تالاب گندمان در بام ایران – بروجن – یکی از ۱۰ تالاب برتر پرنده نگری در ایران است که در دفتر بین المللی تحقیقات پرندگان آبزی «لندن – ۱۳۵۲» به ثبت رسیده است. تالاب گندمان به عنوان زیستگاهی ارزشمند در میان ۱۰۵ زیستگاه مهم پرندگان در کشور شناسایی شده و در شمار زیباترین تالاب های ایران و مهمترین کانون های گردشگری استان چهارمحال بختیاری قرار دارد. این تالاب زیستگاهی منحصربفرد برای درنای خاکستری، مهاجرت اردک‌های غازنما و زمستان گذرانی و تخمگذاری دیگر پرندگان مهاجر و اسکان دائم پرندگان بومی محسوب شده که قریب به ۱۵ گونه پرنده بومی و ۳۰ گونه پرنده مهاجر نواحی سردسیر شمالی با جمعیت های زیاد را به همراه انواع مارها و قورباغه ها و لاک پشت ها و پستانداران و ماهی ها در خود جای داده است.
شوربختانه؛ عدم رعایت حق آبه طبیعی، حفر چاه های مجاز و غیر مجاز کشاورزی و برداشت های غیر اصولی، چرای مفرط دام، آتش سوزی دو سال گذشته، خشکسالی ها و کم شدن بارش های سالانه خشکی و بی آبی کم سابقه ای را بر این تالاب حاکم کرده، میزان گرد و غبار منطقه افزایش یافته و کیفیت تنوع زیستی تالاب و حتی برخی اقلام زراعی و باغی اطراف تالاب را تحت تأثیر قرار داده است.
تالاب ها عامل تنظیم کننده اقلیمی در مناطق به حساب می‌آیند و به نظر می رسد خشکی تالاب گندمان بر روی ظرفیت ویژه گرمایی منطقه تأثیر گذاشته و در این روزهای آغازین فصل پائیز، تعداد بیشتری از مزارع و باغات منطقه را با تنش های اکولوژیکی و پدیده سرمازدگی مواجه کرده و خسارت های زیادی به کشاورزان و باغداران منطقه وارد شده است. کاهش ظرفیت ویژه گرمایی سبب می شود اختلاف دمای شب و روز در منطقه افزایش یافته و با حداکثر دمای گرم در روز و حداقل دمای سرد در شب مواجه گشته و بتدریج شرایط زندگی برای بسیاری از گونه‌های گیاهی، اقلام زراعی و باغی و حتی گونه‌های جانوری سخت شود.
خشکی و کاهش شدید سطوح آبگیری تالاب، سبب کاهش چشمگیر تعداد پرشمار پرندگان مهاجر و حتی بومی منطقه شده و این شرایط بحرانی ممنوعیت شکار و ممانعت شدید از حضور شکارچیان در تالاب را ضروری و اجتناب ناپذیر کرده بود که خوشبختانه در آخرین روزهای تابستان مدیر کل حفاظت محیط زیست استان از قرار گرفتن تالاب گندمان در شمار مناطق شکار ممنوع خبر دادند. قطعا” این تصمیم ضریب حفاظتی تالاب را ارتقاء داده و شرایط بهتری برای مراقبت از پرندگان حمایتی و حفاظتی حاضر در تالاب فراهم خواهد کرد. همچنین ممانعت از حضور شکارچیان در تالاب نرخ وقوع آتش سوزی ها را کاهش داده و به صورت موقت و مسکن بر کیفیت زندگی زیستمندان تالاب تأثیر خواهد گذاشت.
اما فراموش نکنیم زمانی می توانیم به درمان گندمان و بازگشت شادابی و نشاط در این تالاب امیدوار باشیم که: «حق آبه‌طبیعی تالاب رعایت شود، بر میزان برداشت چاه‌های آب نظارت و راندمان آبیاری در اراضی کشاورزی حاشیه تالاب افزایش یابد، ناوگان اطفای حریق محیط زیست تجهیز و برخوردار از نیروهای امدادی و پاسگاه محیط بانی ثابت در تالاب مستقر شود، به فعالیت های ترویجی و جلب مشارکت مردم آبادی های اطراف تالاب توجه شود.