ارزيابي منابع جنگلي جهان در سال 2010

سازمان غذا و كشاورزي ملل متحد (فائو) در گزارش سال 2011 خود درباره وضعيت جنگل‌هاي جهان به بازبيني مطالعه آماري خود با عنوان «ارزيابي منابع جنگلي جهان در سال 2010» (FRA) پرداخته است. فائو با همكاري كشورهاي عضو، منابع جنگل هاي جهان را از سال 1946 ميلادي در دوره‌هاي 5 تا 10 سال ارزيابي كرده است. اين ارزيابي‌هاي جهاني اطلاعات ارزشمندي را در اختيار سياست گذاران در سطوح ملي و بين المللي، اعضاي عمومي و ساير گروه‌ها و سازمان‌هاي علاقه مند به «جنگلداري» قرار مي‌دهد.

به گزارش سايت رسمي فائو، گزارش «ارزيابي منابع جنگلي جهان در سال 2010» در واقع فراگيرترين مطالعه‌اي است كه تا اين تاريخ در خصوص منابع جنگلي جهان، صورت گرفته است. بر اساس اين ارزيابي غني ترين كشورهاي جهان به لحاظ منابع جنگلي روسيه، برزيل، كانادا، آمريكا و چين هستند كه به طور كلي بيش از نيمي از كل نواحي جنگلي جهان را در خود جاي داده‌اند.

در اين بازبيني تاكيد شد: هرچند نرخ تخريب و از بين رفتن جنگل‌ها بر اثر عوامل طبيعي هنوز در سطح هشدار دهنده‌اي است اما اخيرا رو به كاهش داشته است. در سطح جهاني نرخ تخريب جنگل‌ها از حدود 16 ميليون هكتار در سال در دهه 1990 ميلادي به حدود 13 ميليون هكتار در سال در دهه گذشته كاهش يافته است.

بر اساس اين گزارش، در سالهاي اخير پيشرفت‌هاي حائز اهميتي در زمينه رشد و توسعه خط مشي‌ها، قوانين و برنامه‌هاي ملي جنگلداري در كشورهاي مختلف جهان صورت گرفته است. براي مثال از سال 2000 ميلادي حدود 76 كشور مختلف بيانيه‌هاي جديدي را در زمينه سياست‌هاي جنگلداري خود صادر و يا بيانيه‌هاي قبلي را به روز كرده‌اند. همچنين در 69 كشور كه ابتدا از اروپا و آفريقا آغاز شد از سال 2005 ميلادي به بعد، قوانين مربوط به جنگلداري تصويب يا به اجرا گذاشته شد. به اين ترتيب بالغ بر 75 درصد از جنگل‌هاي جهان تحت پوشش برنامه‌هاي ملي حفاظت از جنگل‌ها قرار گرفتند.

در اين گزارش مختصري از وضعيت جنگل‌هاي جهان در قاره‌هاي مختلف با استناد به بازبيني «ارزيابي منابع جنگلي جهان در سال 2010» از سوي فائو ارائه شده است.

طبق بازبيني FRA در قاره آفريقا وسعت نواحي جنگلي به حدود 675 ميليون هكتار مي‌رسد كه تقريبا 17 درصد از كل نواحي جنگلي جهان و 23 درصد از كل خشكي‌هاي اين قاره را شامل مي‌شود. در تقسيمات زير منطقه‌اي نيز آفريقاي مركزي 37 درصد، آفريقاي جنوبي 29 درصد، افريقاي شمالي 12 درصد و شرق و غرب آفريقا هر يك 11 درصد از كل نواحي جنگلي اين قاره را در خود جاي داده‌اند. در قاره آفريقا بيشترين مساحت منابع جنگلي در پنج كشور كنگو، سودان، آنگولا، زامبيا و موزامبيك واقع شده است. به لحاظ تنوع زيستي و عملكردهاي حفاظتي نيز حدود 10 درصد از كل نواحي جنگلي در اين قاره، جزو جنگل‌هاي ابتدايي سياره زمين و زيستگاه گونه‌هاي بومي هستند كه تقريبا نشانه آشكاري از فعاليت‌هاي انساني در آنها مشاهده نمي شود و يا حداقل در فرآيندهاي اكولوژيكي، آسيبي به آن‌ها وارد نشده است. با اين حال آمار فوق مي‌تواند دقيق نباشد چون كشورهاي كامرون و كنگو كه روي هم 26 درصد از جنگل‌هاي اين قاره را در بر مي‌گيرند، گزارش خود را در اين دسته بندي منعكس نكرده‌اند.

در خصوص آسيا و اقيانوسيه نيز بر اساس بازبيني FRA معلوم شد كه نواحي جنگلي اين قاره‌ها به طور كلي در سال 2010 ميلادي 740 ميليون هكتار بوده كه حدود 18 درصد از كل نواحي جنگلي جهان را شامل مي‌شود. بيشترين وسعت جنگل‌هاي اين مناطق در پنج كشور چين، استراليا، اندونزي، هند و ميانمار وجود دارد كه تقريبا 75 درصد از كل منابع جنگلي در اين دو منطقه را شامل مي‌شود. بعلاوه شايان ذكر است كه چين و استراليا نيمي از جنگل‌هاي كل آسيا و اقيانوسيه را در خود جاي داده‌اند. به گفته كارشناسان فائو، به رغم افزايش نرخ خالص نواحي جنگلي در سطح منطقه‌اي در بسياري از كشورهاي آسيايي هنوز نرخ بالاي تخريب جنگل‌ها ادامه دارد به طوري كه طي 10 سال گذشته، جنوب شرق آسيا بالاترين ميزان كاهش مساحت جنگل‌ها را در اين منطقه تجربه كرده است. در اين ميان چين، هند و ويتنام برنامه ريزي‌هاي بلند مدتي را با هدف درختكاري‌هاي گسترده در محيط‌ هاي جنگلي انجام داده‌اند.

در بازبيني سال 2011 فائو از FRA هم چنين آمده است، منطقه اروپا كه شامل 50 كشور و قلمرو است به طوركلي يك ميليارد هكتار منابع جنگلي دارد كه حدود 25 درصد از كل نواحي جنگلي جهان را شامل مي‌شود. طبق آمار FRA، جنگل‌ها حدود 45 درصد از كل خشكي‌هاي اروپا را در بر مي‌گيرند و پراكندگي منابع جنگلي در اين قاره بسيار متنوع و متفاوت است به طوري كه براي مثال كشور موناكو به طور كلي فاقد جنگل است در حالي فنلاند 73 درصد از منابع جنگلي اروپا را در خود جاي داده است. به لحاظ تنوع زيستي و عمليات‌هاي حفاظتي نيز مي‌توان گفت كه حدود 26 درصد از نواحي جنگلي اروپا جزو جنگل‌هاي اوليه محسوب مي‌شوند كه در مقايسه با آن وسعت جنگل‌هاي ابتدايي در كل جهاني 36 درصد برآورد شده است.

در اين گزارش هم چنين آمده است كه منطقه آمريكاي لاتين و كارائيب نيز منابع جنگلي فراواني دارند به طوري كه 49 درصد از كل خشكي‌هاي آن در سال 2010 ميلادي پوشش جنگلي بوده است. اين منطقه حدود 891 ميليون هكتار منابع جنگلي دارد كه تقريبا 22 درصد از كل جنگل‌هاي جهان را شامل مي‌شود. در اين منطقه نيز بخش وسيعي از پوشش گياهي را جنگل‌هاي ابتدايي با تنوع زيستي قابل توجه، تشكيل مي‌دهند.

طبق جدول ارائه شده در گزارش فائو و براساس تقسيم بندي‌هاي اين سازمان در خصوص وسعت نواحي جنگلي و تغييرات آن در كشورهاي مختلف جهان در ميان كشورهاي منطقه غرب آسيا، ايران در سال 2010 ميلادي به لحاظ وسعت نواحي جنگلي پس از تركيه در دومين جايگاه قرار مي‌گيرد. به اين ترتيب تركيه با دارا بودن 11 هزار و 334 هكتار و ايران با 11 هزار و 75 هكتار، بيشترين وسعت زمين‌هاي جنگلي در غرب آسيا را در خود جاي داده‌اند. همچنين در اين منطقه كشور قطر تقريبا عاري از جنگل است.

Posted in: دسته‌بندی نشده