هیدروکربنها ترکیبات آلی هستند که شامل اتمهای کربن و هیدروژن می باشند. ساده ترین نوع هیدروکربن ملکول متان می باشد که از یک اتم کربن و چهار اتم هیدروژن تشکیل شده است.
ممکن است که به گروه هیدروکربنی اتم های دیگری مانند اکسیژن، نیتروژن و گوگرد هم متصل شوند که در این صورت بسته به نوع و درصد این اتم ها ترکیبات متفاوتی ایجاد می شود. به طور مثال ترکیب هیدروکربنها با اکسیژن، الکل ها و ترکیب هیدرو کربنها با گوگرد مرکاپتانها را ایجاد می کند.
انواع هیدروکربنها :
هیدروکربنها به دو دسته ترکیبات اشباع و ترکیبات غیر اشباع تقسیم می شوند. ترکیبات غیر اشباع آلاینده محیط زیست بوده و سمیت بالایی دارند. مانند ترکیبات هیدروکربنهای آروماتیک حلقوی (PAH s)
هیدروکربنها ی غیر متانی در هوا :
اصطلاحاً کلیه هیدروکربنهایی که نقطه جوش پایینی دارند (غیر از ترکیب متان) را در هوا به نام هیدروکربنهای غیر متانی می شناسند . به دودلیل ترکیب متان در این گروه قرار نمی گیرد :
1-متان ترکیبی طبیعی است که در اثر فعل و انفعالات شیمیایی مرداب ها و فعالیت های آتشفشانی وارد محیط شده و آلاینده ای انسان ساخت نمی باشد.
2- دستگاههایی که به صورت پرتابل جهت اندازه گیری متان در هوا به کار می روند دارای سنسور NMHC(Non Methane HydroCarbon) بوده و قادر به شناسایی ملکول متان نمی باشند.
روش های اندازه گیری
روش های اندازه گیری هیدروکربنهای غیر متانی در هوا به دو صورت Directو Passive می باشد :
1- روش Online یا Direct: در این روش از دستگاههای پرتابل جهت سنجش هیدرو کربنهای غیر متانی هوا استفاده می شود و همانطوری که قبلاً ذکر شده سنسور این دستگاهها به نام NMHC معروف است . این سنسور قادر به شناسایی هیدروکربنهای موجود در هوا غیر از متان می باشد. مزیت این روش در سرعت عمل آن است . اما این روش از دقت بالایی برخوردار نیست چرا که این دستگاهها تنها قادر به شناسایی مجموع هیدروکربنهای موجود در هوا می باشند و در نتیجه تعیین نوع و میزان هر یک از آلاینده های هیدروکربنی به تفکیک امکان پذیر نمی باشد.
2- روش Passive : در این روش نمونه برداری از هوا صورت گرفته و نمونه حاصله در آزمایشگاه به روش کروماتوگرافی آنالیز می شود .نمونه برداری ممکن است بر روی جاذب یا کیسه های مخصوص نمونه برداری ویا کپسول های مخصوص انجام شود .روش آنالیز نیز استفاده از دستگاههای کروماتوگرافی است . مزیت مهم این دستگاهها در حصول نتایجی با دقت و صحت بالا است . در این روش نه تنها نوع ترکیبات هیدروکربنی به تفکیک مشخص می گردد بلکه مقدار غلظت آنها در هوای مکان نمونه برداری نیز به صورت دقیق محاسبه می گردد. به طور مثال به وسیله نمونه برداری بر روی جاذب زغال فعال و آنالیز به روش GC/MS یا GC/FID می توان میزان ترکیبات BTEX ( بنزن ، تولوئن ، زایلن ، اتیل بنزن ) را در هوا به طور دقیق مشخص نموده و با استانداردهای جهانی مقایسه کرد.
تهیه و تنظیم مطلب: المیرا دارابی