جامعنگری و لحاظ تمامیمؤلفههای زمینشناسی، مهندسی سازهای و ملاحظات محیط زیستی از اصول اجتنابناپذیر در جانمایی سدهای آبی است که متأسفانه در برخی مکانیابیها بهصورت جدی و مسئولانه مورد توجه قرار نگرفته است. نمونه این سهلانگاریها و نادیده گرفته شدن اصل جامعنگری؛ جانمایی نادرست سد غدیر در استان چهارمحال و بختیاری است که در همین زمینه در گفتگویی با خبرگزاری مهر شرکت کردهام که میتوانید شرح کامل آنرا بههمراه نقطهنظرات مدیرکل حفاظت محیط زیست استان در زیر بخوانید:
کمتوجهای به عملیاتهای سازهای برای مهار آبهای سطحی و استفاده بیش از حد از منابع زیرزمینی – حدود ۸۰ درصد مصارف – همواره در شمار مهمترین چالشهای حوزه مدیریت منابع آبی در میان متولیان و دستاندکاران استان چهارمحال و بختیاری مطرح بوده و مهار و ذخیرهسازی آبهای سطحی در دریاچه سدهای کوچک و بزرگ را مهمترین راه برونرفت از بحران آبی پیشروی بخشهای کشاورزی، صنعت و شرب مردمان این دیار اعلام میدارند.
صرفنظر از میزان صحت و نقش این ایده در حل چالشهای آبی منطقه، بهنظر میرسد جانمایی صحیح و انتخاب کارشناسی و اصولی محل احداث این سازههای آبی، نکتهای کلیدی و مهم در روند صحیح و پایدار دستیابی به اهداف تعیین شده در این بخش از مدیریت آبی منطقه باشد که گاها” مشاهده میشود به شکل شگفتانگیزی مورد غفلت طراحان اینگونه سازهها قرار میگیرد.
سد غدیر شهرستان فارسان چهارمحال و بختیاری یکی از سدهایی است که ذر راستای همین سیاست مدیریتی آبی بنیان نهاده شده و قرار است آب ذخیره شده در پشت این سد اضافه بر تأمین بخشی از نیازهای آبی بخشهای صنعتی و کشاورزی منطقه، با ورود به شبکههای آبرسانی کمبود آب شرب ساکنان این شهرستان را جبران کند، اما متاسفانه جانمایی صورت گرفته فاقد جامعنگری لازم بوده و محل دفن زباله شهر باباحیدر سالهاست که در بالا دست مخزن این سد قرار گرفته است. مکانی که با آبگیری این سد، به زیر آب رفته و آلودگیهای ناشی از شیرابه چندین ساله زبالههای خانگی و صنعتی و بیمارستانیاش را وارد شبکه آب شرب مردم این دیار میکند و میتواند یک بحران میکروبی و محیط زیستی را را برای مردمان منطقه بهدنبال داشته باشد! ماجرای تلخی که طراحان این سد فکر میکنند میتوانند فقط با احداث یک خاکریز و جدا سازی محل دفن زباله از مخزن سد، مانع رخداد آن شوند.
محل احداث این سد مخزنی در ۳ کیلومتری غرب شهر باباحیدر و بر روی رودخانه سراب است که دو سرشاخه سراب(چشمه پرآب سراب) و بردی منابع اصلی تأمین کننده آب آن هستند. گفتنی است که طول تاج سد این سد ۶۲۴ متر و ارتفاع آن از سنگ بستر ۶۸ متر و از نوع خاکی- سنگریزهای است که عملیات اجرایی این سد از سال ۱۳۸۷ آغاز شده و به دلیل کمبود اعتبار هنوز به بهرهبرداری نرسیده است.
و اما انتظار است نهادهای متولی حوزه محیط زیست و بهداشت محیط، فبل از آنکه فرصتهای پیشگیری از دست برود و سلامت مردم با تهدیدهای جدی مواجه شود، با ورود مؤثر به این موضوع و بهرهگیری از ظرفیتهای قانونی سازمانیشان به وظایف و تکالیف خود در حوزه مراقبت از سلامت مردم عمل کنند.
سعید یوسفپور؛ مدیر کل حفاظت محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری: شیرابه زبالهها به خاک و سنگ بستر نفوذ کرده است!
سد بابا حیدر شهرستان فارسان با هدف تامین آب شهر فارسان و روستاهای تابعه بنیان نهاده شده است. قبل از شروع احداث و محل احداث شد محل دفع زباله شهر باباحیدر بوده است و پیگیریهای بسیاری توسط محیط زیست استان در این خصوص انجام شده است و اخطار به شهرداری باباحیدر نیز در این خصوص داده شده است و همچنین از سوی مراجع قضایی این مهم پیگیری شده است.
هم اکنون زبالههای شهر بابا حیدر در محل بالا دست مخزن سد ریخته میشود و اتفاقی که در این محل افتاده این است که آلودگی شدید در این منطقه رخ داده است و شیرابه زبالهها به خاک و سنگ بستر نفوذ کرده است. اگر سد بخواهد آبگیری شود الزاما باید زبالههایی که طی سالهای گذشته در این منطقه دپو شده است خارج شود و محل دفع زباله ایزوله شود.
سنجش آلودگی از بستر باید انجام شود و عملیات خنثی سازی قبل از آبگیری انجام شود که در آینده سلامتی مردم شهرستان فارسان را تحت تاثیر قرار ندهد. در همین راستا تفاهمنامههایی بین شهرداری باباحیدر و مجموعه آب منطقه ای مبادله شده است ولی متأسفانه اقدامات لازم در راستای تفاهمنامهها هنوز عملی نشده است و اقدامات در این خصوص انجام نشده است.
گفتنی است طول تاج سد این سد ۶۲۴ متر و ارتفاع آن از سنگ بستر ۶۸ متر و از نوع خاکی- سنگریزهای است که عملیات اجرایی این سد از سال ۱۳۸۷ آغاز شده و به دلیل کمبود اعتبار هنوز به بهرهبرداری نرسیده است.