مطلب زیر، نوشته کوشان مهران است. مانند بسیاری از نوشتههایش این نوشتار نیز مملو از اطلاعات تاریخی است. نوشته او از ببر هیرکانی و شوروی سابق شروع میشود، به گوزن زرد و مگس میاز و زیستگاهش در خوزستان میرسد و در نهایت با موضوع بحران کمآبی و خاطرهای خاتمه مییابد.
در اوایل دهه ۱۹۳۰ بنابر برآورد زیست شناسان اتحاد جماهیر شوری تنها ۱۵ تا ۲۰ قلاده ببر هیرکانی و یا تورانی(Panthera tigris virgata) در جنوب تاجیکستان بر جای مانده بود و به همین دلیل ذخیرهگاه طبیعی Tigrovaya Balka به وسعت ۴۶۰ کیلومتر مربع نزدیک مرز افغانستان و در محل ورود دو رود وخش و پنج به آمودریا ایجاد گردید. با وجود حفاظت با مشت آهنین (تنها شیوه قابل درک در آن روزگار) از منطقه، به دلیل کوچک بودن مساحت ذخیرهگاه حفاظت شده، به مجرد خروج ببرهای توران از زیستگاه شکار میشدند و در سال ۱۹۵۸ آخرین گزارش مستند از جانوری که به شیر آسیای مرکزی معروف بود با رد زنی و یافتن جانوری مرده به دست آمد.
ولی تنها ارزش این ذخیرهگاه به دلیل وجود