در حاشیه گزارش روند حذف بنزین آلوده!

 زیست بوم : پایش کیفی سوخت از مهمترین تکالیفی بود که در دوره جدید مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست برعهده دفتر پایش فراگیر این سازمان نهاده شد. فقدان زیرساختها و برنامه مدون در انجام پایش کیفی سوخت در بازه های زمانی سه ماهه از جمله موانع آغاز این کار بود. طی سالهای گذشته علیرغم آلودگی جدی هوا ناشی از توزیع بنزین پتروشیمی، پایش های پراکنده ای درخصوص اندازه گیری ترکیبات آلی فرارBTEX  در هوا (در سال 88 ، 90 و 91) توسط سازمان صورت گرفت که همگی حاکی از بالابودن چندبرابری پارامترها از حد استانداردها بود با این حال این گزارشات در آن زمان محرمانه تلقی گردید و توسط مسئولین وقت بازگو نشد!!

نخستین نمونه برداری در چارچوب برنامه پایش کیفی سوخت توسط دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست در بهمن ماه سال گذشته انجام شد. بر اساس نتایج نمونه‌ برداری های به دست آمده در بهمن ماه سال گذشته از سوخت یورو چهار توزیعی دوازده پمپ بنزین تهران با درصد پراکندگی مختلف در شمال، جنوب، مرکز، شرق و غرب تهران، میزان بنزن اندازه گیری شده در بنزین به طور کلی کم‌تر از ١ درصد و در بالاترین میزان به ٠,٨٦ درصد رسید و میزان ترکیبات آروماتیک نیز به طور متوسط ٢٤.٢٤ درصد بود که بر اساس استاندارد این میزان می‌تواند تا ٣٥ درصد باشد. دومین پایش و اندازه گیری در سه ماهه نخست سالجاری در پنج کلانشهر تهران، کرج ، اصفهان، اراک و تبریز صورت گرفت که حاکی از کاهش غلظت بنزن در سوخت از 6درصد به زیر 1درصد و کاهش ترکیبات آروماتیک از 70درصد به 35درصد بود. همچنین همراه با پایش سوخت، اندازه گیری غلظت بنزن در هوا نیز بیانگر کاهش این میزان در محیط و بخصوص در مجاورت جایگاههای سوخت بود .    

برنامه سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان دستگاه نظارتی پایش کیفی سوخت توزیعی در دوره های زمانی سه ماهه است. این برنامه که بموازات توزیع سوخت یوروچهار به هشت کلانشهر کشور گسترش خواهد یافت، بر آنالیز مستمرکلیه سوخت های توزیعی در جایگاهها (اعم از بنزین های داخلی و وارداتی) متمرکز می باشد. تامین و راه اندازی تجهیزات تخصصی برای اندازه گیری بنزن، اولفین و ترکیبات آروماتیک در کرج، اصفهان و تبریز و برگزاری کارگاه آموزشی برای آنالیز سوخت کلانشهرها از جمله اقدامات بنیادین بود که  صورت گرفت.

با وجود آنکه بالارفتن تعداد روزهای پاک در شهر تهران در سال 1393 در قیاس با چند سال گذشته که بنزین موسوم به «بنزین پتروشیمی» توزیع می شد، بیانگر ارتباط معنادار میان توزیع این سوخت با افزایش غلظت ترکیبات آلی فرار در هوای محیط است، اما بنظر می رسد تا بهبود وضعیت کیفیت هوا و کاهش ترکیبات آلاینده و سمی هوا بالاخص بنزن، از طریق توزیع سوخت یورو چهار در کل کشور و در حد استاندارد قرارگرفتن میزان ترکیبات بنزن در مجاورت جایگاههای سوخت از طریق اجرای کامل و موثر طرح کهاب(کاهش بخارات بنزین) در پمپ بنزین ها، اجرای استاندارد تولید خودرو و موتورسیکلت، از رده خارج کردن خودروهای فرسوده و مدیریت یکپارچه معاینه فنی هنوز راه درازی در پیش روست. راهی که با پیگیری سازمان حفاظت محیط زیست و به یاری وزارت نفت اینک هموار شده، ولی نیازمند عزم جدی همه بخش های اثرگذار برای حرکت سریعتر در مسیر دستیابی به هوایی پاک و عاری از هرگونه آلودگی می باشد.