آیا تلاش های چند ساله برخی از هواداران محیط زیست برای تحریم خرید ماهی قرمز، به سود این «سفره نشین» هفت سین تمام شده است؟ گفت و گوی نگارنده در خصوص اثرات برخورد با ماهی قرمز و حضور سمندر در سفره های ایرانی را از اینجا بخوانید:
کمپینی از سوی هواداران محیط زیست و حیوانات علیه خرید ماهی قرمز چند سالی در ایران و به ویژه دنیای مجازی به راه افتاده است. این کمپین تا چه حد تأثیرگذار بوده است؟
شخصاً اعتقاد دارم که تنها بخشی از کمپینی که هر ساله بر علیه خرید ماهی قرمز انجام میشه توسط دوستداران محیط زیست و حیوانات مدیریت می شود و شوربختانه در این کمپین گروه هایی حضور دارند که با هدف ستیز با حیوانات و طبیعت و یا مخالفت با نوروز و نمادهایش در پوشش دلسوزی برای ماهی قرمز فعالیت می کنند.
آن بخش از دوستداران حیوانات و محیط زیست که مخالف خرید ماهی قرمز هستند افراد دلسوز و بعضاً شناخته شده ای هستند که برای حذف ماهی قرمز استدلال‌هایی دارند و با هدف حفظ حقوق این حیوانات و جلوگیری از مرگ و میر بالای این حیوانات معتقد هستند که ماهی قرمز باید به هر صورتی حذف شود ولی متاسفانه در کنار این گروه ها، گروه های دیگری نیز وجود دارند که با اهداف دیگری موافق حذف ماهی قرمز هستند.
بطور قطعی و مشخص نمی شود در مورد اثرات این کمپین اظهار نظر کرد ولی بررسی های ظاهری و میدانی نشان می دهد که نتیجه تبلیغات نادرست برای حذف ماهی قرمز، باعث بروز حیوان ترسی در بین برخی افراد شده چون که متاسفانه برخی از هوادارن کمپین حذف ماهی قرمز در ابتدا به دروغ اعلام کردند که ماهی قرمز بیماری زا و خطرناک است و این باعث ایجاد ترس و نگرانی در بخشی از مردم عادی از ماهی قرمز و بطور کلی حیوانات خانگی شده است.
همچنین در اثر مدیریت نادرست این مسئله، متاسفانه شاهد حضور حیواناتی نظیر سمندر، لاک پشت و مارآبی در سفره هفت سین هستیم که این مساله بی ارتباط با تلاش های صورت گرفته برای حذف ماهی قرمز نیست.
البته در کنار همه این مسائل عده ای هم از خریدن ماهی قرمز صرف نظر کرده اند. با این شرایط به نظر من تلاش های صورت گرفته برای حذف ماهی قرمز منجر به نجات جان ماهی ها و بهبود شرایط تولید، توزیع و نگهداری ماهی قرمز نشده است و تنها باعث بروز پدیده حیوان ترسی و یا راه یافتن حیواناتی نظیر سمندر به سفره های هفت سین شده است.
این نکته را نباید از نظر دور داشت که بخش دیگری از دوستداران حیوانات و محیط زیست مخالف حذف ماهی قرمز به این شکل هستند و اصرار دارند که راه نجات ماهی قرمز آموزش همگانی و فرهنگ سازی در این خصوص است و معتقدند باید از طریق گروه های مدنی فشارهای لازم برای اصلاح شیوه تولید، توزیع و نگهداری ماهی قرمز صورت بگیرد.
آیا سفره نشین شدن سمندر و لاک پشت ناشی از یک جور مد جدید است؟
حضور لاک پشت و سمندر در سفره هفت سین نتیجه تلاش نادرست و بی حساب برای حذف ماهی قرمز است و عده ای سودجو از فضای بوجود آمده برای حذف ماهی قرمز استفاده کردند و این حیوانات را روانه سفره هفت سین کردند. شوربختانه لاک پشت و سمندر و بویژه سمندر از گونه های در خطر انقراض هستند و بقای نسل آنها به شدت مورد تهدید است.
برخی ماهی قرمز را برگرفته از فرهنگ چینی و نه ایرانی می دانند نظر شما در این مورد چیست؟
واقعیت این است که مدعیان این حرف سندی برای اثبات ادعای خود ندارند و بر عکس بر اساس پژوهش هایی که توسط کارشناسان و محققان موافق حضور ماهی قرمز صورت گرفته اسنادی از نقش ماهی قرمز در مجسمه های هخامنشی کشف شده و این نشان از قدمت بالای حضور ماهی قرمز است. ضمن اینکه چینی ها هم گذاشتن ماهی قرمز در سفره هفت سین را رسمی ایرانی می دانند و ادعایی در خصوص چینی بودن این سنت ندارند.
در کنار همه این مسائل باید گفت که ماهی قرمز به عنوان نماد زندگی و طبیعت سال های زیادی است که وارد سفره های هفت سین ایرانی و فرهنگ ایرانی شده است، بطوریکه شخصاً در نوروز امسال دیدم که پارسیان هند که در واقع اقوام ایرانی زرتشتی هستند که سال ها پیش از ایران وارد هند شده اند و خیلی از آنها متولد هندوستان هستند، ماهی قرمز را بخشی از سفره هفت سین و هفت شین خود می دانند و آنرا بر سر سفره هفت سین و هفت شین خود می گذارند.
آیا نظارتی بر تولید و توزیع ماهی قرمز وجود دارد؟ آیا این تولید و توزیع به صورت عمده صورت می‌گیرد؟
گفته می شود که نظارت وجود دارد ولی مسئله مهم این است که این نظارت از بعد کمی و کیفی راضی کننده نیست و باید بیش از این باشد. بررسی ها نشان داده است که دلیل اصلی مرگ و میر ماهی های قرمز در سیستم نادرست تولید و توزیع ماهی قرمز نهفته است و اگر در مسیر اصلاح این سیستم کوشش جدی صورت بگیرد آنوقت می شود انتظار داشت که درصد بالای مرگ و میر ماهی ها کاهش پیدا بکند.
وقتی در سیستم نادرست تولید و توزیع، ماهی بیمار و آسیب دیده ای تولید شود این ماهی خواه ناخواه پس از چند روز در خانه ها خواهد مرد و شرایط نگهداری در خانه هیچگونه تاثیری در سرنوشت ماهی نخواهد داشت.