اثرات آلاینده های هوا بر انسان
مونوکسید کربن و اثرات آن :
از بین 5 ماده ی آلاینده ی هوا ، co با سهم 50 درصد بیشترین نقش را در آلودگی هوا دارد. در یک منطقه ی شهری 98-95 درصد از co اتمسفر ی از فعالیت های انسانی حاصل می شود . بیش از70 درصد از co منتشر شده در هوا در جریان عملیات حمل و نقل و حرکت خودروها تولید می شود . هموگلوبین خون انسان با co ، دویست و پنجاه (۲۵۰) بار سریعتر از اکسیژن ترکیب میشود . در صورت افزایش coمحیط ، مقدار کربوکسی هموگلوبین نیز افزایش می یابد .
COH b ۲/۵% کاهش قدرت تشخیص
COH b 5% كاهش سرعت واكنش ها ي عضلاني
10% COH b سردردهای شدید
COH b 50% مرگ
اکسیدهای سولفور و اثرات آن :
سولفور اکسیدی که به بیشترین مقدار در اتمسفر انتشار می یابد ، سولفور دی اکسید (SO2)می باشد .
بیش از 80% از اکسید های گوگرد ، به دست بشر در جریان احتراق سوخت های فسیلی از منابع ثابت آلوده کننده تولید می شود . همچنین SO2 باعث کاهش شفافیت هوا می شود . SO3 با H2O سریعاً تشکیل اسید سولفوریک H2so4داده و در نتیجه باران اسیدی تولید می کنند .
آسیب پذیر ترین اکوسیستم ها نسبت به باران های اسیدی ، دریاچه ها می باشند . اکثر مرگ و میر ها در اثر آلودگی هوا به تاثیر ات منفی ذرات معلق به همراه اکسید های گوگرد ربط داده می شود .
آلاینده های گوگرد دار باعث تخریب رنگ ها ، خوردگی فلزات و ضعیف شدن و تخریب الیاف آلی می گردد .
اکسید های نیتروژن و اثرات آن :
3 نوع از ترکیبات نیتروژن دار که دراتمسفر یافت می شوند عبارتند از : NO2 , NO , N2O .
افزایش N2O (نیتروس اکساید) باعث دو نگرانی عمده برای انسانها می شود :
1- از بین رفتن ازن اتمسفری 2- گرم شدن جهانی
در مقایسه با سایر مواد آلاینده ی هوا ، کنترل و کاهش پراکنشNOX ها بسیار مشکل تر است . مطالعه روی مرگ و میرحیوانات نشان می دهد که NO2 نزدیک به چهار برابر بیشتر از NO سمی است .
ازن و اثرات آن :
ازن اگر چه در لایه استراتوسفربه عنوان یک گاز مفید مورد بحث قرار می گیرد ولی در ترو پوسفر وجود این گاز نشانه ی آلودگی می باشد . ازن گاز محرک دستگاه تنفسی و در غلظت زیاد باعث خونریزی و تورم ششها می شود . ازن به تنهایی عامل 90% خسارات ناشی از آلودگی هوا بر محصولات کشاورزی است . به طور کلی 65 تا 95% از کل برگ های گیاهان نسبت به ازن حساسیت دارند. رایج ترین اثر ازن بردولپه ایها ، مشاهده ی لکه هایی در سطوح فوقانی برگ می باشد .
اثرات سرب Pb:
بیشترسرب وارد شده به هوا مربوط به خودروهایی است که از بنزین حاوی سرب استفاده می کنند. تترااتیل سرب (C2H5)Pb به عنوان یک ماده ی ضربه گیردر سیلندرعمل میکند.سرب معمولاً به شکل سرب معدنی به هوا وارد می شود که بخش اعظم آن در نزدیکی محل تولید به سرعت فرو نشست میکند (به همین دلیل ساکنان اطراف بزرگراهها و مکان های پرترافیک بیشتر در معرض خطر قرار دارند). تنفس مستقیم سرب تأثیرات بسیار زیادی بر انسان دارد.بر اساس استانداردهای موجود حد مجاز غلظت سرب 5/1 میکروگرم بر لیتر اعلام شده است . با ورود سرب به دستگاه گردش خون سمیت ناشی از آن باعث بروز رفتار خاصی در انسان می گردد که از آن جمله می توان به پرخاشگری ،ستیزه جویی و رفتارهای تخریبی اشاره کرد .سرب باعث کاهش قدرت یادگیری ،افزایش حمله های ناگهانی، کندی ذهن وصدمه های دائمی به مغز و حتی مرگ می گردد.در حدود 50 تا 60 میکرو گرم سرب دردسی لیتر خون باعث بروز اختلالات دائمی عصبی در کودکان می شود و در غلظت های بیش از 80 میکرو گرم بر دسی لیتر باعث آماس مغزی به همراه صدمات جدی به مغز و در نهایت مرگ می گردد.
کلروفلوروکربن ها (CFCs) و اثرات آن :
کلرو فلورو کربن ها مولکولهایی هستند که حاوی کلرین ،فلورین و کربن می باشند. این گازها بر خلاف سایر گازهای گلخانه ای به طور طبیعی در اتمسفر وجود ندارند و تنها از طریق فعالیت های بشری به اتمسفر زمین وارد می شوند . و جزو گازهای گلخانه ای هستند . دو عضو مهم این خانواده یعنی گازهای تری کلرو فلورو متان (CFC-11) و دی کلرو فلور و متان) CFC-12 ( که به عنوان قرینه هم عمل می کنند از نظر تخریب لایه ی ازن و تغییرات آب و هوایی بسیار حائز اهمیت هستند که باعث تخریب لایه ی ازن می شوند . از کلرو فلوروکربن در صنایع یخچال سازی ،حلالها ،تولید فومها ی انعطاف پذیر، تولید آئروسل ها مانند دی اودورانت ،اسپری های مو و رنگ های اسپری فوری استفاده می شود . و در دنیای تجارت به نام «فرئون» مشهور هستند. CFCها با رساندن خود به لایه ازن در استرا توسفر باعث تخریب آن و همچنین باعث تغییرات دمایی کره زمین و گرم شدن آن می شوند . از این رو ضروری است به وسیله ی مواد سالمتر جایگزین شوند .