یک کارشناس حوزه‌ی میراث فرهنگی معتقد است: ایجاد ترک در دهانه‌ی سی‌وسه پل فقط به زمان حال و حفاری تونل مترو مربوط نیست و از گذشته نیز مشکلاتی در این زمینه وجود داشته است.
مرتضی فرشته‌نژاد در گفت‌وگو با خبرنگارایسنا، بیان کرد: براساس برآورد انجام‌شده، در خط مترو مرقد حضرت امام (ره) تا تجریش در تهران حداقل 16 قطار شهری در داخل تونل تردد می‌کنند و در هر ایستگاه دست کم هر پنج دقیقه یک‌بار یک قطار متوقف می‌شود، یعنی به‌طور مرتب آن‌ها در حال تردد هستند. خط مترو اصفهان نیز به همین ترتیب است و یک خط شمالی ـ جنوبی است که به نظر می‌رسد، دست کم به هشت قطار نیاز دارد که در داخل تونل‌ها شبانه‌روز تردد کنند. ارتعاشات این قطارها برای سی‌وسه پل و مدرسه‌ی چهارباغ می‌تواند خطرهای زیادی به‌دنبال داشته باشد.
او ادامه داد: تا وقتی ماشین به اصفهان نیامده بود، هیچ‌یک از پل‌های تاریخی با مشکل روبه‌رو نبودند، ولی با ورود ماشین به اصفهان چند پل تاریخی مانند مارنان، سی‌وسه پل، خواجو و جویی به پل‌های ارتباطی بین دو بخش شمالی و جنوبی زاینده‌رود تبدیل شدند و وسایل نقلیه از روی آن‌ها عبور می‌کردند. این پل‌ها در آن زمان آسیب‌های فراونی دیدند و شکستگی‌هایی در برخی نقاط آن‌ها ایجاد شد و مجبور شدیم در حالت شکستگی، آن‌ها را تثبیت کنیم.
این کارشناس بازنشسته‌ی رشته‌ی مرمت در استان اصفهان با اشاره به مرمت اساسی سی‌وسه پل در دو مرحله در سال 1349 و سال 1380 که در آن، شکستگی‌ها تثبیت شد، گفت: با این کار، این پل‌ها مانند پیرمردی شدند که استخوان‌های‌شان کج شد و با تثبیت، به همان حالت باقی ماند. این تثبیت و مقاومت‌بخشی به سازه‌های پل، با این تفکر و محاسبه انجام شد که در آینده، هیچ ماشینی از روی آن‌ها عبور نکند.
وی با اشاره به عبور ادوات جنگی و ماشین از روی پل‌های تاریخی اصفهان از جمله سی‌وسه پل در دوران پهلوی و پیش از ساخته شدن پل‌های جدید، اظهار کرد: عبور این ماشین‌ها و ارتعاشاتی که به پل وارد می‌شد، آسیب‌های زیادی را به سی‌وسه پل وارد کرد. اکنون نیز با حفر تونل در کنار سی‌وسه پل این ارتعاشات به پایه‌های پل می‌رسد.
این کارشناس حوزه‌ی میراث فرهنگی توضیح داد: سازه‌ی معماری سی‌وسه پل آجر، ملات و گچ است. این مصالح تاق را تشکیل داده‌اند، اگر براثر یک ارتعاش کوچک ارتباط بین آجرها از بین برود، این مصالح دیگر گیرایی نخست را نخواهند داشت و این مانند آن است که آجرها را بدون ملات روی یکدیگر بچینیم. اکنون این نگرانی برای سی‌وسه پل وجود دارد که ارتعاشات موقت دستگاه‌ها در تونل مترو باعث تخریب تدریجی پل شود. هرچند ارتعاش ماشین‌هایی که از روی پل عبور می‌کردند، برطرف شده، ولی اکنون این ارتعاشات با چند برابر قدرت به زیر زمین منتقل شده است.
او با اشاره به فاصله‌ی کم پل با تونل مترو، بیان کرد: این فاصله‌ی کم سبب تخریب پل می‌شود، هرچند اکنون تکنولوژی‌های بسیار مدرنی برای جلوگیری از وارد شدن آسیب به پل داریم، ولی چطور می‌توان ادعا کرد که ارتعاشات حتما به پایه‌های سی‌وسه پل نمی‌رسد.
وی گفت: با آغاز فعالیت مترو، چند بنا در این محدوده‌ی تاریخی مانند مدرسه‌ی چهارباغ، سی‌وسه پل، هشت بهشت و بستر چهارباغ که سازه‌های زمان صفویه در آنجا در زیر خاک است، در معرض خطر قرار می‌گیرند. وقتی مترو در محدوده‌ی سی‌وسه پل فعالیت خود را آغاز کند، حتما به این پل تاریخی آسیب وارد می‌شود.
فرشته‌نژاد تأکید کرد: باید به این نکته توجه کنیم که با آغاز فعالیت مترو، پیش از تخریب کامل سی‌وسه پل، مدرسه‌ی چهارباغ به‌طور کامل تخریب می‌شود، چون این مدرسه دقیقا کنار تونل قطار شهری قرار گرفته است و با توجه به جزییات سازه‌ی مدرسه، مطمئنا این مکان زودتر فرومی‌ریزد.
او با اشاره به قرار گرفتن مادی «فرشادی» در کنار مدرسه‌ی چهارباغ، اظهار کرد: وجود این مادی در آن محدوده سبب ایجاد یک فضای خالی در کنار مدرسه شده و تونل مترو نیز مزید بر علت برای خالی بودن فضای زیر زمین مدرسه‌ی چهارباغ شده است. از سوی دیگر، ارتعاشاتی که از حرکت مترو به این بنا وارد می‌شود، با آجر و ملات آنجا هم‌خوانی ندارد.
این کارشناس حوزه‌ی میراث فرهنگی اضافه کرد: با آغاز فعالیت مترو در اصفهان، در آینده هیچ اثری از این مکان‌های تاریخی باقی نخواهد ماند.
مطلب مرتبط:
همه تناقضات مهندس! مدیر عامل مترو:عبور مترو می تواند به سی و سه پل آسیب بزند