توالت پناهگاه بتلمی (در مسیر عادی صعود به کازبک) یک چاردیواری است با سوراخی در کف؛ فضولات انسانی و دستمالهای کاغذی و پلیاستری استفادهشده، مستقیما بر شیب کوهستان رها میشود. با توجه به ارتفاع و سرمای منطقه، نبود خاک، و شمار زیاد کوهنوردانی که تا پناهگاه میآیند، بدیهی است که مدفوع به راحتی تجزیه نمیشود و همیشه حجم زیادی از آن بدون تغییر در کوه میماند و وارد جریانهای آبی میشود. پراکنده شدن دستمالها هم که بخشی از آنها تجزیهناپذیر است با باد، به پخش شدن هر چه بیشتر آلودگی کمک میکند.
رفت و آمد شمار زیادی اسب تا پناهگاه، گذشته از ایجاد فرسایش در خاک و تخریب پوشش گیاهی، عامل دیگری در آلودن منطقه به فضولات است؛ از کلیسای گرگتی تا پناهگاه، همهجا بر روی خاک و سنگ و یخ و برف، و در مسیر جریانهای آب، تودههای بزرگ مدفوع اسب دیده میشود که قطعا منشا آلودگیهای میکروبی هم ... “قفقاز؛ فاجعهی فضولات در پناهگاه بتلمی”