روزنامه کیهان: آلودگی برنج هندی وارداتی مدتی است که فکر مردم را به خود مشغول کرده است.
تکلیف هم در این زمینه روشن نیست، مقام مسئولی وارد موضوع نمی‌شود تا مردم براساس اظهارنظر او بدانند آیا باید این نوع برنج را مصرف کنند یا خیر.
مردم نمی‌دانند واردکننده این نوع برنج چه کسانی هستند و آیا مورد تایید ناظران بخش سلامت کشور هست. ولی آنچه مسلم است و در گذشته نیز شاهد بوده‌ایم منافع واردکننده یا واردکنندگان ظاهرا بر سلامت مردم ترجیح دارد. در یک گزارش رسمی که سال 1388 منتشر شده پس از اعلام آلودگی برنج‌های وارداتی، دانشمندان هندی به آلودگی برخی از زمین‌های کشاورزی هند به سرب و آرسنیک اذعان کرده و آلودگی برنج‌های کشت شده در مناطق مذکور را تایید نمودند.
در همان سال (شهریورماه 1388) روزنامه کیهان بطور جدی وارد بحث برنج‌های آلوده شد و با رئیس وقت اداره کل استاندارد استان تهران در این زمینه به گفت‌وگو پرداخت. وی ضمن تایید غیر استاندارد بودن 13 نوع برنج موجود در بازار گفت: کارشناسان این اداره با جمع‌آوری نمونه‌هایی از چند نوع برنج خارجی وارداتی اقدام به آزمایش در مورد میزان سم نمودند و پس از این آزمایش‌ها مشخص شد 13 نوع برنج آلوده به سرب، آرسنیک و کادمیوم است.
تدوین قانون حد مجاز آرسنیک
به دنبال طرح موضوع آلودگی برنج‌های هندی وارداتی در روزها و هفته‌های اخیر دوباره به سراغ مهندس «مهدی پورهاشم» رئیس سابق اداره کل استاندارد استان تهران رفتیم و با وی درباره برنج‌های هندی به گفت‌وگو نشستیم.
از وی ابتدا نظرش را از داستان برنج‌های آلوده که چند سالی است از آن می‌گذرد و امروز مجددا مطرح شده پرسیدم که گفت: نظر من مهم نیست، نظر دنیا را نگاه کنید. ما هنوز به دنبال آن هستیم که ببینیم آیا برنج‌های هندی آلوده بودند، در حالی که همه می‌دانند احتمال وقوع آلودگی محصولات کشاورزی به فلزات سنگین وجود دارد. اینکه ما بخواهیم وجود آلودگی را کتمان یا اثبات کنیم نمی‌دانم چه اهمیتی ممکن است داشته باشد ولی کاری که من آن زمان کردم فقط اطلاع‌رسانی بود قبل از اینکه خسارت زیادی پرداختم که به فکر باشم.
از او درباره همه‌ای که می‌دانند محصولات کشاورزی احتمالا آلوده به فلزات سنگین باشد چه کسانی هستند پرسیدم که در پاسخ گفت: قانون‌گذاران مانند سازمان بین‌المللی کدکس، مسئولین بهداشت و سلامت مردم در دنیا و ایران و حتی تولیدکنندگان. مهندس پورهاشم در پاسخ به این سوال که بازتاب حرکت شما برای اثبات آلودگی برنج‌های هندی چه بود گفت: در داخل کشور، من از انجام کارهای ارزشمندتری که ممکن بود آورده‌های ملی و بین‌المللی مناسبی داشته باشد منع شدم، دیگران هم بعد از من با جسارت کمتری به حوزه مسئولیت‌های خود نگاه کردند. فکر نکنید مسئولین نمی‌دانند که حبوبات یکی از مهمترین محصولات کشاورزی به فلزات سنگین آلوده نیست و با توجه به این همه مطلب در سایت‌ها و رسانه‌ها از مانده آفت‌کش‌ها، کسی نمی‌داند که اهمیت بیماری‌زایی آن چیست، ولی همه می‌دانند که اگر دست در لانه زنبور کنند بدجور آسیب می‌بینند.
و اما درباره بازتاب جهانی پس از پیگیری‌های آن زمان که داستان برنج‌های آلوده را تعقیب می‌کردیم و با افشاگری‌های انجام شده برای نخستین بار حد مجاز آرسنیک در سازمان بین‌المللی کدکس تدوین شد. از پورهاشم پرسیدم ظاهرا هنوز موضوع برنج و فلزات سنگین را پیگیری می‌کنید که گفت: فلزات سنگین در برنج من را پیگیری می‌کند و هر از گاهی به سراغم می‌آیند و نمی‌دانم به جهت توبیخ است یا تشویق و یا کشف واقعیت. البته اگر توبیخ باشد به جان می‌خرم، چرا که دعای 70 میلیون نفر در ایران و بسیاری در دنیا به جهت ایجاد سونامی درباره این موضوع توسط ایران برای سلامتی مردم خوشحالم می‌کند. اگر تشویق باشد فکر می‌کنم عادلانه نیست زیرا کاری که وظیفه‌ام بوده است انجام شده و احتمالا در سرعت بخشیدن و توجه به سلامت مردم و کنترل کیفیت قصور داشته‌ام.
داستان سال 88
پس از افشای آلوده بودن 13 نوع برنج وارداتی در شهریورماه سال 88، مسئولین وزارت بهداشت و استاندارد کل به تکاپو افتادند و اصرار داشتند که برنج‌های وارداتی آلوده نیست. ولی آزمایشات انجام شده توسط استاندارد تهران این موضوع را یعنی آلوده بودن برنج‌های هندی را تایید می‌کرد. از مهندس پورهاشم در این باره پرسیدم و او نحوه کار تست را توضیح داد و گفت: برای اطمینان بیشتر برنج‌های نمونه و جمع‌آوری شده از بازار را به 4 آزمایشگاه برای تست فرستادم. آزمایشگاه سازمان انرژی اتمی، آزمایشگاه بین‌المللی IUI تهران، آزمایشگاه جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران و برای یک آزمایشگاه معتبر در آلمان نیز ارسال کردم.
جواب همه آزمایشگاهها مثبت بود و وجود سهم ارسنیک را تایید کردند. و بنده نیز طبق ماده 4 قانون استاندارد که تصریح دارد اینگونه موارد باید اعلام عمومی شود آنرا رسانه‌ای کردم. پس از آن عکس‌العمل‌ها شروع شد.
مدیرکل وقت غذا و داروی وزارت بهداشت اعلام کرد ما نیز برنج‌ها را تست می‌کنیم. در کمتر از 48 ساعت وزیر وقت بهداشت در مصاحبه‌ای اعلام کرد آزمایشات ما نشان می‌دهد برنج ما آلودگی ندارد، در حالیکه آزمایشات ما 6 روز تا یک هفته بطول انجامید تا نتایج مشخص شد ولی آنها ظرف 48 ساعت نتیجه‌گیری کرده بودند. مهندس پورهاشم در پاسخ به این سوال که کمیسیون کشاورزی مجلس نیز در آن زمان به موضوع ورود کرد، نتیجه چه شد گفت: در جلسه‌ای که با حضور نمایندگان و معاونین وزارت جهاد کشاورزی، بهداشت، بازرگانی، گمرک و رئیس موسسه استاندارد داشتیم موضوع بحث شد و در سوابق کمیسیون موجود است. رئیس محترم کمیسیون کشاورزی از وزیر محترم وقت بهداشت پرسید آیا برنج‌ها را تست کرده‌اید ایشان در پاسخ گفت:» خیر، تست نکرده‌ایم. در نهایت مقرر شد نمونه‌گیری انجام شود و در آزمایشگاه دانشکده علوم دانشگاه تهران تست انجام گیرد و نتیجه به کمیسیون اعلام شود که متاسفانه عملا این اتفاق نیفتاد. بالاخره مقرر شد با حضور نماینده استاندارد تهران تست در آزمایشگاه وزارت بهداشت انجام شود که نماینده استاندارد تهران تست وزارت بهداشت را تایید نکرد و موضوع را به رئیس استاندارد کل بصورت مکتوب گزارش کرد.
نماینده در گزارش خود نوشت: اینجانب بر حسب وظیفه انسانی، وجدانی و علمی، مراحل انجام آزمایش و اختلاف نظرها را ارایه می‌نمایم.
اختلاف تنها در روش آماده‌سازی نیست بلکه روش‌های دستگاهی نیز که خوانش اعداد با آن صورت می‌گیرد از نظر اینجانب که سالهاست سابقه کار دستگاهی دارم با خطای زیادی همراه است و در حدی است که با توجه به رقیق بودن محلول‌ها می‌تواند به پاسخ کاملا نادرست منجر شود. در خاتمه با کمال احترام به مدیران و کارشناسان اداره آزمایشگاههای معاونت غذا و دارو (وزارت بهداشت) با توجه به تفاوت جدی روش‌ها در کلیه مراحل آزمون اعلام می‌دارد نتایج بدست آمده مورد تایید اینجانب نمی‌باشد.
مجلس بررسی می‌کند
سال 88 با مداخله مجلس و تکرار آزمایش‌ها، آلودگی درصدی از برنج‌های وارداتی بخصوص برنج هندی محرز و اعلام شد. مطالبه مردم به منزله هشداری برای وارد کنندگان رسمی و غیررسمی موجب شد تا دقت بیشتری در انتخاب محصولات شود، اما متاسفانه گزارشهای منتشر شده ماههای اخیر ورود گسترده برنج‌های آلوده نه تنها از هندوستان که از برخی کشورهای همسایه را نیز نشان می‌دهد. نتایج یک تحقیق از 12 کشور در 4 قاره مختلف جهان نشان داد.
محصول برنج بنگلادش و سریلانکا بیشترین سطح کادمیم را دارد و فلز سنگینی است که برنامه محیط‌زیست سازمان ملل آن را یک ماده سمی خوانده و موجب سرطان، نارسایی کلیوی و دیگر بیماری‌ها می شود. در همین رابطه گفت‌وگویی را با دکتر حسینعلی شهریاری عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی انجام دادیم. وی در پاسخ به این سوال که آیا مجلس و به خصوص کمیسیون بهداشت موضوع برنج‌های آلوده را پیگیری خواهد کرد گفت: قطعا این هفته در کمیسیون موضوع را به بحث خواهیم گذاشت و تصمیم‌گیری می‌شود. وی افزود: نظر همکاران در وزارت بهداشت و استاندارد که دو سازمان مرجع هستند درباره برنج‌های وارداتی را خواهیم گرفت و اگر به این نتیجه برسند که آلوده است برای واردات تصمیم خواهیم گرفت.