روند شتابان گسترش پدیده خشکیدگی و زوال در اکوسیستمهای جنگلی و مرتعی زاگرس سبب غافلگبری و ایجاد نگرانیهای شدیدی در میان دستاندرکاران، متخصصان و فعالان حوزه منابع طبیعی و محیط زیست کشور شده است. در همین زمینه گفتگویی را با خبرگزاری میراث فرهنگی(CHN) انجام دادهام که میتوانید متن کامل آنرا در زیر بخوانید:
زوال و خشکیدگی جنگلهای زاگرس از حدود ۵ سال پیش آغاز شد که به مرگ ناگهانی بلوط معروف شد. بررسیها حاکی از آن است که این معضل بیش از ۲۰ درصد رویشگاههای بلوط را نابود کرده است.
خبرگزاری میراث فرهنگی- گروه محیط زیست- در حالی که رییس جدید سازمان جنگلها، احیای جنگلهای زاگرس را از مهم ترین برنامهها در دوره تازه این سازمان عنوان میکند، از زاگرس خبر میرسد که رویشگاههای این منطقه بیش از پیش در مسیر نابودی قرار دارند. «مرگ ناگهانی بلوط»، معضلی است که در حال حاضر ۲۰ درصد بلوط زارهای زاگرس را تحت تاثیر قرار داده است.
«هومان خاکپور»، کارشناس منابع طبیعی و دیده بان طبیعت بختیاری در مورد وضعیت کنونی جنگلهای بلوط به لحاظ خشکیدگی به CHN گفت: «به طور تقریبی از حدود ۵ سال پیش بحث خشکیدگی و زوال جنگلهای زاگرس مطرح شد. این مشکل ابتدا در مورد گونه بلوط مطرح بود که تحت عنوان مرگ ناگهانی بلوط یا زوال بلوط در دستور کار دستگاههای متولی قرار گرفت.» این معضل یعنی زوال یا مرگ ناگهانی بلوط بیش از ۲۰ درصد بلوط زارهای استان چهارمحال و بختیاری را تحت تاثیر قرار داده است.
اما بلوطها تنها قربانیان نیستند کما این که در حدود ۶۰ درصد از گون زارهای منطقه نیز دچار این بحران شده اند. خاکپور در این باره میگوید: «متاسفانه اخیرا نتایج پژوهشهای منتشر شده از سوی مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری حکایت از درگیری بیش از ۶۰ درصد گون زارهای استان با این پدیده ناگوار را دارد که به طور قطع وضعیت بوته زارهای باقی رویشگاهها نیز به همین نحو است.»
اما در حالی که هنوز هیچ تحقیق مدون و هدفمندی در مورد عوامل نابودی سریع السیر رویشگاههای زاگرس انجام نشده است، خاکپور یکی از عوامل مهم در این زمینه را هجوم ریزگردهای عربی میداند با این توضیح که: «براساس تحقیقات پراکنده ای که به صورت موردی در استانهای درگیر پدیده ریزگردهای عربی مانند چهارمحال و بختیاری، ایلام، کرمانشاه و فارس انجام شده، علتهای مختلفی برای بروز این پدیده در جنگلهای زاگرسی اعلام شده است که گفته میشود یکی از مهم ترین علل وقوع این پدیده خسارت زا، ریزگردها هستند.»
به اعتقاد خاکپور، ریزگردها علاوه بر خسارتها و مشکلاتی که در حوزه سلامت شهروندان و جوامع بیش از ۲۰ استان کشور به جای میگذارد بدون شک موجب اختلال در وضعیت فیزیولوژیکی درختان، درختچهها و بوتههای زاگرس شده و به دنبال آن ضعف فیزیولوژیکی بر روی این گونههای گیاهی ایجاد کرده و تا بستر استقرار و طغیان آفات و بیماریها در اکوسیستمهای جنگلی و مرتعی را فراهم کند. این بدان معناست که ریزگردها به عنوان عامل اولیه شرایط را برای طغیان و فعالیت آفات و بیماریها و سوسک چوبخوار به عنوان عوامل ثانویه فراهم میکند.