چالش آلودگي هوا در كلان شهرهاي ايران با نزديك شدن به فصل سرما اين موضوع مهم را يادآوري مي كند كه در خصوص كنترل آلودگي هوا در محيط زيست انساني ضعف هاي عميقي وجود دارد كه سبب بروز بحران شده اند؛ هر ساله با نزديك شدن به فصل سرما موضوع وارونگي هوا و تهديد جان ميليونها ايراني در كلان شهرها به خصوص تهران داغ مي شود و هنگامي كه براي كنترل آلودگي هوا برنامه مشخص و كاربردي وجود ندارد و يا اگر هست درست اجرا نمي شود، تنها راهكار « تعطيل كردن شهر » است كه از روز گذشته در دستور كار متوليان قرار گرفته است.
يك سريال تكراري كه همه مردم شروع و پايانش را حفظ كرده اند تهران را تعطيل كرده است؛ راهكاري كه نشان داده نه تنها از بار آلودگي هوا نمي كاهد بلكه در پايداري هواي آلوده نيز موثر است؛ اين حاصل بي توجهي به معيارهاي محيط زيست انساني كشور است؛ چالشي كه مي تواند سلامتي همگان را تهديد كند.
اين در حالي است كه موارد مختلفي به عميق شدن چالش وارونگي هوا در كلان شهرهاي ايران كمك مي كند كه در نتيجه اين سلامتي ساكنين اين شهرهاست كه به خطر افتاده است ! به عنوان مثال در پايتخت ايران آلودگي هوا به يكي از حساس ترين موضوعات محيط زيست شهري مبدل شده كه سالهاست كارشناسان حوزه محيط زيست هشدارهاي لازم را در اين خصوص داده اند، اما هنوز هم براي كاهش صدمات، اقدام سزاوارانه اي صورت نگرفته است كه اگر اينگونه بود امروز شرايط محيط زيست تهران به عنوان پايتخت ايران در چنين شرايط بحراني نبود !
سالهاست كه كارشناسان هشدار مي دهند اقليم و شرايط جغرافيايي تهران خاص بوده و بايد پيشرفت توسعه و افزايش جمعيت با يك سيستم متعادل و پايدار پيش رود و متاسفانه در اين خصوص شاهد عملكرد مناسبي نبوده ايم؛ ناپايداري توسعه و افزايش جمعيت شرايط محيط زيست تهران را تحت فشار قرار داده است. از سوي ديگر تردد خودروهاي كم كيفيت، سوخت نامناسب و وجود كارخانجات و كارگاه هاي آلاينده در نزديكي تهران شرايط را براي كنترل آلودگي هوا بسيار دشوار كرده است.
بي توجهي به موضوع آلودگي هوا و تاثيرات منفي آن بر روي سيستم تنفسي بدن تا آنجا پيش رفته كه حتي بازي هاي فوتبال بدون توجه به آلوده بودن هوا برگزار مي شوند؛ در سالهاي گذشته اين موضوع بارها تكرار شده و مسئولين امر بدون توجه به آثار زيانبار آلودگي هوا تنها به برگزاري بازي فكر كرده اند؛ بازي فولاد خوزستان و پرسپوليس تهران خرداد سال گذشته در حالي زير بارش شديد ذرات ريز معلق برگزار شد كه هواشناسي خوزستان از 24 ساعت قبل هشدارهاي لازم را داده بود اما چون گوش شنوايي پيدا نشد، بازي در نهايت برگزار شد !
روز گذشته باز هم اين بي توجهي خودش را نشان داد تا چند بازي از مجموعه بازي هاي مهم ليگ برتر در هوايي آلوده و با حضور تماشاگران در شهرهايي همچون تهران و اصفهان برگزار شود؛ نخست، بازي راه آهن و فجر سپاسي در هوايي آلوده برگزار شد تا نشان داده باشيم انجام يك مسابقه فوتبال از جانمان هم مهم تر است !
از سوي ديگر روز گذشته بازي دو تيم پرسپوليس و تراكتورسازي تبريز نيز در هواي آلوده تهران برگزار شد و متوليان امر به اين جمله اتكا كردند كه هواي ورزشگاه آزادي آلودگي ندارد؛ اين با كدام استاندارد سنجيده شده و بر اساس چه شيوه و روشي است؟ بر اساس كدام معيار زيست محيطي راي به برگزاري فوتبال كه فعاليت شديد بدن را در پي دارد و آلودگي هوا مي تواند بر روي سلامتي بازيكنان و تماشاگران اثر منفي بگذارد، داده اند معلوم نيست !
عمق بي توجهي به مسائل محيط زيست چنان پيشرفت كرده كه حتي حاضريم از جان خودمان نيز بگذريم و فوتبالي را برگزار كنيم؛ چگونه برنامه ريزي براي انجام مسابقات فوتبال اين همه مهم است اما برنامه ريزي براي جلوگيري از صدمات آلودگي هوا مهم نيست؟
اگر متوليان حاضرند به هر قيمتي بازي انجام شود چرا مسئولين باشگاه هاي مهم كشور و بازيكنان حاضر مي شوند جان خود را به كف دست بگيرند و به ميدان بروند؟ آيا اين بي توجهي به مسائل زيست محيطي ناشي از ناآگاهي ما نيست؟ با كدام عقل و منطق مي توان با اين موضوع كنار آمد؟
آيا همان قدر كه برنامه ريزي براي مسابقات ورزشي مهم است و روزانه صدها خبر ورزشي نوشته و پخش مي شود و به كوچكترين مسائل ريز فوتبال در قالب برنامه هاي زنده تلويزيوني با هزاران جار و جنجال پرداخته مي شود، به محيط زيست خودمان هم اهميت مي دهيم؟
چگونه مي توانيم در قالب چندين برنامه زنده كه در ساعات پر مخاطب نيز پخش مي شوند كوچكترين مسائل روز فوتبال را تحليل كنيم و به بي اهميت ترين موارد نيز بها دهيم اما در طول سال يك برنامه راهبردي نمي سازيم كه به فرهنگ سازي مسائل محيط زيست بپردازد؟ آيا اين موضوع مصداق بارز بي عدالتي در خصوص پرداختن به مسائل مهم محيط زيست كشور نيست؟ آيا پرداختن به مسائل حاشيه اي فوتبال اينك مي تواند راهگشاي مردم تهران،مشهد،كرج،اصفهان،شيراز،اراك و... باشد؟
آيا اكنون براي كاهش بحران هاي محيط زيست كه حاصل بي توجهي هاي محض ماست و روز به روز عميق و عميق تر مي شوند، راهكاري در خور داريم؟ براي فردا چطور؟ اگر پاسخ اين پرسشها مثبت بود، آيا اكنون اين همه ضعف در خصوص مسائل محيط زيست وجود داشت؟