کرفس کوهی گیاهی معطر که مختص کوههای چهار محال و بختیاری است و در حال حاضر به علت تخریب و ریشه کنی رویشگاههای این گونه، فقط به مناطق صعب‌العبور و دوردست کوهستانهای روستای چین این استان محدود شده و در یک قدمی نابودی قرار دارد. تخریب جنگلها و مراتع که با حذف پوشش گیاهی صورت می گیرد، در نهایت منجر به انقراض بسیاری از گونه های ارزشمند خواهد شد.
ذائر وارثی گیاهی به عنوان پرارزش ترین ذخایر و منابع هرکشوربه حساب می آید.متاسفانه آسیب پذیری منابع ژنتیکی بومی وخویشاوندان ارزنده آنها درمقابل عوامل نامساعد و فرساینده سوانح طبیـعـی، چـرا و بهـره بـرداری های بی رویـه، توسعـه کشـاورزی وصـنعت وغیـره باعث شده بسیاری از گونه های مفید از بین رفته یا در حال انقراض باشند و حذف پوشش گیاهی، افزایش و توسعه فقر ودر نهایت نابودی بشـر و سـایـر مـوجـودات را نـیـز بدنبال خواهد داشت.
کرفس کوهی با نام محلی کلوس از خانواده چتریان و نام علمی kelussia odoratisssima mozaffa گیاهی دو ساله یا چند ساله است، ریشه عمودی و کم ضخیم و ساقه علفی توخالی و به ارتفاع یک متر دارد.برگ ها از نطر ظاهری دارای بریدگی های عمیق ومرکب از چند برگچه است ودوره رویش آن از هفته آخر اسفند ماه شروع و تا اول خرداد ماه ادامه دارد.
كرفس كوهي را دريابيم !
این گیاه دو رشد رویشی و زایشی جداگانه دارد وساقه زایشی گیاه تا ارتفاع دو متر نیز می رسد و گلهای کرفس کوهی به صورت چتر های زرد رنگ بوده و انشعابات دو تا هشت شعاعی دارند.بیشترین فراوانی پراکنش این گیاه از ارتفاع دو هزار و 100 متری تا سه هزار متری در اقلیمهای مختلف استان چهار محال و بختیاری به خصوص در اقلیم ارتفاعات فوقانی است.
عمدتا در دامنه های رو به جنوب رشد کرفس زودتر آغاز می شود و ارتفاعات زاگرس در مناطق زردکوه، کوه دلی دو آب صمصامی، منطقه سر آقا سید، شیخ علیخان، کوه قارن، کوه هزار دره، کوه سفید که عمدتا شهرستان های کوهرنگ اردل ، کیار و لردگان از مکان های عمده رویش این گیاه در استان است.
کرفس کوهی چهار محال و بختیاری یکی از گیاهان گران قیمتی است که در فصل بهار به فروش می رسد واین گیاه در بهار سال گذشته کیلویی 30 هزار تومان به فروش می رسید.قیمت بالای این محصول طبیعی موجب شده که سوء استفاده گرها، برداشتهای غیر مجاز در کوهستانهای این استان داشته باشند و این مسئله موجب شده که بسیاری از رویشگاهها این استان نابود شود.
همچنین خشکسالی، چرای بیش از حد دام و … از عواملی است که به نابودی این رویشگاهها دامن زده است.روستای چین یکی از رویشگاهها کرفس کوهی این استان است و این درحالی است که این رویشگاه نیز در حال نابودی است.
نابودی دو سوم رویشگاه کرفس کوهی روستای چین
عضو شورای اسلامی روستای چین با بیان اینکه هم اکنون دو سوم رویشگاه کرفس کوهی به علت برداشت نامناسب توسط سوء استفاده گران نابود شده است، عنوان کرد: در سالهایی که جاده نبود، سوء استفاده گران با چهار پایان می آمدند و برداشت کرفس می کردند و این در حالی بود که تخریب آنها بسیار کمتر بود.
سید حسینعلی درخشان یادآور شد: در حال حاضر به راحتی سوء استفاده گرها با خودرو وارد منطقه می شوند و گیاه کرفس را از ریشه قطع می کنند ونابودی یکباره آن را سبب می شوند.
تنها رویشگاه کرفس باقیمانده چهار محال و بختیاری در روستای چین واقع شده است
فعال محیط زیست و منابع طبیعی در چهار محال و بختیاری در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: تنها رویشگاه کرفس که تا هم اکنون در امان مانده و حفظ شده در روستای چین واقع شده است.
هومان خاکپور بیان داشت: اگر واقعا برای آن منطقه برنامه ای نداشته باشیم و نتوانیم با مدیریت مناسب بهره برداری پایدار از این رویش گاههای کرفس داشته باشیم، مطمئنا سر نوشت این رویشگاه نیز به سرنوشت رویشگاه کوههای قارون که ذخیرگاه کرفس درلردگان بود تبدیل می شود.
وی عنوان کرد: اگر مدیریتی در برداشت کرفس در منطقه روستای چین نشود، این رویشگاه نیز از بین می رود و آخرین بازمانده رویشگاه کرفس این استان هم نابود می شود.
هومان خاکپور بیان داشت: کرفس کوهی گونه ای است که با توجه به ارزش اقتصادی بالایی که دارد می تواند یک تحول در معیشت آن منطقه ایجاد کند.
وی با اشاره به طرح های مدیریتی درآن منطقه بیان داشت: آموزش و ایجاد طرح های توجیحی و اقتصادی در این خصوص می تواند نقش مهمی در جهت حفظ گیاه کرفس در ان منطقه داشته باشد.
وی تصریح کرد: ما باید مردم این منطقه را آموزش بدهیم و همچنین برایشان یک طرح داشته باشیم که مردم در قالب آن طرح هم بهره برداری پایدار و هم اصولی در آن منطقه داشته باشند و به حفظ و حراست از آن منطقه منجر شودو مردم از آن منطقه حفاظت کنند.
این فعال محیط زیست بیان داشت: ما باید بیاییم از طریق مجاری قانونی که در قوانین منابع طبیعی دیده شده، بهره برداری ازآن منطقه را به مردم واگذار کنیم و واگذاری در قالب قراردادهای 30 ساله یا دراز مدت باشد و مردم را در این خصوص آموزش بدهیم و سطح مهارتهای فنی این منطقه را بالا ببریم که مردم بتوانند در توسعه، حفاظت وبهره برداری ذخیره گاهها نقش داشته باشند.
هومان خاکپورتاکید کرد: وقتی که بهره برداری از منطقه رویشگاه کرفس کوهی روستای چین را توسط مردم بالا ببریم، این مهم موجب می شود درآمد مردم این منطقه بالا برود و می توانیم امیدوار باشیم که یک تغییر معیشت در منطقه ایجاد می شود و بسیاری از مردم وابستگی مستقل به منابع طبیعی مثل تهیه و فروش ذغال یا زراعت در جنگل را رها می کنند و به سمت بهره برداری پایدار از منابع طبیعی گرایش پیدا می کنند.
….
گزارش: سید محمد رضا موسوی