گزارش از: محمد ثابت- مسوول کارگروه دیده بان کوهستان هیات کوه نوردی فارس
برنامه ی تنگ رغز به مناسبت هفته ی محیط زیست، توسط کارگروه دیده‌بان کوهستانِ هیأت کوه‌نوردی و صعود‌های ورزشی استان فارس با هماهنگی اداره کل حفاظت محیط زیست استان و همراهی خانه ی فرهنگ بوم گردان پارس و گروه آب‌‌های سپید برگزار شد.
تاریخ اجرا: 12 تا 15 خرداد
تعداد اعضا: 15 نفر
موقعیت اقلیمی:
تنگ رغز در 27 کیلومتری شهرستان داراب از توابع استان فارس و در مجاورت روستای حسن آباد واقع شده که به دلیل جاری بودن رودخانه در این تنگ آبشار‌ها و حوضچه‌‌های فراوانی بوجود آمده است.
زمین شناسان حادث شدن چنین پدیده‌های طبیعی را نتیجه ی جریان یافتن رودخانه‌‌های جوان باقدمت چندین هزار ساله می‌‌دانند. طول تعدادی از آبشار‌ها بیش از 20 متر و عمق حوضچه‌‌ها به بیش از 15 متر می‌رسد.
اهداف اجرای برنامه:
1- پاکسازی منطقه از زباله‌‌های انباشته شده.
2- بررسی عوامل تخریب انسانی در منطقه و چگونگی بروز این عوامل.
3- تهیه عکس و فیلم از محیط و منابع طبیعی موجود.
4- ارائه گزارش‌‌های مستند به سازمان‌‌های مرتبط.
شرح برنامه:
پس از هماهنگی و پیش بینی‌‌های لازم از سوی هیأت کوه نوردی استان و هیأت کوه‌نوردی شهرستان داراب ساعت 22:30 روز پنج‌شنبه 12/3/90 شیراز را به مقصد شهرستان داراب وداع گفتیم. ساعت 1:30 بامداد به مقصد رسیده و شروع به جمع آوری و مرتب نمودن کوله‌‌هایمان نمودیم که آقای یونس مرادی وهمراهشان به عنوان راهنما ازشهرستان داراب به ما پیوستند. مسیررا به سمت امام زاده پیر‌‌هارون پیش گرفته و پس از طلوع آفتاب به سر چشمه رسیدیم.
زمانی را برای صرف صبحانه و استراحت در نظر گرفته وسپس شروع به جمع آوری زباله‌‌ها و پاکسازی سرچشمه نمودیم. به دلیل مقدار بسیار زیاد زباله‌‌ها آن‌ها را معدوم نموده و راهی اولین حوضچه شدیم. متاسفانه کف حوضچه‌‌ها نیز از حجم زباله در امان نمانده بود. از کف آن‌ها قوطی کنسرو، باطری،پلاستیک، کاسکت سنگ‌نوردی و... بیرون آورده شد و در پلاستیک‌‌های ضخیمِ مخصوص که از قبل پیش‌بینی شده بود قرار گرفت.
فقر فرهنگ طبیعت گردی پاک و سالم بیشترین عامل تخریب در این منطقه شمرده میشد. این تنگ دارای 12 آبشار بلند و 63 حوضچه می‌باشد. منحصر به فرد بودن این منطقه شهرت و جاذبه گردشگری فوق‌العاده‌ای را به وجود آورده است. برای طی کل مسیر به تجهیزات فنی نیاز است اما آبشار‌های کوتاه و حوضچه‌‌های به وجود آمده در پایین‌دست تنگه شرایط را برای استفاده عموم امکان پذیر نموده است. این دره به دلیل عرض بسیار کم وعمق بسیار زیاد به شدت آسیب پذیر بوده و تحمل حجم بالای بازدیدکنندگان ناآگاه از اصول طبیعت‌گردی را ندارد.
عبور از تنگه بسیار هیجان انگیز است و چنانچه مراقبت کافی از اکوسیستم منطقه به هنگام طبیعت گردی به عمل نیاید، تغییر شکل در اکوسیستم امری بدیهی است و تخریبی جبران ناپذیر را در پی دارد. چنانچه ناظر صحنه‌‌هایی اسف‌بار بودیم که در کنار زیبایی و شکوه دره، شتابان بودن هبوط انسانیت را پیام می‌داد.
عبور از تنگ برنامه‌ایی یک روزه است اما به منظور اجرا نمودن اهداف برنامه، سه روز در این منطقه حضور داشتیم. لازم به ذکر است حمل کیسه‌‌های زباله هنگام صعود و فرود، سوراخ شدن و رفتن آب به داخل کیسه‌‌ها انجام وظیفه را سخت و سنگین می‌کرد، اما با عشق و احساس مسئولیت دوستان این مهم انجام شد.
یکی دیگر از سختی‌‌های کار تهیه فیلم و عکس به هنگام فرود از آبشار‌ها بود، زیرا تجهیزات باید از هر حوضچه به حوضچه بعد آب‌بندی می‌شدند، اما در هر حال موفق به تهیه و ثبت تصاویری از وضعیت کنونی منطقه شدیم. باشد که بتوانیم با اطلاع رسانی و تاکید بر حفظ و رعایت اصول طبیعت‌گردی سازگار با محیط زیست، نظاره‌گر احیا اکوسیستم منطقه، قیاس آن با سال‌‌های گذشته و امانت‌دار آیندگانمان باشیم. این برنامه در پایان روز یک‌شنبه 15 خرداد 90 با درودی دوباره به شهر شیراز پایان یافت.
گونههای جانوری:
قوچ و میش، روباه، ماهی زرد پر (بومی‌رودخانه‌‌های ایران)، ماهی ساردین، کبوتر چاهی، بلبل خرمایی، سارگپه، جغد، مار، عقرب، رتیل
گونههای گیاهی:
بید، پر سیاوشون، درخت پخ، کمر آویز، انار وحشی، پونه