایشگاه بهشهر قرار است در نزدیکی میانکاله احداث شود و باید این اصل مراعات شود که تالاب بین آلمللی میانکاله که یک مکان ملی است و در دنیا معروف است، حفظ شود.
افشین ابوطالبی عضو کنوانسیون تالاب ها با اشاره به منحصر به فرد بودن تالاب میانکاله می گوید: بر اساس استانداردهای بین المللی پالایشگاه ها باید در بیش از 15 تا 25 کیلومتری نقاط مسکونی و شهرها احداث شوند تا آلودگی حاصل از این نوع صنایع که بسیار سمی هستند و هوا، آب و خاک را مسموم می کنند، از دسترسی مناطق مسکونی و زیستی دور نگهداشته شوند.
وی اعتقاد دارد: با توجه به اینکه کمیته ارزیابی سازمان حفاظت محیط زیست در آغاز، موقعیت مکان یابی مورد نظر را برای استقرار پالایشگاه منفی ارزیابی کرده و وزارت جهاد کشاورزی نیز به صراحت آن را رد کرده و در دولت هم مصوب شد که منطقه مورد نظر به پرورش ماهیان خاویاری اختصاص یابد، حالا چرا بعضی ها اصرار دارند که نسخه غلط را درست تلقی و پیامد بی تدبیری را بر طبیعت و بومیان منطقه عرضه کنند.
مصاحبه ای که منتشر نشد
سخنان حدود دو سال پیش مدیر عامل شرکت پالایشگاه نفت مازندران در بهشهر می تواند دیدگاه مسوولان صنعت نفت در این خصوص را به گونه ای شفاف تر پیش روی خوانندگان بگذارد.
علیرضا بیان الحق در بهمن ماه 87 گفت و گویی با فارس در بهشهر انجام داده است. البته این مصاحبه به دلیل تکذیب های مکرر احداث پالایشگاه نفت در بهشهر از سوی مسئولان استانی و کشوری، در آن زمان منتشر نشد. ولی اکنون که احداث پالایشگاه وارد فاز عملیاتی شده، اهمیت این دیدگاه ها بیش از پیش نمایان است.
وی با بیان اینکه هیچ کس حق اظهار نظر درباره مکان ساخت پالایشگاه را ندارد، جز وزارت نفت و متولی تاسیس آن نیز وزارت نفت است، نه سازمان حفاظت از محیط زیست؛ گفت: ما تسلیم ضوابط و متعهد به رعایت آن و طرفدار محیط زیست هستیم و حق مقابله با آن را نداریم، اما با مقاومت های غیراصولی و غیرواقعی مخالف هستیم.
بیان الحق با انتقاد از برخی رسانه های مکتوب گفت: کسی حق ندارد بدون دلیل و منطق افکار عمومی را مورد تخریب قرار دهد و سبب تاخیر در پروژه عظیمی چون پالایشگاه نفت شود.
بیان الحق تلاش شش ساله شرکت در رفع موانع را یکی از نمونه های اهمیت موضوع و تعهد آن به ضوابط زیست محیطی اعلام کرد و گفت: برای رسیدن به این مرحله هزینه های زیادی صرف و در نهایت تمام آیتم های درنظرگرفته شده رعایت شد.
وی در پایان با بیان اینکه پیمانکار پالایشگاه نفت مازندران قرارگاه خاتم الانبیا ست، تصریح کرد: پالایشگاه بی تردید در بهشهر ساخته می شود، چرا که تمام موانع برداشته شده، محیط زیست توجیه شده و بدون هیچ معطلی مراحل اجرایی آن آغاز می شود.
ناصر کرمی در پاسخ به این پرسش که آیا احداث پالایشگاه در مازندران غیر قانونی است، می گوید:قطعا. اینها رفتند مجوز گرفتند و کارشان را شروع کردند در حالی که مجوز محیط زیست را نداشتند. ضمنا طرح مغایر با طرح های بالادست آن منطقه، یعنی طرح آمایش سرزمین استان مازندران و طرح جامع استان است. اما این کارها پوپولیستی است، مثل احداث سد، کارخانه ی فولاد و پالایشگاه. چون فناوری ارزانی دارد و سرمایه گذاری آن راحت است و شما در اصل هزینه ی این کارها را از طبیعت می پردازید. آنها این را محاسبه نمی کنند و می گویند، من با ۵ میلیارد پالایشگاه ساختم. نمی گویند که هزینه ی واقعی این پالایشگاه با در نظر گرفتن آن پولی که از طبعیت و محیط می پردازند ۲۰۰ میلیارد است.
حر منصوری، مسئول انجمن دیده بان میانکاله، در این خصوص می گوید: در آن منطقه سنگ بستر را در عمق خیلی پایین تری نسبت به جاهای دیگر داریم و این خودش باعث می شود از بالادست یعنی جنوب غربی میانکاله، آب های روان همه ی مشتقات نفتی را به سمت میانکاله ببرند. دقیقا جهت این آب ها به سمت میانکاله هست.
موافقت پس از مخالفت
غیر از سازمان محیط زیست، سازمان جنگل ها و منابع طبیعی آبخیز داری نیز با این طرح مخالفت کرد. این سازمان منطقه حسین آباد بهشهر را مکان مناسبی برای احداث این پالایشگاه نمی دانست. اما بعد سازمان محیط زیست اعلام کرد که گزارش اجمالی زیست محیطی منطقه مورد تأیید قرار گرفته و کمیته ی ارزیابی با کلیات طرح موافقت کرده است.
مشابه همین اتفاق در خصوص احداث پتروشیمی در گلستان هم رخ داد که ابتدا سازمان محیط زیست مخالفت کرد ولی بعد به دلیل توصیه مسوولان ارشد دولتی، به طور مشروط قبول و با کلیت قضیه موافقت کرد.
البته تاکید مسوولان وزارت نفت بر احداث پالایشگاه در بهشهر، کمی عجیب و تامل برانگیز به نظر می رسد. وزارت نفت در طول 4 سال اخیر کارنامه درخشانی در عمل به برنامه های پالایشگاه سازی خود در سایر نقاط کشور نداشته است و آنچه از آن با عنوان نهضت پالایشگاه سازی یاد می کردند، در عمل پیشرفت چندانی نداشته است. این در حالی است که آنها پیش از این وعده داده بودند تا پایان سال جاری، ظرفیت پالایش نفت در داخل کشور به دو برابر وضعیت سال 84 برسد. ساختمان های اداری این پروژه ها در تهران و سایر شهرها به سرعت احداث شدند ولی بخش پالایش نفت آنها از زمان بندی صورت گرفته به شدت عقب است. پالایشگاه های شهریار در تبریز، آپادانا در کرمانشاه، ستاره خلیج فارس در هرمزگان و 5 پالایشگاه دیگر که مطالعات زیست محیطی کامل تری دارند، به دلیل مشکلات مالی، فنی و مدیریتی در وضعیتی نیمه تعلیق به سر می برند. اصرار بر ساخت پالایشگاه در نزدیکی میانکاله در چنین شرایطی، کمی غیر معقول می نماید.
http://www.khabaronline.ir/news-86157.aspx