حامد قدوسی یادداشتی را روی وبلاگش “یک لیوان چای داغ” منتشر کرده و در آن از دید یک کارشناس اقتصاد محیط زیست تلاش کرده است تا به قول خودش قدمی در جهت “تحلیل عقلانی” سیستم بردارد. به تمامی مخاطبان این وب سایت توصیه می کنم یادداشت حامد را از دست ندهند چرا که به نظرم نکات خوب و منصفانه ای دارد. حامد در این یادداشت تلاش کرده نگاه بی طرفانه ای از زوایای مختلف به موضوع حفظ دریاچه انداخته و به این سوال پاسخ دهد که: “ارزش حفظ منابع طبیعی از این جنس چه قدر است؟”. به دوستانی که بر این باورند که دریاچه را باید به هر قیمتی حفظ کرد و یا همه‌ی سدها را باید خراب کرد توصیه می کنم حتما قبل یا حداقل بعد از خواندن مطلب یک جعبه قرص زیرزبانی را بجوند!
از نظر حامد، که یک دید هزینه منفعت اقتصادی است، ما در یک کفه‌ی ترازو آب شیرینی را داریم که در صورتی که به سمت دریاچه رها یا از جایی منتقلش کنیم هزینه‌هایی را در پی خواهد داشت، مثلا باعث کاهش تولید کشاورزی، افزایش هزینه ی مواد غذایی، کاهش سطح رفاه و افزایش هزینه‌های آب‌رسانی خواهد شد. هزینه‌هایی که هر کدام به نحوی و روشی قابل محاسبه و اندازه‌گیری هستند.
در کفه‌ی دیگر ترازو، نگاه داشتن دریاچه منافعی را در پی خواهد داشت. کسب درآمدهای گردشگری، حفظ ساختار اکولوژیک، حفاظت از منابع آب شیرین، جلوگیری از انتشار نمک دریاچه از جمله منافع ناشی از تلاش برای زنده نگاه داشتن دریاچه‌ی ارومیه هستند. وی حتی به این نکته اشاره کرده است که برخی منافع دریاچه ممکن است امروز کم ارزش باشند اما در آینده و برای نسل های بعد حیاتی و ضروری جلوه کنند که من این اشاره‌ی ظریف را تا به حال جای دیگر ندیده بودم.
حامد در انتهای مطلب به این نکته اشاره کرده است که به دلیل نبود داده‌های کافی نمی‌توان به سادگی هزینه‌ها و منافع را محاسبه کرد ولی در نهایت روش مناسب برای رسیدن به تصمیم درست “دوری از مطلق‌نگری و پذیرش اصل تحلیل عقلانی و توجه هم‌زمان به دوجنبه هزینه/فایده است.”
درود به حامد! به نظرم مطلب منصفانه و ارزشمندی است که گرچه روی بخش‌هایی از آن صحبت دارم اما باید مورد توجه قرار گیرد. حرف‌هایم را در این باره در یادداشت بعدی می‌نویسم، فعلا بروم یک سری اسلاید درست کنم و بر می گردم.