گزارشی از اولین کنفرانس ملی خشکسالی و تغییر اقلیم:
در دهه‌هاي اخير در بين حوادث
طبيعي كه جمعيت‌هاي انساني كشور را تحت تأثير قرار داده است، پديده خشكسالي و كم آبي از نظر تعداد فراواني،
درجه شدت، طول مدت، مجموع فضاي تحت پوشش، تلفات جاني، خسارات اقتصادي و اثرات
اجتماعي دراز مدت در جامعه، بيشتر از ساير بلاياي طبيعي بوده است. هم اكنون پديده
گرمايش زمين و تغيير اقليم شالوده تمام نوسانات و تغيير در روند پارامترهاي
هواشناسي از جمله بارندگي و دما درچرخة طبيعي اتمسفري مي‌باشد. خشكسالي‌ها نشانة
روشني از اين نوسانات بوده كه بسياري از مناطق خشك و نيمه خشك دنيا را با شدت‌هاي
زيادتر در بر‌گرفته است. دوره‌هاي كم آبي و خشكسالي باعث از بين رفتن يا كاهش شديد
محصول ديم و آبي، جنگل ها و مراتع، آسيب‌هاي زيست محيطي، آلودگي آبها، تاثيرات
منفي بر تامين منابع آب آشاميدني و سالم مي‌شود. نياز به آب در آينده با افزايش
جمعيت و دگرگوني‌هاي اجتماعي و تغيير در سطح زندگي مردم و تاثيرات منفي تغيير
اقليم در عرض هاي متوسط افزايش مي‌يابد. برآورد و پيش‌بيني صحيح از شدت خشكسالي و
روند تغييرات آن و مقادير آب قابل دسترس در كوتاه مدت ماهانه تا بلند مدت سده اي و
داشتن برنامه‌ريزي مناسب و اجراي راهكارهاي موثر از اهميت بسيار زيادي برخوردار مي‌باشد.
از سوي ديگر جلوگیری کامل خسارات كم آبي و خشکسالی ممکن نیست، لیکن با تحلیل سوابق
تاریخی پدیده خشکسالی و با تکیه بر آمار و اطلاعات و كاربرد مدل‌هاي موجود و نیز
با در پیش گرفتن مدیریت مناسب با توجه به دامنه عدم قطعيت می‌توان تاحد زیادی
خسارت ناشی از خشکسالی و تغيير اقليم را کاهش داد. در غير اينصورت هزینه‌هائی كه
بايد برای جبران خسارت‌های خشکسالی (مدیریت بحران) پرداخت نمود به مراتب بیشتر از
هزینه مطالعات در تعیین راهکارهای مقابله قبل از وقوع (مدیریت ریسک) خواهد بود.
اين كنفرانس با توجه به موضوعات و محورهاي آن و تطابق با وظيفه‌مندي انجمن سازگاري
با خشكسالي و مركز تحقيقات كم آبي و خشكسالي در كشاورزي و منابع طبيعي با حمايت
ساير دستگاههاي ذيربط در 28 ارديبهشت‌ماه 1390 برگزار شد.
اهميت و ضرورت
1- 1- بستر سازي به منظور تدوین
برنامه جامع مديريت ريسك خشكسالي توسط دستگاههاي ذيربط
2- 2- شناخت و اثرات تغيير اقليم و
راهكارهاي كاهش اثرات منفي آن با آموزش و توسعه مدل هاي بزرگ مقياس و ريز مقياس
3- 3- ارتقاء سطح آگاهي عمومي جامعه
نسبت به خشکسالي و مفاهيم مديريت بحران و ريسک و تغيير اقليم با برگزاري کارگاه‌هاي
آموزشي
4- 4- ارزيابي
و نقد اثرات روشهای گذشته مقابله با خشکسالی و كم آبي جهت هرگونه برنامه‌ريزي و
طرح برای مدیریت خشکسالي و تغيير اقليم
شامل نحوه پايش، آگاهي، سياستگذاري، دستورالعمل، برنامه‌هاي تسکين و
اقدامات ضروري
5- مشارکت مردم و واگذاری مدیریت
خشکسالی و تغيير اقليم به ذینفعان
محورهاي كنفرانس:
ü
محور خشكسالي
·
روش‌هاي پایش و پیش‌بینی
خشکسالی
·
اثرات خشكسالي بر كشاورزي و
منابع طبيعي
·
روشهای حفظ و توسعه منابع آب و
افزايش بهره‌وري در خشكسالي كشاورزي
·
روش‌هاي مدیریت خشکسالی (ريسك و
بحران)
·
بررسي اثرات اقتصادي- اجتماعي و
زيست محيطي
ü
محور تغيير اقليم
·
عوامل موثر بر تغيير اقليم
·
مدل‌سازي تغيير اقليم (جهاني و
ريزمقياس)
·
اثرات تغيير اقليم بر كشاورزي و
منابع طبيعي
·
روشهای مديريت تغيير اقليم در
كشاورزي و منابع طبيعي
·
بررسي اثرات اقتصادي- اجتماعي و
زيست محيطي
·
اثرات تغيير اقليم بر بيابان‌زايي
و پديده گردوغبار
محل برگزاري:
سالن اجتماعات موسسه تحقيقات نهال و بذر كرج
++++++++++++++++++++++++++++
تعداد كل چكيده مقالات دريافت
شده: 411عنوان
ü
تعداد چكيده مقالات پذيرفته
شده: 236عنوان
ü
تعداد كل مقالات کامل دريافت
شده: 161 عنوان
ü
تعداد مقالات پذيرفته شده برای
ارائه شفاهی: 44 عنوان
ü
تعداد مقالات پذيرفته شده برای
ارائه پوستری: 78 عنوان
ü تعداد مقالات كاملي كه در
اولويت كنفرانس قرار نگرفت: 41 عنوان
توجه: با توجه به عدم ثبت‌نام برخي از پذيرفته شدگان؛ تعداد
مقالات شفاهي به 42 و تعداد مقالات پوستري به 62 عنوان كاهش يافت.
همچنین تعداد 52 پوستر از مجموع 62 پوستر ارائه
گردید.
قطعنامه اولين كنفرانس ملي خشكسالي و تغيير اقليم
به ياري خداوند منان اولين كنفرانس ملي خشكسالي و تغيير
اقليم با همكاري پايگاه ملي مديريت خشكسالي كشاورزي، سازمان تحقيقات، آموزش و
ترويج كشاورزي، معاونت آب و خاك و صنايع وزارت جهاد كشاورزي، سازمان مديريت بحران
كشور، ستاد فنآوري آب- خشكسالي- فرسايش و محيط زيست معاونت فنآوري رياست جمهوري،
دانشگاه‌ها، وزارت نيرو صندوق بيمه كشاورزي، ايكاردا، سازمان جنگل‌ها مراتع و
آبخيزداري، موسسات و مراكز تحقيقاتي و همچنين انجمن‌هاي علمي و مردم نهاد در تاريخ
28 ارديبهشت ماه 1390 برگزار گرديد. در اين كنفرانس پيرامون 7 محور اساسي در
خشكسالي و تغيير اقليم گفتگو شد كه نتيجه دستاورد محققان و كارشناسان در حداقل ده
سال گذشته بوده است بديهي است كه جلوگيري از وقوع خشكسالي و تغيير اقليم ممكن نيست
اما با درايت و مديريت مؤثرمي‌توان خسارات ناشي از آن را كاهش داد. لازمه اين امر
مهم توجه به نكات زير است:
1-
تهيه طرح
جامع خطر‌پذيري خشكسالي كشور
2-
تشكيل
دبيرخانه دائمي كنفرانس ملي خشكسالي و تغيير اقليم در مركز تحقيقات كم آبي و
خشكسالي وزارت جهاد كشاورزي و برگزاري دو سالانه كنفرانس با همكاري كليه دستگاههاي
ذيربط
3-
توسعه
ساختار مديريت پايش به ويژه رطوبت خاك و مسئوليت‌پذيري پايگاه ملي داده‌ها و
اطلاعات خشكسالي
4-
توسعه مدل‌هاي
بومي پيش‌بيني خشكسالي به صورت فصلي شش‌ماهه و سالانه در مناطق مختلف كشور در
رابطه با ريسك‌پذيري محصولات زراعي و باغي
5-
اطلاع‌رساني
و افزايش آگاهي عمومي جامعه در ارتباط با خشكسالي و تغيير اقليم
6-
بسترسازي
براي استفاده از فنآوري‌هاي نوين در رابطه با پايش و پيش‌بيني خشكسالي
7-
توجه جدي
به تجهيز پايگاه ملي مديريت خشكسالي كشاورزي به آخرين تجهيزات پايش و پيش‌بيني
خشكسالي به منظور پاسخگويي به سازمان فرماندهي و كنترل مديريت بحران كشور
8-
توجه به
مسائل اجتماعي-اقتصادي در برنامه‌ريزي‌هاي كوتاه مدت، ميان مدت، طولاني مدت
خشكسالي
9-
همكاري و
هماهنگي لازم بين دستگاههاي ذيربط
10- تقويت رويكرد مديريت ريسك قبل از وقوع بحران در خشكسالي و
تغيير اقليم به منظور كاهش خسارات و استفاده از رويكرد مديريت بحران در چهارچوب آن
11-
تدوين
برنامه اقدام ملي سازگاري با تغييرات اقليم و تهيه سند راهبردي مديريت خشكسالي
كشور
12-
ايجاد رشته‌هاي
جديد دانشگاهي در زمينه خشكسالي و تغيير اقليم
13-
در راستاي
افزايش مشاركت عمومي، حمايت، تقويت و توسعه انجمن‌هاي مردم نهاد بهمنظور
توانمندسازي بهره‌برداران و آسيب‌پذيران و استفاده از آنها در تصميم‌گيري‌هاي ملي
و منطقه‌اي
14- تکمیل و تجهیز شبکه هواشناسی کشاورزی برای تحقیقات و مدیریت خشکسالی