گانِش یا گانشا، یکی از شناخته‌شده‌ترین و مورد احترام‌ترین خدایان در مذهب هندوئیسم است. هندو ها او را نابود کننده تمامی بدی ها می دانند و معتقدند گانش معمولاً برطرف کننده مشکلات و موانع است.
هر ساله در ماه سپتامبر جشنواره ای سراسری برگزار می شود که مردم گانش هایی را در خانه ها و یا سطح شهر به نمایش در می آورند و پس از چند روز آنرا در آب غرق می کنند، از دید هندوها، غرق کردن گانش در آب نماد بازگشت روح این خدا به اعماق طبیعت است.
در گذشته بت های گانش از خاک رس درست می شد اما در سالهای اخیر این مساله بصورت تجاری در آمده و چشم و هم چشمی در بین جوامع محلی باعث شده در هر محله ای گانش بزرگ و بزرگتری ساخته و به نمایش گذاشته شود، به همین خاطر تولید کنندگان بت های گانش به جای استفاده از خاک رس از گچ برای تولید این بت ها استفاده می کنند.
بت های گچی شکل پذیری بیشتری دارند ارزان تر هستند و بهتر و سریعتر تولید می شوند اما مشکل اینجاست که حلالیت کمتری در آب دارند ضمن اینکه موادی که برای رنگ آمیزی بت ها استفاده می شود نظیر کادمیم و جیوه سمی هستند و باعث اسیدی شدن محیط های آبی می شوند. مجموعه این مسائل باعث ایجاد حساسیت در بین طرفداران محیط زیست در هندوستان شده است و آنها ایده گانش های دوستدار محیط زیست را مطرح کرده اند.
پیشنهادات آنها برای تولید گانش های دوستدار محیط زیست شامل برخی از موارد زیر است:
– بازگشت به استفاده سنتی از خاک رس به جای گچ و غوطه ور کردن گانش ها در یک سطل آب
– استفاده از یک بت نمادین ساخته شده از فلز برنج یا سنگ و غوطه ور کردن نمادین آن
– ممنوعیت غرق کردن بت های گچی در دریاها، دریاچه ها، رودخانه ها و محیط های آبی طبیعی
– استفاده خلاقانه از موادی نظیر کاغذهای بازیافتی یا نارگیل برای تولید بت های گانش
– تشویق مردم به غرق کردن بت ها در محیط های آبی دست ساز به جای استفاده از محیط های آبی طبیعی
– تولید و استفاده از بت های کوچکتر
دوستداران محیط زیست در هند امیدوار هستند با تاثیرگذاری بر شهروندان هندی و جوامع محلی، موجبات کاهش آلودگی محیط زیست را بوجود آورند. فعالان محیط زیست در سالهای اخیر تبلیغات زیادی را برای تشویق مردم به استفاده از گانش های سبز انجام داده اند و برای مثال امسال یکی از هنرپیشه های بالیوودی به همراه یک طراح مد در کنفرانسی خبری، مردم را به استفاده از گانش های دوستدار محیط زیست ترغیب کرده اند.
پی نوشت: دلیل علاقه مندی من به این موضوع و ترجمه و نگارش این متن، نکاتی است که می تواند مورد استفاده ما نیز قرار گیرد که مهمترین آنها شامل:
– باید کوشید مناسب های عمومی کمترین آسیب را به محیط زیست وارد کند، این مساله حتی در مورد مناسبت های مذهبی که حساسیت بیشتری نیز برخوردار است صدق می کند و حفظ محیط زیست نه تنها منافاتی با اصل مراسم ندارد بلکه جزو توصیه های ادیان مختلف است.
برای مثال استفاده فوق العاده زیاد از ظروف یکبار مصرف در مراسم های مذهبی ما و یا قربانی کردن حیوانات حلال گوشت در محیط های عمومی از جمله نکاتی است که بیش از پیش باید مورد توجه قرار گیرد.
– استفاده از اثرگذاری هنرمندان و افراد شناخته برای جلب توجه عمومی نسبت به حفظ محیط زیست از دیگر نکات این خبر است که امیدوارم روزی بصورت فراگیر از سوی دوستداران محیط زیست کشورمان مورد توجه قرار گیرد و هنرمندان و و ورزشکاران شناخته شده را برای تبلیغ محیط زیست به مشارکت فرا بخوانیم.