آسیاب های نشتیفان

مجموعه آسیاب های بادی نشتیفان در خواف، که در گویش محلی به آنها آس باد گفته می شود، از بزرگترین مجموعه های خشت، گل و چوب بازمانده از دوره صفویه هستند و چرخش این آس باد ها تنها به وزش باد قوی، مداوم و شبانه روزی ۱۲۰ روزه سیستان بستگی دارد که در مناطق مختلف خراسان، به ویژه از خواف تا نهبندان می وزد و با حرکت دادن پره های چوبی این آس بادها، باعث انتقال نیرو به سنگ و آرد شدن گندم ها می شود.

 رونق گذشته آس بادها به علت وجود بادهایی با سرعت زیاد در منطقه بوده است ولی در حال حاضر هم صدای چرخ برخی از آس بادها به گوش می رسد که مستند نگاری و احیا دوباره آن ها می تواند باعث جذب گردشگران داخلی و خارجی شود.

نمایش هنر اصیل ایرانی در مهار و استفاده بهینه از باد را به عنوان توانمندی کم نظیر ایرانیان، از علل شایستگی آس بادها برای ثبت در فهرست آثار جهانی است.

 از توجه و تامل در واژه آس می توان به تاریخچه آسیاب بادی ها پی برد. آس به معنی دانه ریز سنگ است. در فرهنگ معین درباره آس چنین آمده است: دو سنگ گرد و مسطح بر هم نهاده و سنگ زیرین در میان میلی آهنین و جزء آن از سوراخ میان سنگ زیرین در گذشته و سنگ فوقانی به قوت دست آدمی یا باد یا آب و یا برق و یا بخار چرخه و حبوب و جزء آن را خرد کند و آرد سازد.

شهر نشتیفان د ر ۸ کیلومتری شمال باختری سنگان واقع شده است. وجه تسمیه نشتیفان به علت شدت با دهای موسمی در این روستا است . این محل در معرض طوفان های بسیار شدید بوده  است ، به همین دلیل به آن « نیش طوفان » می گویند که در گویش محلی به « نشتیفان » تلفظ می گردد.

 

با سپاس فراوان از علی حیدری

Posted in: دسته‌بندی نشده