شب چله، مانند بسیاری از دیگر رسم‌ها و جشن‌های ایرانی، با طبیعت و پدیده‌های طبیعی پیوند دارد. در آیین‌های ایرانی، گردش زمین و رخ دادن اعتدال‌های بهاری و پاییزی، آغاز روزهای بلندترِ سال (از ابتدای زمستان)، نکوداشت روشنایی، طلب باران، شکرگزاری برای فرارسیدن گاهِ برداشت محصول، و مانند این‌ها، همگی انگیزه‌هایی برای برگزاری جشن بوده است.
بیاییم آیین کهن دورهم‌نشینی در شب چله را، با نگاهی تازه به ریشه‌های طبیعی آن، به رسمی هماهنگ با محیط زیست و آیینی برای نکوداشت «مادر زمین» بدل سازیم. برای دستیابی به این هدف می‌توانیم:
- در این شب، بیشتر از خوراک‌های گیاهی استفاده کنیم و گوشت نخوریم یا کم‌تر بخوریم.
- از ظرف‌ها و سفره‌های دورانداختنی استفاده نکنیم.
- یکی دو لامپ و دستگاه برقی اضافه را خاموش کنیم.
- درجه‌ی حرارت اتاق‌ها را پایین‌تر بیاوریم و پوشاک گرم بپوشیم؛ بگذاریم فرارسیدن زمستان و تغییر فصل را احساس کنیم!
- به مصرفِ کم‌ترِ آب بیاندیشیم.
- با دیگران از زیبایی‌های طبیعت و ضرورت حفاظت از آن سخن بگوییم.
- برای رفتن به خانه‌ی خویشان و دوستان، تا حد امکان از وسیله‌های همگانی یا مشترک استفاده کنیم.
- اگر با خودروی شخصی به مهمانی می‌رویم، با خود عهد کنیم که به جبران آن، دست‌کم یکی دو روز از خودروی شخصی استفاده نکنیم.
- هنگامی که دورهم هستیم، تلویزیون و گوشی‌های همراه را خاموش کنیم و خود را برای ساعتی از شرّ امواج آسوده سازیم و به‌سادگی، صفا کنیم!