نوسان جنوبی یکی از مهمترین و شاخص ترین رویداد هایی است که منجر به ظهور نا بهنجاری های بزرگ آب و هوایی در بسیاری از نقاط جهان می شود. هواشناسان و اقیانوس شناسان جهان در سال های اخیر مطالعات زیاد و دقیقی در مورد مکانیزم ایجاد ال نینو و تاثیرات متقابل جو و اقیانوس انجام داده اند ، بویژه مطالعات گسترده ای در ارتباط با ناموزونی دما در سطح دریا و نوسانات فشار جو در سال هایی که ال نینو رخ می دهد انجام گرفته است ، مجموعه این تغییرات را بنام نوسانات جنوبی می نامند که با کلمه اختصاری ENSO) ElNino Southern Oscillation )یعنی ترکیبی از دو کلمه ال نینو و نوسانات جنوبی است بکار می رود .
ال نینو لغتی اسپانیولی و به مفهوم پسر بچه و با تعمیم معنا ، کودک مسیح است . علت این نام گذاری به دلیل اعتقادات قلبی و مذهبی سکنه ساحل نشین کشور های اکوادور و پرو است . عبارت ال نینو در اصل به یک جریان گرم و ضعیف سالیانه اطلاق می شود که حدوداً در زمان کریسمس به سمت جنوب در امتداد سواحل پرو و اکوادور جریان می یابد . از این رو کودک مسیح نامیده شده است . لانینا (Lanina) یعنی دختر کوچک و بعضــی مواقع (El-viejo) یا (Anti Elnino ) خوانده می شود.اداره ملی اقیانوس شناسی و هواشناسی آمریکا هم هشدار داد: خاورمیانه و ایران زمستان سختی در پیش دارند.
“ال نینو”، قدرتمندترین چرخه آب و هوایی 65 سال گذشته تأثیرات عظیمی بر آب و هوا در سراسر جهان از جمله ایران خواهد داشت و به نظر می رسد در حال گسترش به مراتب قویتر از آنچه در سال 1997 میلادی رخ داد، باشد
بنا به گزارش “اداره ملی اقیانوس شناسی و هواشناسی آمریکا” (ان او ای ای)، ال نینو در حال شکل گیری در قوی ترین حالت خود از سال 1950 میلادی یعنی زمان پیدایش آن تاکنون است. این پدیده طبیعی هر 2 تا 7 سال یک بار رخ می دهد و تا 6 الی 18 ماه ادامه دارد.
“مایک هالپرت”، معاون مرکز پیش بینی آب و هوا آمریکا می گوید: ال نینو قوی تر از همیشه در راه است و تاثیرات عظیمی بر شرایط دمایی زمستان امسال در سراسر جهان خواهد داشت. نمودارهای دمایی حاکی از آن است که در فصل سرما شاهد جریان های برفی خواهیم بود. با این حال، فرکانس، تعداد و شدت این سوانح طبیعی را نمی توان در زمانبندی فصلی تعیین کرد.
پدیده ال نینو نوسانات متضاد آب و هوایی را در سراسر جهان بروز خواهد داد و ایران و کشورهای همسایه در منطقه خاورمیانه از این قاعده مستثنی نیستند.
بنابر این گزارش، گرد و غبار نامنظم، بارندگی و تغییرات دمایی شدید از جمله تاثیرات پدیده ال نینو بر آب و هوای جهان خواهد بود. این پدیده زمانی رخ می دهد که درجه حرارت اقیانوس آرام در شرق و مرکز بسیار گرمتر از حد معمول باشد که اغلب تغییرات آب و هوایی در سراسر جهان را از جمله وزش باد، تغییرات الگوهای بارندگی ، تغییر فشار سطح دریا و درجه حرارت را نتیجه می دهد.
طبق آخرین گزارش سازمان جهانی پیش بینی آب و هوا ” وابسته به سازمان ملل متحد، اختلاف دو درجه ای در دمای سطح دریا در آب های اقیانوس هند و اقیانوس آرام نسبت به میزان متوسط، حوادث غیر قابل پیش بینی آب و هوایی را در سراسر خاورمیانه ایجاد خواهد کرد. پدیده گرم شدن سطح دریا ال نینو را جزء چهار قوی ترین حوادث طبیعی از سال 1950 قرار خواهد داد؛ زمانی که سیل و خشکسالی ناهنجاری هایی را در روند منظم آب و هوایی ایجاد کرد.
“عمر بادور”، دانشمند سازمان WMO گفت: در حالی که پیش بینی دقیق ناپداری ها و ناهنجاری های آب و هوایی پیش از فرا رسیدن فصل سرما بسیار دشوار است، آب و هوای غیر معمول زمستان پیش رو در کشورهای خاورمیانه تعجب آور نخواهد بود.
در ابتدای دهه 80 قرن گذشته میلادی، ال نینو کشورهای منطقه شرقی آسیا را با خشکسالی شدیدی مواجه کرد اما شواهد جدید نشان می دهد این پدیده ممکن است علاوه بر تغییرات در شرایط آب و هوایی، با افزایش بارندگی در 15 سال آینده همراه شود.
سازمان پیش بینی آب و هوایی کشور عمان با همکاری پلیس و نیروهای امدادی وضعیت فوق العاده اعلام کرده است و این کشور خود را برای بارندگی شدید چهار ماه آینده آماده می کنند. انتظار می رود که پدیده ال نینو تاثیر عمده ای بر میزان بارندگی کشورهای منطقه خاورمیانه داشته باشد.
اکثر الگوهای آب و هوایی بین المللی نشان می دهد که قدرت پدیده ال نینو سال 2016-2015 میلادی به احتمال زیاد تا پایان سال میلادی جاری رفته رفته تقویت خواهد شد.
این رویداد طبیعی قوی با احتمال افزایش بارندگی ها در نواحی شرقی آفریقا نیز مرتبط شده است. ال نینو سال 1998-1997 بیماری همه گیر و ویرانگر مالاریا را در سراسر منطقه آفریقا از جمله شمال شرقی کنیا افزایش داد.
بر اساس اعلام هواشناسی ایران در پاییز بارش بیش از نرمال خواهیم داشت و دما نیم درصد افزایش خواهد داشت .و در انتهای زمستان بارش کمتر از نرمال خواهد بود و دما یک ونیم درجه بالای نرم خواهد بود.آنچه اهمیت دارد اینکه سازمان هواشناسی ایران با حساسیت های سازمان مدیریت بحران و وزارت نیرو موافق نیست.مرکز اقلیم‌شناسی اما اعتقاد دارد که زمستان گرمی پیش رو است چرا که زمستان‌های سرد در سال‌های ۱۳۴۲، ۱۳۴۷، ۱۳۵۱، ۱۳۶۲، ۱۳۷۶ و ۱۳۸۶ تحت تاثیر لانینا بوده‌اند نه ال‌نینو. اما معاون سازمان مدیریت بحران احتمال وقوع این پدیده را بعید نمیداند.
باید منتظر ماند و دید کدام دیدگاه رخ خواهد داد؟