بی توجهی برخی مطبهای لرستان به پرداخت هزینه های ناچیز جمع آوری پسماندهای پزشکی و عفونی خود، موجب شده که روند غیراصولی دفع زباله ها سلامت مردم را در معرض تهدید قرار دهد. یکی از مشکلاتی که گریبانگیر جوامع شهری است تولید زباله های مختلفی است که هر کدام سیستم به خصوصی را برای دفع شان طلب می کنند.
در شهرهای بزرگ علاوه بر زباله های خانگی زباله های دیگری نظیر زباله های صنعتی، نخاله های ساختمانی و زباله های بیمارستانی تولید می شود که سیستم دفع آنها با سیستم های متداول در دفع زباله های خانگی متفاوت است.
این زباله ها که به نوعی زباله های تخصصی به شمار می روند در جنبه هایی با زباله های خانگی تفاوت دارند و موجبات آلوده سازی بیشتر محیط زیست را فراهم می سازند و سلامتی و بهداشت جوامع انسانی را تهدید می کند.
زباله های بیمارستانی و مخاطرات جدی برای سلامت جوامع
زباله های بیمارستانی آلودگی های متعددی از قبیل آلودگی های بیولوژیک شامل انواع باکتریها، ویروس ها، انگل ها، قارچهای بیماری زا، نسوج وضایعات پاتولوژیک و…، مواد شیمیایی توکسیک و یا کارسینوژن و آلودگی های رادیواکتیو از جمله رادیو ایزوتوپ هایی که برای تشخیص و یا درمان بکار گرفته می شوند دارند که هر کدام به تنهایی می توانند تهدیدی جدی برای محیط زیست و جوامع بشری به شمار روند.
با توجه به اهمیت ویژه آلودگی های رادیواکتیو و جدی گرفته شدن آن از طرف سازمانهای ذیربط به طور معمول آلودگی های مربوطه به طور جدی کنترل می شوند و این آلودگی ها در محیط منتشر نمی شوند مگر اینکه سهل انگاری و یا اختلالی در جمع آوری آنها روی دهد ولی متاسفانه سایر آلودگی های زباله های بیمارستانی جدی گرفته نشده اند.
این در حالیست که روزانه صدها تن زباله بیمارستانی و شاید هم بیشتر در سراسر کشور تولید می شود که بخشی از آن هم پسماند ویژه پزشکی است بنابراین حجم انبوه این زباله ها و نگرانی از سرانجام دفع و نابودی صحیح آنها معضلی است که به این راحتی ها قابل چشم پوشی نیست.
دفع زباله های پزشکی به همراه زباله های معمولی
براساس قانون مدیریت پسماند، سازمان حفاظت محیط زیست موظف شد با همکاری دستگاه های ذی ربط از جمله وزارت بهداشت و درمان، ضوابط اجرایی مدیریت پسماندهای ویژه و خطرناک را تهیه کند که این آئین نامه تهیه و با تصویب هیئت وزیران به سراسر کشور ابلاغ شد.
این در حالیست که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز براساس این آئین نامه موظف شد همه واحدهای درمانی را به اجرای این ضوابط ملزم کند.
با این حال در استان لرستان با وجود حرکتهای مثبت و خوبی که توسط دانشگاه علوم پزشکی و تامین اجتماعی لرستان صورت گرفته ولی همچنان برخی از مطب های پزشکان سطح استان چندان به دفع اصولی زباله های خود مقید نیستند تا این زباله ها که به همراه زباله های معمولی دفع می شود سلامت مردم استان را تهدید کند.
این روند حتی منجر به پلمپ برخی از مطبهای سطح استان نیز شد که این رویه مطلوب هیچکسی حتی متولیان امر نیز نیست ولی در مجموع ساماندهی وضعیت کنونی نیازمند همت بیشتر سازمان نظام پزشکی استان لرستان است.
داد شهرداران لرستانی درآمد!
و اما جلسه کارگروه پسماند لرستان که ظهر سه شنبه برگزار شد، با انتقادات شهرداران شهرهای مختلف لرستان از وضعیت دفع پسماندهای پزشکی مطبها همراه بود به طوریکه این انتقادات حکایت از یک معضل همه گیر در سطح شهرهای مختلف استان دارد.
یکی از نخستین نفراتی که در واکنش به دستور کار جلسه در زمینه ساماندهی پسماندهای پزشکی شروع به انتقاد کرد شهردار الیگودرز بود. لطفی عنوان کرد: متاسفانه در زمینه زباله های عفونی در شهر الیگودرز بیشترین مشکل را با مطب های سطح شهر داریم.
وی با تاکید بر اینکه اصول جمع آوری و دفع زباله های پزشکی در مطبهای این شهر رعایت نمی شود، افزود: در برخی مطبها و بیمارستانهای الیگودرز دستگاههای امحا زباله به صورت نمادین فعال شد ولی فعالیت آنها چندان دوام نیاورد.
روستایی که محل دپو زباله های عفونی شد!
و اما شهردار بعدی که از وضعیت موجود به شدت انتقاد داشت شهردار کوهدشت بود. سید علی حسینی معتقد بود که شبکه بهداشت و درمان شهرستان با توجه به عدم مسئولیت در زمینه مطبها خودش را از این موضوع به طور کامل کنار کشیده است.
وی با بیان اینکه تاکنون شهرداری کوهدشت در این زمینه نهایت همکاری را داشته است، افزود: ولی متاسفانه پزشکان حاضر نسیتند مبلغی را برای جمع آوری زباله های عفونی خود بپردازند.
شهردار کوهدشت با بیان اینکه اگر شهرداری در زمینه جمع آوری اقدامی نکند وضعیت این شهر بسیار دردناک می شود، ادامه داد: با توجه به عدم همکاری مطبها با شهرداری به آنها اعلام کرده ایم از این بعد کار جمع آوری و دفع زباله را خودشان انجام دهند.
حسینی ادامه داد: این در حالیست که یک روز ما زباله ها را جمع نکردیم تمام زباله های عفونی در سطح شهر پخش شد و متاسفانه شاهد مناظر بدی در سطح شهر بودیم.
وی با اشاره به اینکه خود مطب ها در برخی موارد زباله های عفونی را به خارج شهر منتقل می کنند، گفت: دو سه بار ما روند جمع آوری و دفع زباله های پزشکی مطبها را چک کردیم و متوجه شدیم که آنها زباله ها را را در دو کیلومتری یکی از روستاهای کوهدشت خالی می کنند.
شکایت شهرداری از یک مطب
شهردار کوهدشت با انتقاد شدید از وضعیت موجود گفت: با وجود پیگیریهای انجام شده شبکه بهداشت و درمان شهرستان می گوید که وضعیت مطبها به ما ارتباطی ندارد.
حسینی یادآور شد: این در حالیست که در برخی مواقع ما شاهد این هستیم که مطب ها زباله های عفونی خود را در داخل سطلهای زباله سطح شهر می ریزند که این امر خطرات کار را برای کارکنان شهرداری مضاعف کرده است.
وی ادامه داد: در یکی از این موارد در حین جمع آوری زباله سرنگ وارد دست یکی از کارگران شهرداری شده که ما در این راستا اقدام به شکایت از مطب مربوطه کرده ایم و پرونده در این زمینه در مراجع قضایی مفتوح است.
شهردار کوهدشت با تاکید بر اینکه باید فکری به حال زباله های عفونی مطبها شود، تصریح کرد: صاحبان مطب ها یا باید متقاعد شوند که فکری برای بی خطرسازی زباله های خود کنند و یا ضمن پرداخت هزینه جمع آوری با شهرداری قرارداد ببندند که در این زمینه شهرداری اقدامات لازم را انجام دهد.
حسینی با تاکید بر اینکه واقعا وضعیت در این زمینه بد است، خواستار پیگیری سازمان نظام پزشکی استان در این زمینه شد.
زباله های عفونی در داخل جوی آب!
و اما شهردار بعدی که در این رابطه صحبت کرد شهردار نورآباد بود. کریم پور نیز که از وضعیت کنونی به شدت گلایه داشت خواستار پیگیری کارگروه پسماند استان برای حل این معضل شد.
وی با بیان اینکه زباله عفونی تولیدی در نورآباد در دو بخش بیمارستانی و مطبهای خصوصی است، افزود: کار بی خطرسازی زباله ها متاسفانه در تنها بیمارستان شهر نورآباد صورت نمی گیرد.
کریم پور با بیان اینکه بارها در این رابطه با مسئولان بیمارستان صحبت کرده ایم، عنوان کرد: با این وجود همچنان این کار به صورت دست و پا شکسته در این بیمارستان انجام می شود.
وی همچنین با تاکید بر اینکه مشکل زباله های مطب های خصوصی نیز در این شهر مسئله ساز شده است، افزود: هیچ قانونی ما را ملزم نکرده است که نسبت به جمع آوری زباله های عفونی اقدام کنیم.
ان مسئول ادامه داد: مطابق ماده هفت قانون مدیریت پسماند، شهرداریها هیچ تعهدی برای حمل زباله های عفونی ندارند مگر اینکه این زباله ها بی خطر شوند.
کریم پور با بیان اینکه ما درخواست مبلغ ناچیزی برای جمع آوری، بی خطرسازی و دفع زباله مطبها کرده ایم، افزود: این در حالیست که بسیاری از مطبها زیر بار این موضوع نرفتند و در حال حاضر برخی از آنها زباله هایشان را در داخل جوی آب خالی می کنند.
وی با بیان اینکه هیچ اهرمی دست شهرداری برای الزام مطبها به ساماندهی وضعیت زباله هایشان وجود ندارد، خواستار مساعدت دانشگاه علوم پزشکی برای عقد قرارداد با شهرداریها در راستای اختصاص ماشین جمع آوری زباله های عفونی و پزشکی شد.
نظام پزشکی باید وارد عمل شود
این سخنان شهرداران شهرهای مختلف استان در حالیست که معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان معتقد است که این دانشگاه متولی مطبهای سطح استان نیست و باید نظام پزشکی در این راستا وارد عمل شود.
امید علی پاپی با بیان اینکه مطبهای خصوصی زیر نظر علوم پزشکی نیستند، تصریح کرد: برای حل این معضل باید جلسه ای را با رئیس نظام پزشکی استان داشته باشید و سپس در صورت عدم تمکین مطبها از قانون از ابزارهای قانونی و مراجع قضایی استفاده کنید.
سلامت مردم را فدای مبلغ ناچیزی نکنیم
وی همچنین ادامه داد: از طرف دیگر سلامت مردم آنقدر اهمیت دارد که ما از شهرداریها می خواهیم فعلا تا تعیین تکلیف، کار جمع آوری زباله های عفونی را انجام دهند و به خاطر مبلغی ناچیز سلامت شهروندان به مخاطره نیفتد.
مدیر گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی استان لرستان نیز در این جلسه گفت: تا زمانیکه این اختلاف میان مطبها و شهرداریها حل می شود انتظار می رود که شهرداریها کار جمع آوری زباله های عفونی را انجام دهند تا زباله ها در محیط یک روستا ریخته نشود.
محمد جواد صفر زاده با تاکید بر اینکه شانه خالی کردن از زیر بار این مسئولیت توسط هیچ کسی منطقی نیست، ادامه داد: در این راستا انتظار می رود که نه به خاطر الزام قانونی بلکه به خاطر سلامت شهروندان کار جمع آوری زباله های پزشکی صورت گیرد.
محمد حسین بازگیر مدیر کل محیط زیست استان لرستان نیز معتقد است که عدم جمع آوری زباله های عفونی از سوی شهرداری و قاطی شدن این زباله ها با زباله های معمولی مشکل را برای شهرداریها مضاعف خواهد کرد.
سلامت شهروندان معامله ناپذیر است
در نهایت فصل الخطاب این جلسه سخنان مسعود مختاری مدیر کل دفتر امور شهری استانداری لرستان بود. وی با تاکید بر اینکه سلامت شهروندان تحت هیچ شرایطی معامله پذیر نیست، افزود: همه شهرداران باید نسبت به تهیه یک دستگاه خودرو متناسب با حجم زباله مطبهای سطح شهرهای استان اقدام کنند و کار جمع آوری زباله ها را انجام دهند.
وی با تاکید بر جلوگیری از مخلوط شدن زباله های عفونی با زباله های معمولی، بیان داشت: از طرف دیگر نیز مطابق ماده 11 قانون مدیریت پسماند باد تولید کنندگان زباله های ویژه ملزم به جداسازی و بی خطرسازی زباله های خود شوند.
مختاری با تاکید بر اینکه ابزار قانونی در این بخش وجود دارد، تصریح کرد: محیط زیست و متولیان امر برای برخورد با متخلفان ورود پیدا کنند.
وی با تاکید بر اینکه قبل از وقوع مشکل باید مسئولان پیشگیری را در دستور کار قرار دهند، تصریح کرد: مطب ها باید برای پرداخت هزینه های حمل زباله های عفونی ملزم شوند.
مدیر کل دفتر امور شهری استانداری لرستان با تاکید بر اینکه سلامت مردم بر هر چیزی مقدم است، خواستار برخورد با متخلفان در این زمینه شد.
….
گزارش؛فاطمه حسيني