یازدهم سپتامبر (20 / 21 آذر) روز جهانی کوهستان است. از هجده سال پیش که چنین روز معرفی شد، کوه‌نوردان و کنشگران محیط زیست ایران هم برنامه‌هایی را به این مناسبت اجرا کرده‌اند؛ برگزاری همایش و جشن و جشنواره با موضوع شناخت کوهستان و مسایل آن، اجرای برنامه‌های پاک‌سازی کوهستان، کار رسانه‌ای و طرح مشکلات کوه‌ها از جمله‌ی این فعالیت‌ها بوده است. این کارها، درمجموع حساسیت و آگاهی در زمینه‌ی کوه‌ها را بالاتر برده که یک مورد اثر آن را برای مثال، می‌توان در این دید که ریخت‌وپاش زباله در بسیاری از مسیرهای کوهستانی کم‌تر شده یا در بعضی جاها مانند قله‌ی توچال و چند مسیر آن (یال گوله‌بند، دره‌ی چارپالون، ...) که شمار کوه پیمایان هم در آن چند برابر شده، این معضل تقریباً رفع شده است.
کوه‌ها خاستگاه و پناهگاه گونه‌های گیاهی و جانوری بی‌شمار، و به این خاطر گنجینه‌هایی شایسته‌ی حفاظت هستند. اما با همه‌ی اهمیتی که کوهستان در تاریخ زیستی و فرهنگی ایران دارد ما چنان که باید و شاید، درباره‌ی این پدیده‌های پرعظمت ننوشته و نخوانده‌ایم. کتاب‌هایی که در ایران با موضوع خاصِ «کوه‌بوم»ها (محیط‌های کوهستان) ترجمه یا تألیف شده‌اند، از شمار انگشتان دو دست فراتر نمی‌رود. البته در دو سه دهه‌ی اخیر مقاله‌ها و یادداشت‌های بسیاری در این زمینه نوشته شده، اما هنوز کارِ نکرده در این زمینه بسیار زیاد است و شخصیت‌هایی هم که بر مساله‌ی محیط‌های کوهستانی متمرکز باشند، انگشت‌شمار هستند.
یکی از فعالیت‌هایی که در سال‌های اخیر در ارتباط با روز جهانی کوهستان شکل گرفته، رویداد دوسالانه‌ی «جشنواره‌ی کوه‌نوشته‌ها» است. نخستین دوره‌ی این رویداد در سال 1393 و دروه‌های بعدی، در سال‌های 95، 97 و 99 همزمان با روز جهانی کوهستان برگزار شده است. در این جشنواره که از سوی انجمن کوه‌نوردان ایران و بنیاد محمدی‌فر برگزار می‌شود، کتاب‌ها، مقاله‌ها، گزارش‌ها، و یادداشت‌هایی که به صورت کتبی یا در فضای مجازی با موضوع کوه‌نوردی یا حفاظت کوه‌بوم‌ها ارایه شده، بررسی و داوری می‌شود. مدیران جشنواره اعلام کرده‌اند که این رویداد جنبه‌ی مسابقه ندارد و هدف از معرفی آثار برگزیده بیان معیارهای یک اثر خوب، و تقدیر از پدیدآورندگان و اعطای جایزه و لوح به آنان نوعی قدردانی از همه‌ی کسانی است که در این زمینه‌ها می‌نویسند.
جشن روز کوهستان که از شانزده سال پیش، همه ساله در روز بیستم آذر برگزار شده و جشنواره‌ی کوه‌نوشته‌ها، نمونه‌هایی هستند از یک فعالیت مناسبتی که محدود به همایش و نمایش نشده و توانسته یک جریان اجتماعی کم‌وبیش مؤثر و ادامه‌دار را پدید آورد.
0 لایک / / 4 بازدید