به گزارش ایسنا عیسی کلانتری صبح امروز با اشاره به ماموریت‌های محیط زیست،گفت: سازمان محیط زیست در دو بخش محیط طبیعی و محیط انسانی فعال است. در حوزه محیط طبیعی وظایف اجرایی و در حوزه منابع انسانی، وظایف نظارتی و پایش داریم. به عنوان مثال مسایل آب، خاک و هوا را رصد و از آلوده شدن این منابع جلوگیری می کنیم. در این بخش وظایف ما بسیار گسترده است و تمام کشور باید تحت پایش قرار بگیرد و از اجرای پروژه های بزرگی که مطالعات زیست محیطی ندارند، جلوگیری کنیم.
وی تاکید کرد: از سال ۱۳۹۶ هیچ طرح اجرایی بزرگی در مملکت بدون ارزیابی زیست محیطی شروع نشده است این در حالیست که پیش از آن و به‌ویژه در دهه‌های نخست پس از انقلاب، پروژه‌ها مطالعات زیست محیطی نداشتند.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه در ۳۰ سال پس از انقلاب، مسایل زیست‌محیطی در پروژه‌های بزرگ اعم از دولتی یا خصوصی جایگاهی نداشت، گفت: به‌تدریج با تصویب قوانین مختلف همه وادار شدند که در پروژه‌هایی که قصد اجرای آن را دارند به موازات مطالعات فنی طرح‌ها، مطالعات زیست‌محیطی نیز انجام دهند و اجرای طرح‌ها حداقل خسارت‌های زیست محیطی را داشته باشند. به عنوان مثال هیچ کدام از سدهایی که اجرا شده بودند، پیوست مطالعات زیست‌محیطی نداشتند.
وی اضافه کرد: در این شرایط پس از اجرای این پروژه‌ها با گرد و غبار، خشکی ها، ازبین رفتن منابع ژنتیک، خشک شدن تالاب ها و … مواجه می‌شدیم که همه این آسیب‌ها بر اثر نبود مطالعات زیست‌محیطی و به عبارت دیگر سیاست توسعه بدون پایداری رخ داد. پس از شروع برنامه ششم توسعه بر اساس قانون دستگاه‌ها، دولت و بخش خصوصی از اجرای پروژه‌های بزرگ بدون انجام مطالعات زیست‌محیطی منع شدند و هرگز پروژه‌ای که به محیط زیست آسیب بزند، شروع نمی‌شود.
معاون رییس جمهوری همچنین با اشاره به وظایف سازمان محیط زیست در حوزه محیط طبیعی اظهار کرد: در حوزه محیط طبیعی بر اساس پروتکل‌های بین‌المللی باید حدود ۱۷ درصد از وسعت کشور در حوزه مناطق حفاظت شده قرار بگیرد که تا به امروز ۱۹ میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار و به عبارت دیگر ۱۲ درصد از وسعت کشور در حوزه مناطق حفاظت شده در راستای حفظ منابع ژنتیک برای نسل های بعد قرار گرفته است.
وی یادآور شد: یکی از وظایف سازمان محیط زیست حفاظت از حقوق نسل های بعد است. مناطق حفاظت شده باید دست نخورده باقی بماند، منابع ژنتیک اعم از ژنتیک حیوانی، ژنتیک گیاهی و جانوری باید حفظ شود. ما در این زمینه وظایف اجرایی داریم و از مناطق حفاظت شده فعلا با حدود ۳۴۰۰ محیط بان و نزدیک به ۷۰۰ پاسگاه محافظت می شود.
کلانتری با تاکید بر اینکه با افزایش آگاهی مردم، خودشان حافظ محیط زیست شدند، گفت: در غیر این صورت تنها با ۳۴۰۰ محیط بان و حدود ۱۵۰ سرباز از عهده حفاظت از منابع برنمی‌آمدیم.
به اعتقاد مجلس پنجم «توسعه پایدار» عبارتی غربی بود که باید حذف می‌شد
رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به چالش‌های محیط زیست در جهان سوم به‌ویژه کشورهای نفتی اظهارکرد: در این کشورها چالش‌های محیط زیست خیلی بیشتر از سایر نقاط جهان است. تا سال ۱۳۸۰ ما در جهت توسعه پایدار حرکت نمی‌کردیم چراکه توسعه پایدار را در کشور به رسمیت نشناخته بودند.
معاون رییس جمهوری ادامه داد: در سال ۱۳۷۶ که برنامه سوم را تقدیم مجلس کردیم. من مسوول حوزه آب و کشاورزی بودم. برای اولین بار کلمه توسعه پایدار را در راهبردها مطرح کردیم. در آن زمان مجلس گفت توسعه پایدار کلمه‌ای غربی است و باید حذف شود. درحالی که توسعه پایدار چهار اصل دارد. بر اساس آن فعالیت‌ها اقتصادی باشد، فعالیت‌ها نباید نظم اجتماعی را برهم بزند، فعالیت‌ها نباید محیط زیست را به هم بریزد و در نهایت حقوق نسل‌های بعد باید محترم شمرده شود.
کلانتری با تاکید بر اینکه توسعه پایدار ضد هیچ نظام، دین یا کشوری نیست اما پرهزینه است، گفت: وقتی جاده، کارخانه یا بندری احداث می‌شود با حفظ شرایط توسعه پایدار هزینه‌ها ۲۰ درصد تا گاهی ۱۰۰ درصد افزایش پیدا می‌کند. ما درصدد فرار از این هزینه اضافی بودیم چون محیط زیست را در حد شکاربانی می دیدیم. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی تا سال ۱۳۵۰ سازمان شکاربانی داشتیم که بعدا سازمان محیط زیست تشکیل شد. در عرصه بین‌المللی نیز وظایف محیط زیست افزایش پیدا کرد.
بزرگترین چالش محیط زیست، رویارویی منافع بلندمدت و کوتاه مدت است
وی تصریح کرد: امروز مراقبت از کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی که آلاینده نباشند و مراقبت از بخش کشاورزی، خدمات و صنعت وظیفه سازمان محیط زیست است و طبق قانون باید عمل کرد اما بزرگترین چالش ما این است که منافع بلندمدت درمقابل منافع کوتاه‌مدت قرار می‌گیرد.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه اکثر دولت‌های جهان منافع کوتاه مدت را به منافع بلندمدت ترجیح می دهند، گفت: به عنوان مثال ترجیح می‌دهند کارخانه‌ای تولید داشته ولی هوا ناسالم باشد تا اینکه تولید نباشد و هوا سالم بماند. در این موارد چالش‌های فراوان داریم. آلودگی هوای اخیر هم یکی از همین مسایل بود. اگر می‌خواستیم هوا سالم بماند به‌ناچار باید از حمل و نقل خودروهای سنگین و تولید کارخانه‌هایی که مازوت مصرف می‌کردند، جلوگیری می کردیم. از طرف دیگر حکومت‌ها می‌گویند که باید حمل و نقل داشته باشم، گرچه آلاینده باشد.
کلانتری ادامه داد: این تضادها، چالش‌های بزرگ محیط زیست در کشورهایی چون ایران و کشورهایی که ساختار آن با صنعت نفت شکل گرفته است، وجود دارد. مدیریت تضاد منافع کوتاه مدت و بلند مدت مهم است. برای جلوگیری از آلودگی هوا به‌ویژه در هوای ساکن و سرد باید از حمل و نقل شبانه تهران جلوگیری کنیم اما شهرداری می گوید اگر حمل و نقلی نباشد، ساخت و ساز متوقف می شود، حمل و نقل نباشد کارخانه تعطیل و کالا انباشته می‌شود.
معاون رییس جمهوری اضافه کرد: در این شرایط باید محدودیت‌هایی را تعیین کنیم. به عنوان مثال به جای هشت ساعت حمل و نقل شبانه، چهار ساعت باشد. مجبوریم مازوت در کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها بسوزانیم. پس تصمیم بگیریم کجا مازوت بسوزانیم؟ می‌بینیم مردم زمانی ناراضی‌تر می‌شوند که برق قطع شود.
۹ درصد برق تولیدی از مازوت است
کلانتری در ادامه اظهار کرد: اکنون ۵۰۰۰ مگاوات از حدود ۶۰ هزار مگاوات برق از طریق سوخت مازوت تولید می شود بنابراین حدود ۹ درصد برق به وسیله مازوت تولید می شود. در ستاد مقابله با کرونا مصوب شد در نیروگاه‌هایی که در حاشیه شهرهای بزرگ هستند، مازوت سوزانده نشود. اگر گاز کم است ممکن است حدود یک الی دو ساعت نیروگاه روزانه تعطیل شود اما در نیروگاه‌هایی که با شهرها فاصله دارند، در مناطق کم جمعیت هستند یا در مناطق کویری با تراکم جمعیت کم، می‌توان مازوت سوزانده شود که خسارت کمتری به همراه دارد. بدین گونه شرایط را مدیریت می‌کنیم.
معاون رییس جمهوری ضمن بیان اینکه همه کارخانه‌ها آلاینده نیستند، بر استفاده از فیلتر در کارخانه‌های سیمان تاکید کرد و گفت: اگر کارخانه‌های سیمان از فیلتر استفاده نکنند، زندگی مردم سیاه می‌شود. کارخانه هایی که فیلتر نمی‌گذارند و آلاینده هستند، در شرایطی که هوا سرد و سنگین است و باد نمی وزد، تعطیل می‌شوند.
وی با اشاره به آلایندگی خودروها اظهار کرد: خوشبختانه از ابتدای سال جاری غیر از ۱۲ هزار خودرو که سال گذشته تولید و انبار شده بود و مقرر شد به عنوان خودروی تولید سال ۹۸ فروخته شود، سایر خودروهای سواری از استاندارد یورو ۵ برخوردارند.
کلانتری در ادامه گفت: در تولید بنزین و گازوئیل استاندارد دستاورد بزرگی داشتیم. تولید بنزین و گازوئیل استاندارد در سال ۱۳۹۲، صفر لیتر بود اما در حال حاضر بیش از ۱۵۰ میلیون لیتر در روز بنزین و گازوئیل استاندارد تولید می‌شود و بخشی از آن را صادر می‌کنیم.
جلوگیری از قتل عام مردم با بنزین تولیدی سال ۹۲
رییس سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: اگر این کار انجام نمی شد، کلانشهرها قابل زیستن نبود. اگر امروز بنزین و گازوئیل تولیدی سال ۹۲ توزیع می‌شد، قتل عام مردم از آلودگی هوا به مراتب بیشتر از کرونا بود. این دستاورد بسیار بزرگی است که امروز یک لیتر بنزین تولیدی کمتر از استاندارد یورو ۴ نداریم.
کلانتری همچنین با اشاره به برنامه دولت برای نوسازی خودروها و ناوگان حمل و نقل عمومی اظهار کرد: حدود ۷۰ درصد کامیون‌های کشور بالای ۳۰ سال عمر دارند و فرسوده هستند. این کامیون‌ها حتی اگر گازوئیل استاندارد هم مصرف کنند، آلاینده هستند. قرار بود از سال ۱۳۹۵ نوسازی شروع شود و بر همین اساس در سال ۹۵، ۱۰ هزار دستگاه نوسازی شد اما پس از آن با تحریم‌های رییس جمهوری آمریکا مواجه شدیم.
تحریم‌ها مانع نوسازی ناوگان حمل و نقل شد
وی افزود: حتی تولید داخل کامیون حدود حداقل ۱۰۰ هزار دلار هزینه دارد و برای واردات کامیون نیز ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار دلار ارز نیاز است. پس از تحریم با کاهش درآمدهای ارزی مواجه شدیم. برای نوسازی ۳۰۰ هزار دستگاه کامیون باید حداقل حدود ۴۰ میلیارد دلار ارز تخصیص دهیم بنابراین تحریم‌ها مانع نوسازی ناوگان حمل و نقل چه در بخش باری و چه در بخش مسافری شد.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه امروز حدود ۶۰ درصد اتوبوس‌های تهران فرسوده هستند و باید به ذوب آهن بروند، گفت: ۶۰ درصد آلایندگی هوای تهران به‌ویژه در فصل زمستان مربوط به خودروهای دیزلی اعم از کامیون، مینی بوس و اتوبوس است. خودروهای بنزینی در فصل گرما آلاینده هستند نه در فصل زمستان.
کلانتری ادامه داد: ۲۰ درصد آلاینده‌ها مربوط به نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها و ۲۰ درصد هم مربوط به بخش‌های دیگر است. در فصل گرما نیز آلاینده ازن را داریم این در حالیست که در گذشته اطلاعی از شاخص ازن نداشتیم. ازن در سطح بالا نعمت و برکت است چون جلوی اشعه‌های ماوراء بنفش و مادون قرمز را می‌گیرد اما در سطح پایین مسموم کننده است.
مهار بخارات بنزین برای جلوگیری از تولید ازن سطح پایین
وی تاکید کرد: تا دو سال پیش دستگاه سنجش آلاینده ازن را نداشتیم بنابراین جزو شاخص‌های کیفیت هوا محاسبه نمی‌شد اما از سال گذشته این آلاینده وارد لیست شاخص‌ها شد و بر همین اساس برای جلوگیری از حلال‌های فرار در پمپ بنزین‌ها برنامه‌ریزی می‌کنیم و در حال راه اندازی سیستم «کهاب» در پمپ بنزین‌ها هستیم تا بخارات بنزین – که یکی از عوامل اصلی تولید ازن سطح پایین است – مهار شود.
کلانتری تاکید کرد: تلاش می‌شود تا حداکثر دو سال دیگر همه پمپ بنزین‌ها جلوی تبخیر بنزین را بگیرند و در نتیجه تولید ازن سطح پایین کاهش پیدا می‌کند.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست درباره وضعیت گرد و غبار در کشور توضیح داد: ما تا دو سال آینده تقریبا گرد و غبار با منشا داخلی در کشور نخواهیم داشت. گرد و غبارهای داخلی کشور در فصل پاییز و زمستان و گرد و غبارهای با منشا خارجی در فصل بهار و تابستان است و ما با همت دولت ۳۷۰ میلیون دلار از صندوق توسعه گرفتیم طی سه و نیم سال گذشته در تثبیت گرد و غبار داخلی توسط دستگاه‌های مختلف از جمله سازمان جنگل‌ها و مراتع، وزارت نیرو و وزارت کشاورزی گرد و غبار با منشا داخلی به‌خصوص در مناطق بحرانی مانند خوزستان صرف کردیم.
وی ادامه داد: منشا داخلی گرد و غبار خشک شدن تالاب‌ها بود. در گذشته سدسازی‌ها بدون انجام مطالعات زیست محیطی ساخته شده بود و این سدها باعث شد جلوی سیلاب‌ها گرفته شود و آب به تالاب‌های بزرگ و کوچک نرسید. در نتیجه این تالاب‌ها به‌تدریج خشک شدند که از جمله آن‌ها می‌توان به دریاچه ارومیه اشاره کرد. ما سدها را ساختیم و آب را مهار کردیم و آب به تالاب‌ها نرسید و از آنجایی که بستر تالاب‌ها و دریاچه‌ها عمدتا نمکی است، این تالاب‌ها به منشا گردوغبارهای نمکی تبدیل شدند. حدود دو سال و نیم است که دیگر گرد و غبار با منشا داخلی نداریم. اگر هم گرد و غبار داشته باشیم با منشا خارجی است.
وی ادامه داد: متاسفانه تعاملات ما با عراق موفق نبود و دولت متمرکز آن‌ها نتوانست به وظایف خود عمل کند. همچنان در حال رایزنی هستیم. هرچند که مقامات عراقی معتفدند که ترکیه در بالادست سد احداث کرده و این کار موجب خشکی تالاب‌های عراق شده است. در عراق حدود ۷۰ تا ۸۰ هزار کیلومتر مربع تالاب وجود داشت که بخش عمده‌ای از آن‌ها به‌دلیل سدسازی حشک شده‌اند.
ناگزیر به موافقت با مالچ‌پاشی در برخی موارد هستیم
معاون رییس جمهور درمورد تاثیر مالچ پاشی بر مهار گرد و غبار گفت: مالچ پاشی مربوط به شن روان است نه گرد و غبار. اکنون به اجبار در برخی موارد که شهر یا روستایی در معرض تهدید است با مالچ پاشی موافقت می‌کنیم. حداکثر سالانه بیش از 10 هزار هکتار مالچ پاشی انجام نمی‌شد چراکه مالچ مانند قیر رقیق است که حدود سه چهار سال هم ماندگاری دارد.
وی ادامه داد: درمورد ریزگردها برنامه گسترده‌ای داشتیم، تمام ۳۰ میلیون هکتاری که شناسایی شد به‌عنوان منابع داخلی ریزگردها با این‌ها تثبیت کردن با قرق با نهال کاری با مالچ‌های غیر نفتی کم و رساندن آب به این مناطق.
تعیین حق‌آبه تالاب‌ها برای نخستین بار
رییس سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: ما در دولت تدبیر و امید برای نخستین بار برای تالاب‌های کشور حق‌آبه تعیین کردیم. ما امروز برای ۳۵ تالاب حق‌آبه تعیین کردیم که هم شورای عالی آب و هم دولت تصویب کرده که حق‌آبه تالاب معادل حق‌آبه کشاورزی است یعنی اگر ۲۰ درصد آورد رودخانه‌ای کم شد، ۲۰ درصد از حق‌آبه کشاورزی و ۲۰ درصد از حق‌آبه تالاب‌ها کم می‌شود.
کلانتری در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره معضل فاضلاب کشور گفت: مسئولیت فاضلاب با وزارت نیرو و مسئولیت آبگرفتگی‌ها با وزارت کشور و شهرداری‌ها است. برای حل معضلات فاضلاب از منابع صندوق داخلی و خارجی استفاده می‌شده اما آبگرفتگی‌ها با فاضلاب متفاوت است. آبگرفتگی‌ها نیز دو شبکه مجزا است از فاضلاب و نمی‌توانند با یکدیگر اقدام شوند.
وی ادامه داد: شهرداری‌ها موظف به جمع‌آوری آبگرفتگی‌ها هستند و باید در این زمینه به آن‌ها کمک شود اما زمانی که سیلاب رخ می‌دهد، وظیفه وزارت نیرو است که سیلاب‌ها را به خارج از شهرها هدایت کند.
کلانتری در پایان در گفت وگوی تلویزیونی با شبکه یک گفت: از مردم تقاضا می‌کنم از محیط زیست حفاظت کنند به‌خصوص از حیات وحش که بتوانند به زندگی خود ادامه دهند.
انتهای پیام