رضا صالحی پژوه: سال 84 وقتی مشخص شد اصفهانی ها بیشترین رای در کشور را به محمود احمدی نژاد داده اند ،کسی تصور نمی کرد تصمیمات دولتی که بخش زیادی از قدرتش را مدیون مردم این دیار است ، اقلیم چندین هزار ساله این شهر را نشانه برود. اما حالا این اتفاق افتاده و تصمیمات لحظه ای رئیس دولت نارضایتی اصفهانی ها را به دنبال داشته است. تصمیماتی که هرچند آن سال ها آنچنان سر زبان ها نبود و خشکسالی دلیل خشکی رود پر جوش و خروش این شهر بیان می شد، ولی حالا اوضاع فرق کرده ، کارشناسان و متخصصان بارش های سال گذشته و پاییز امسال را برای جاری شدن دوباره زاینده رود کافی می دانند و عدم این جریان برایشان تعجب برانگیز است.
نمایندگان مجلس هم به این روند اعتراض دارند، اعتراضی که هرچند روز یک بار در رسانه ها عنوان می شود، ولی دولت که چندیست ثابت کرده که گوشی برای شنیدن این دست از اعتراض ها ندارد، این اعتراض ها را هم بی اساس می داند و هنوز خشکسالی را علت اصلی خشکی زاینده رود بیان می کند، اما به اعتقاد بسیاری از اصفهانی ها بی مِهری دولت به مردم اصفهان زمانی مُهر اصالت خورد که محمود احمدی نژاد در دور اول سفر استانی خود به چهار محال و بختیاری در جمع مردم شهرکرد گفت: “هرقدر و هر جور که نیاز هست برای صنعت و کشاورزی از آب زاینده رود برداشت کنید! اولویت با شما و بعد استانهای دیگر!” وی همچنین در این سفر، خود را مدیر آب این استان معرفی کرد و اظهار داشت: مشکلات آبی استان چهار محال و بختیاری را به خود من بگویید.
نمایندگان از سخنان احمدی نژاد ناراحتند
هرچند آن روز ها این اظهارات تعجب نمایندگان اصفهان را برانگیخت و رئیس مجمع نمایندگان آن دوران این استان را به واکنش وا داشت، ولی دولت تصمیم گرفت در این زمینه واکنشی از خود نشان ندهد. چندی بعد محمد تقی رهبر رئیس مجمع نمایندگان استان و امام جمعه موقت اصفهان در خطبه های نماز جمعه اظهار کرد: سابقه خشکی غیر طبیعی زاینده رود به دور اول سفر رئیسجمهور به شهرکرد بر میگردد که در جلسهای به استاندار استان چهار محال و بختیاری اجازه داد هرگونه که میخواهند، از آب رودخانه استفاده کنند. وی ادامه داد:ما نمایندگان اصفهان در مجلس هفتم برای مقابله با این تصمیم تلاش کردیم و به مسئولان نامه نوشتیم که گفتند موضوع کان لم یکن تلقی شود. ولی چهارمحالیها از آن مصوبه ملغی شده استفاده کردند. موضوعی که بعد ها نمایندگان مردم اصفهان در مجلس عنوان داشتند هیچ تحقیق قبلی در مورد این تصمیم لحظه ای صورت نگرفته و حتی کارگروهی هم برای آن تشکیل نشده و وقتی احمدی نژاد جمعیت زیاد مردم در میدان و پلاکارد های درون دستشان که درخواستشان را روی آن نوشته بودند را دید، با پیش زمینه ای که از سوی نمایندگان مردم استان چهارمحال و بختیاری برای وی ایجاد شده بود ، دستور برداشت های بی رویه آب در بالا دست را صادر کرد، در صورتیکه همان روز مدیر عامل انجمن حمایت از کشاورزان اصفهان اعلام کرد :
“کشاورزان اصفهان بر اساس تومار شیخ بهایی و اسناد مربوط به پرداخت حقوق کوهرنگی از این آب سهمی به عنوان حق آبه دارند که با این تصمیم این حق آبه که حق الناس است ، نادیده گرفته شده.”وی کم آبی را فراگیر دانست و از دولت خواست با رعایت عدالت به گونه ای تصمیم بگیرد که کم آبی برای همه باشد و از سراب تا پایاب این وضعیت را درک کنند، نه اینکه بالا دستی ها هیچ محدودیتی نداشته باشند و پایین دستی ها هیچ موهبتی. با این اظهارات، دولت قول بررسی ویژه وضعیت رودخانه زاینده رود را داد و دوباره سنگ بزرگی را برداشت .
این بار دولت از انتقال آب شمال و جنوب کشور به مرکز ایران خبر داد تا دوباره تعجب کارشناسان را به دنبال داشته باشد. برخی این طرح را غیر عملی دانستند و گفتند دولت تنها خواسته جلوی اعتراضات صنفی کشاورزان را بگیرد و برخی دیگر هزینه این کار را بیشتر از هزینه استحصال آب های هرزرو در رشته کوه های شمالی و غربی ایران بیان کردند.
خشکسالی ، تهدیدی بر میراث کهن
از سوی دیگر این خشکی رودخانه تنها کشاورزان را تهدید نمی کند و علاوه بر آنها میراث تاریخی و فرهنگی ایران را نیز در معرض خطر قرار داده است. تهدیدی که از سی و سه پل و پل خواجو آغاز شده و به زودی به بقیه آثار هم خواهد رسید. موضوعی که طاقت مسئولان شهری را طاق کرد و آنان را واداشت تا از رئیس قوه قضائیه مدد بگیرند. هرچند عباس حاج رسولیها ، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان از این مددخواهی از قوه قضائیه به عنوان شکایت از دولت یاد نکرد، ولی ابراز امیدواری کرد قوه قضائیه عادلانه با این موضع برخورد کند و حق کشاورزان که یک حق شخصی بوده و حق الناس است را به کشاورزان این منطقه باز گرداند.
به گفته وی براساس تومار شیخ بهایی حق آبه سهم بران از آب زاینده رود بهویژه اصفهانیها مشخص است و دولت و وزارت نیرو نباید بدون در نظر گرفتن این حقها برای آب این رود سهمیه تعیین کنند. حالا این اعتراض ها دامنه دار شده و مانند یک زخم کهنه دوباره دارد سر باز می کند، تا جایی که نمایندگان این دوره مجلس صراحتا تصمیمات دولت در زمینه زاینده رود را مشکوک تلقی کرده اند.
احمدی نژاد دیدگاه مثبتی برای مشکل ندارد
محسن صرامی ، رئیس کنونی مجمع نمایندگان استان اصفهان با اشاره به دیدار مشترک مجمع نمایندگان استان اصفهان با رئیس جمهور اظهار کرد: آنچه که از این جلسه گویا بود نشان داد رئیس جمهور دیدگاه مثبتی برای حل مشکلات استان اصفهان ندارد و رایحه امیدی از ایشان برای حل مشکلات استان مشاهده نمیشود.وی گفت: مجمع نمایندگان معتقد است مشکل آب استان اصفهان مشکل مدیریتی است، ولی رئیس جمهور اعتقادی به این مطلب ندارد، رئیس جمهور به حل مشکل آب اصفهان نگاه درآمدی دارد.
صرامی با اشاره به اینکه نحوه تصمیم گیری غلط دولت دهم و شخص رئیس جمهور عامل مشکل آب استان است، افزود: رئیس جمهور راهکار حل مشکلات آب استان را تغییر روش آبیاری میداند، اجرای این راهکار به عمر دولت دهم وصال نمیدهد و قابل اجرا هم نیست. صرامی در خصوص موضوع آب اصفهان گفت: نمایندگان به رئیس جمهور اعلام کردند همچنان آب رودخانه زایندهرود قطع است و حقآبه داران و کشاورزان و باغداران استان مثل گذشته همچنان مشکل آب دارند. وی تصریح کرد: خشکسالی سالهای اخیر و خشکیده شدن حدود 75 درصد از باغات و اراضی کشاورزی شرق و شمال استان خود حاکی از وجود مشکلاتی است، حال جای تعجب است رئیس جمهور چگونه میگوید این مشکلات وجود ندارد.
رئیس مجمع نمایندگان استان تصریح کرد: رئیس جمهور در این دیدار با هدف جلب نظر نمایندگان اظهار علاقهمندی خود را به مردم استان اصفهان اعلام کرد و به جای قبول سخنان حقآبه داران و کشاورزان استان در خصوص تقسیم آب رودخانه زایندهرود، مثل همیشه سخن از عدالت زد. وی افزود: در گذشته کشاورزان استان به علت تولید بالای محصولات کشاورزی زکات میدادند، ولی امروز به علت عدم اجرای عدالت در تقسیم و مدیریت آب باید زکات بگیرند.
از سوی دیگر استاندار اصفهان این اظهارات را خارج از انصاف می داند و معتقد است موضوع انتقال آب از بهشت آباد به مرکز ایران از سال ها پیش مطرح بوده، ولی هیچ یک از دولت ها نسبت به آن اهتمام نداشتند تا اینکه اجرای پروژه بهشت آباد در دولت های نهم و دهم آغاز شد. علیرضا ذاکر اصفهانی با بیان اینکه برخی در انتقاد از دولت جنبه انصاف را رعایت نمی کنند ، خواستار توجه بیشتر رسانه ها به فعالیت های اجرایی و عمرانی صورت گرفته در چند سال اخیر شد.
از سویی دولت دارد روز های پایانی خود را سپری می کند و رئیسش در پاسخ به اعتراض اصفهانی ها به این وضعیت، از آنان می خواهد دعا کنند تا باران ببارد. این در حالیست که دولت کوله باری از قول ها و وعده های عملی نشده در زمینه آب زاینده رود را با خود به دوش می کشد. موضوعاتی مانند جبران خسارت کشاورزان و پرداخت غرامت به آنها، انتقال آب شمال و جنوب به مرکز کشور، کمک به تغییر شیوه آبیاری از سنتی به مدرن و …. و سئوال بزرگ اینکه “آیا بار دیگر چشم اصفهانی ها به زاینده رود روشن خواهد شد؟”