10 گام عملی برای حفاظت از خانه ” زمین “
برنامه محيط زيست سازمان ملل متحد 10 گام عملی و ساده را بعنوان اقدامات اثرگذار در زمینه حفظ سیاره زمین برشمرده است كه مي تواند با تحمل كمترين زحمت از سوى هريك از ساكنان زمين انجام شود ؛
در میان ریزگردها…!
در حالی که قحطی و گرسنگی به کره ی زمین چیره شده،امنیت غذایی به شدت تهدید می شود و هر روز محصولات بیشتری نابود می‌شوند،از سوی دیگر طوفان های شدید گرد و غبار زیستن بر روی کره ی زمین را ناممکن ساخته است؛در این بین گروهی از ستاره شناسان تصمیم می گیرند تا با استفاده از یک کرم‌چاله ی فضایی که به تازگی کشف شده،محدودیت های سفر انسان به دور ترین نقاط فضا را از بین ببرند و در حقیقت به دنبال یافتن خانه یی امن برای حفاظت از نسل بشر هستند،هر چند به دلیل شرایط اقتصادی،مردم راضی به ادامه ی فعالیت های ناسا نیستند؛این خلاصه ای بود از یکی از بهترین فیلم های جهان در سال 2014 میلادی ” Interstellar “ که توسط کریستوفر نولان بر پرده ی سینماهای جهان رفت و امروز با رتبه ی 26 در بین 250 فیلم برتر از نگاه IMDb قرار دارد و اسکار بهترین جلوه های ویژه را نیز در کارنامه ی خود ثبت کرده است.
هر چند داستان فیلم در آینده یی نامعلوم رخ می دهد اما اگر یک بار به تماشای این شاهکار سینمایی بنشینید در خواهید یافت که این آینده شاید چندان هم دور نباشد؛در جهانی که امنیت غذایی قربانی سیاست های غلط می شود و به دلیل بی توجهی های پی در پی به نگهداشت منابع حیاتی زمین به ویژه در کشورهایی همچون ایران،اینک شاهد آسمانی خاکستری در غرب کشور می باشیم.
هنگامی که فاصله ی دید به کمتر از 200 متر در کرمانشاه می رسد و در لرستان نیز میزان آلودگی به 16 برابر حد مجاز،این سلامتی مردم است که قربانی می شود؛بی شک فیلم ” در میان ستارگان ” از لحاظ علم فیزیک و نجوم چند گام بلند به جلو برداشته و در امر آنچه که بر زمین می رود نیز دست به یک حقیقت گویی بسیار تلخ و البته عاقلانه زده است.به نظر من شاهکار نولان بعد از ساخت فیلمی همچون Inception زنگ هشدار را همسو با تمام آنانی که نگران کره ی مسکون هستند به صدا در آورده است.
در مورد این فیلم بسیار می توان گفت و نوشت اما همین بس که این فیلم با کتاب های خاک گرفته ای شروع می شود که می توان از آن برداشت های متفاوتی داشت،اما این روزها باز هم آسمان بسیاری از استان های غربی کشور میزبان ذرات ریز معلق هستند؛چه بسیار خسارت های جسمی که به مردم تحمیل می شود و اولویت ها و بودجه ها جای دیگر مشغول اتلاف وقت هستند و نیروهای دلسوز و متخصص هم دلسردی تحمیل شده را به سکوت نشسته اند! امروز به منابع آب و خاک خود چوب حراج زده ایم،فرسایش خاک بیداد می کند،زیستگاه های آبی درگیر خودخواهی های تمام نشدنی شده اند و بیابانی شدن در حال پیشروی است و دریخ از اقدامات علمی و راهبردی که گویی سالهاست همچون فریادی که در گلو خاموش شده باشد از سرزمین دریغ می شود؛این دیگر فیلم نیست.
شاید ما بی آنکه بدانیم و بخواهیم و بفهمیم به قانون مورفی ایمان آورده ایم و برای همین است که شب ها دیگر نمی توان در میان ستارگان به تماشای حقیقت نشست،اینجا دیریست که آسمان ریزگرد زده به رنگ قرمز در آمده است…!
تغییر اقلیم،امنیت غذایی و کره ی مسکون
با رویا نمی توان برای زمین کاری کرد؛در قرن حاضر تغييرات اقليمي يكي از اصلی ترین مواردی است كه به دلایلی همچون به خطر افتادن چارچوب های اجتماعی،اقتصادی و سیاسی در پژوهش هاي علوم محیط زیست از سوی پژوهشگران بر کاهش و حل آن تاكيد مي شود؛چالش تعییرات آب و هوایی نگرانی های بسیاری را در بین جوامع بین المللی ایجاد کرده که موضوع امنیت غذایی یکی از مهمترین دغدغه های اصلی بشریت بوده که از سوی متخصصین در دو دهه اخیر مورد بحث و بررسی های فراوانی قرار گرفته است.این در حالی است که موضوع حفاظت از امنیت غذایی در سراسر کره زمین به عنوان یک راهبرد حیاتی باید همواره از سوی سیاستمدران،تولیدکنندگان و مصرف کنندگان اولویت شماره ی نخست باشد.
براساس آنچه که فائو اعلام کرده امنيت غذایی عبارت است از دسترسي فيزيكي، اجتماعي و اقتصادي همه ی مردم در همه ی اوقات به غذاي سالم و مقوي و این در حالی است که امروز بسیاری از مردمان ساکن کره ی زمین نه تنها به غذای سالم دسترسی ندارند،بلکه به دلیل آلودگی های محیطی در معرض انواع بیماری های خطرناک قرار گرفته اند.
بر همین اساس امنيت غذایی در کنار موارد مهمی همچون قابلیت استفاده،فراهم بودن و دسترسی آسان به شدت نیازمند عامل حیاتی به نام ثبات در توزیع می باشد؛این در حالی است که امروزه بسیاری از کشورهای بزرگ و جوامع سرمایه دار با ایجاد اختلال در چرخه منطقی انسان و زمین سهم بسیار بزرگی در ناپایداری غذایی دارند؛متاسفانه روزانه بیش از 38 هزار کودک در سراسر جهان از گرسنگی جان می دهند و از سوی دیگر هزاران تن غذا در کشورهایی همچون انگستان و آمریکا از دسترس خارج می شوند!
بر بنیاد تحقیقات انجام شده از سوی کارشناسان حوزه ی محیط زیست تاثيرگذاري تغييرات اقليمي بر امنيت غذايي جهان اعم از كشورهاي فقير و غني تابع عواملي چون موقعيت جغرافيايي،توزيع زماني بارش،سيستم توليد كشاورزي،ميزان بازدهي محصولات كشاورزي و از همه مهم تر سياست هاي اقتصادي،اجتماعي كشورها و مناطق بوده که بر همین اساس تحقیقات نشان می دهد که تاثيرگذاري تغييرات اقليمي بر امنيت غذايي بيش از هر چيز تابع محيط اقتصادي،اجتماعي و كيفيت سياستگذاري بر جوامع است؛این در حالی است که آمریکا 25 درصد،اروپا 19 درصد،چین 18 درصد،هندوستان 7 درصد و ژاپن 5 درصد ظرفیت اکولوژیکی زمین را مصرف می کنند.
از سوی دیگر آثار منفي تغييرات اقليمي بر روی امنيت غذايي در مناطقی که داراي سطح پايينی از توسعه ی اقتصادي و اجتماعي قرار گرفته اند با شدت و سرعت بيشتري ظاهر شده و حالت بحراني به خود گرفته است.از طرف دیگر مجموعه ی عظیمی از برداشت های بی رویه خارج از توان زیستی زمین،تخریب داشته های طبیعی و آلودگی های گسترده محیطی نه تنها بر افزایش تغییرات آب و هوایی تاثیر گذاشته بلکه در نهایت این امنیت غذایی است که دچار عمیق ترین چالش های غیرقابل کنترل می شود که به طور مستقیم حیات تمامی زیستمندان زمین از جمله ما انسانها را هدف قرار داده است.
به دیگر سخن چالش هایی که امروز بسیاری از جوامع بین المللی از جمله کشور خودمان ایران با آن دست به گریبان بوده و آسیب های بسیاری بر اقتصاد و اجتماع آنها وارد شده می توان به تشدید فرسایش خاک و تولید کانون های گرد و غبار،از بین رفتن اکوسیستم های آبی از جمله تالاب ها و دریاچه های راهبردی همچون ارومیه،سقوط منابع آب زیرزمینی و از بین رفتن پوشش جنگلی و مرتعی که در نگهداشت منابع آب و خاک سهم بسیار بزرگی داشته و در نهایت سود آن به استحکام امنیت غذایی یک کشور و حتی بیرون از مرزها نیز می رسد،می توان اشاره کرد؛مهمترین خطر پیش روی،قرار گرفتن ایران در بین 10 کشور آلاینده ی کره ی مسکون است.از سوی دیگر پیش بینی می شود ایران تا سال 2050 میلادی به جمعیتی نزدیک به 115 میلیون نفر برسد،آیا با توان زیستی که امروز در اخیار این سرزمین وجود دارد و با در نظر گرفتن تمام بهره کشی های صورت گرفته و تدوام آنها،سرنوشت نسل های آتی چه خواهد شد؟
اینک در کنار تمامی موارد مهمی که در بالا به آنها شاره شد می توان گرم شدن کره زمین را نیز اضافه کرد؛گرمایش جهانی کره مسکون که حاصل فعالیت های صنعتی بدون مرزی است که ما انسانها آن را ایجاد کرده ایم در سقوط منابع ارزشمند غذایی سهم زیادی داشته است.
این در حالی است که از بین رفتن امنیت غذایی می تواند همچون یک بمب عظیم اتمی ساختار های بزرگ اقتصادی،اجتماعی و سیاسی را در هم شکسته و میلیونها انسان را در معرض نابودی قرار دهد؛هنگامی که کمبود منابع آب و غذا بر یک جامعه حاکم شود،دیگر هیچ مرزبندی نمی تواند از سیل مهاجرت های محیط زیستی و جنگ های خونبار داخلی و خارجی بکاهد.
این در حالی است که ما امروز می توانیم با درکی درست از شرایط حال حاضر کره زمین،شناخت کارشناسانه زمان و اتخاذ سیاست های درست از سقوط نظام غذایی زمین جلوگیری کنیم.آنچه که اینک در آن قرار گرفته ایم شرایطی است بسیار خطرناک و حساس که می تواند به یکباره به یک نطقه عمیق بحرانی تبدیل شود؛اینک صدای زنگ خطری که به خوبی شنیده می شود برای یک صد سال آینده نیست،می تواند برای یک دقیقه بعدی باشد،به گوش سیاست مداران نیز برسانیم.
# منابع مورد استفاده :
کتاب چو دخلت نیست،خرج آهسته تر کن / ترجمه دکتر طراوتی
کتاب گرم شدن کره زمین / دکتر مصدق
مقاله پيامدهاي تغيير اقليم بر كشاورزي و امنيت غذايي / ابراهیمی و همکاران
مقاله ابعاد تاثيرگذاري تغييرات اقليمي بر امنيت غذايي جهان / مرتضویان و همکاران
اقتصاد سبز؛حلقه‌ی گم‌شده‌ی لُرستان
در سال‌های اخیر اقدامات و تلاش‌های گسترده‌ای برای رشد اقتصادی استان لُرستان انجام شده اما آنچه که امروز می‌توانیم در میان آمارها و نتایج به دست آمده مشاهده کنیم بالا رفتن نرخ بیکاری در بین اقشار مختلف جامعه در پی تعطیل شدن صنایع و کارخانجات قدیمی لُرستان است. شوربختانه با اینکه لُرستان یکی از استان‌های غنی در نیروی متخصص کار و داشتن سرمایه طبیعی و اکولوژیکی است اما به دلیل سیاست‌گذاری‌های معکوس در اجرای پروژه‌های اقتصادی، در نظر نگرفتن توان زیستی سرزمین و عملکرد شتابزده، نه تنها سرمایه‌های طبیعی خود را در سراشیبی نابودی قرار داده است بلکه امروز شاهد مهاجرت نیروهای جوان و جویای کار لُرستان به سایر استان‌ها نیز هستیم. این زنگ هشداری است که برای متولیان امر از مدت‌ها پیش به صدا در آمده و اگر در سیاست‌های اقتصادی مرتبط با این استان یک بازنگری کلی و البته کارشناسانه صورت نگیرد به زودی تمام سرمایه‌های لُرستان صفر خواهد شد.
اما در این بین اقتصاد سبز تنها راهبرد خردمندانه‌ای است که می‌تواند لرستان را به یکی از استان‌های با ثبات در امور اقتصادی- اجتماعی برساند. راهبردی خردمندانه‌ای که در تمامی این سال‌ها بدان بی‌توجهی شده است. همان طور که می‌دانید پایداری در امور اقتصادی sustain به معنای حیات، زنده نگه داشتن، استمرار و آنچه که می‌تواند در آینده تداوم داشته باشد است و این در حالی است که سیاست‌های اقتصادی در لُرستان دقیقا عکس این مفهوم پیاده شده و ما امروز شاهد تخریب منابع طبیعی، تعطیل شدن صنایع و کمرنگ شدن امید به آینده در جامعه هستیم. در این بین رویکرد اقتصاد سبز، راهبرد نجات‌بخشی است که می‌تواند مرهمی بر زخم‌های کهنه‌ی لُرستان باشد و آینده‌ای روشن را نیز برای نسل حاضر تضمین کند. در جهان امروز تأثیر متقابل اقتصاد و محیط‌زیست بر یکدیگر به واقعیتی غیرقابل انکار تبدیل شده و غفلت از هر کدام به ناپایداری توسعه و سقوط عوامل اقتصادی منجر خواهد شد.
اهمیت این راهبرد به گونه‌ای که هر تصمیم اقتصادی مستقیماً بر محیط‌زیست تأثیر می‌گذارد و سیاست‌های محیط‌زیستی نیز اقتصاد را متأثر می کند. در نهایت می‌توان چنین گفت که اقتصاد سبز یعنی اقتصادی که توانایی بازسازی خود را به صورت پایدار داشته باشد و این همان رویکردی که در استان لُرستان نادیده گرفته می شود. در حقیقت وارد کردن ملاحظات محیط‌زیستی در سبد راهبردهای اقتصادی راه را بر مخاطرات اقلیمی بسته و از سوی دیگر هر اقدام اقتصادی نیز بر اساس توان اکولوژیک همان منطقه صورت می‌گیرد.
در کلام آخر، حرکت به سمت پیاده‌سازی برنامه‌های اقتصاد سبز، توسعه‌ی پایدار و برنامه جامع آمایش سرزمین با کمک کارشناسان محیط‌زیست و اقتصاد می‌توان به بازگشت صنایع تعطیل شده، توسعه‌ی صنعت گردشگری و نگهداشت سرمایه‌های زیستی و جوان استان لُرستان امید داشت، به شرط آنکه بیش از این زمان را در اختیار برنامه‌های غیرمرتبط با توان اکولوژیکی لُرستان قرار ندهیم. مسئولین استان آگاه باشند که لُرستان با جمع کردن صنایع و برنامه‌های غیر مرتبط با توان زیستی‌اش هرگز پیشرفت نخواهد کرد؛ این حقیقتی است که نمی‌توان با آن جنگید.
روزگار ناخوش بلوط‌های دنا
هرساله ۲۰درصد از وسعت جنگل‌های زاگرس در استان کهگیلویه و بویر احمد کاسته می‌شود و با ادامه این روند روزی حسرت یک بلوط ایستاده در دنا به دل همگان خواهد ماند.از یک میلیون هکتار جنگل در استان کهگیلویه و بویراحمد ۸۰ درصد آن پوشیده از درختان بلوط است و این جنگل ها۲۰ درصد از جنگل های بلوط حوزه زاگرس را تشکیل می دهند که بیشتر در ارتفاعات ۷۰۰ تا دو هزار و ۱۰۰ متری بالاتر از سطح دریا پراکنده هستند.همسایگی این درخت سخت جان با مردمان سختی کشیده زاگرس در طول تاریخ پیوندی دیرینه ایجاد کرده تا بلوط در همه بخش های زندگی مردم نقش داشته باشد. گزارش کامل
یک راه نجات مرجان‌ها در برابر گرمای جهانی
کارشناسان محیط زیست معتقدند پیوند مرجان‌های مقاوم به «دیواره بزرگ مرجانی» در استرالیا می‌تواند در حفظ این اکوسیستم حیاتی در برابر گرمای جهانی موثر باشد.این کارشناسان معتقدند که انسانها می‌توانند با پیوند زدن گونه مرجان‌های مقاوم در برابر گرما به دیواره بزرگ مرجانی از این اکوسیستم مهم و باارزش در برابر افزایش گرمای آب اقیانوس‌ها محافظت کنند.
کارشناسان در یک مطالعه مشترک بین موسسه علوم دریایی استرالیا در «تاونزویل» و دانشگاه تگزاس، یک فاکتور ژنتیکی را که عامل مقاومت این گونه از مرجان‌ها در برابر حرارت بالا است، شناسایی کردند.به گفته کارشناسان، این یافته می‌تواند راه را برای تولید مصنوعی کلونی‌هایی از مرجان‌هایی که با زندگی در اقیانوس‌های گرمتر سازگارترند، هموار کند.
«میخائیل ماتز»، زیست‌شناس دانشگاه تگزاس دراینباره اظهار کرد: این راهکار، روشی ساده برای جلوگیری از انقراض مرجان‌ها است.به گزارش شبکه اخبار محیط زیست، وی افزود: در چنین شرایطی می‌توانیم امیدوار و خوش‌بین باشیم که صخره‌های مرجانی نجات پیدا می‌کنند و زندگی دریایی وابسته به این اکوسیستم ارزشمند به حیات خود ادامه می‌دهد.منبع
خطر سدسازی و تغییرات جوی برای میراث طبیعی جهان
اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) هشدار داد که تغییرات جوی و نیز اجرای پروژه‌های بزرگ سدسازی، دو تهدید جدی برای میراث طبیعی جهان هستند.
امسال (2015) برای اولین بار در طول این سال‌ها، پدیده تغییرات آب و هوایی در کانون توجه کمیته میراث جهانی یونسکو به عنوان تهدیدی بزرگ قرار می‌گیرد که بی‌تردید بر میراث طبیعی و فرهنگی جهان تاثیر سوء می‌گذارد.
طبق ارزیابی برنامه «دورنمای میراث جهانی» وابسته به اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت، تاثیر سوء تغییرات جوی بر 35 مورد از 228 منطقه ذکر شده در فهرست میراث جهانی هم‌اکنون مشهود است. همچنین تغییرات آب و هوای در آینده می‌تواند گسترده‌ترین تهدید برای میراث طبیعی جهان باشد.
«اینگر آندرسن»، مدیرکل اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت دراینباره گفت: تعداد کمی از افراد از میزان کامل تخریب‌ها و خسارت‌های ناشی از تغییرات آب و هوایی بر برخی از شگفت‌انگیزترین مناطق طبیعی آگاهی دارند. بنابراین ضرورت دارد اقداماتی اتخاذ شود تا این تهدیدها در سطح جهانی مدنظر قرار گیرند.
طبق اعلام اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت در حالی که تنها تلاش‌های جهانی و هماهنگ می‌تواند تهدید تغییرات آب و هوایی را مورد توجه قرار دهد، لازم است که مقاومت مناطقِ در معرض خطر از طریق محدود ساختن فشارها بیشتر شود.
مناطق دریایی و خلیجی به دلیل افزایش سطح آب دریاها، اسیدی شدن اقیانوس‌ها و همچنین افزایش تعداد و شدت حوادث جوی با چالش‌های خاصی روبه‌رو هستند. در دیواره بزرگ مرجانی در استرالیا، بزرگترین سیستم مرجانی جهان، افزایش دمای هوا موجب سفید شدن مرجان‌ها شده و اسیدی شدن اقیانوس‌ها نیز رشد مرجانی و بقای این آبزیان را محدود می‌کند.
علاوه بر این، سدسازی نیز تهدیدی جدی و فزاینده برای میراث طبیعی جهان است. بنا بر این گزارش در سال جاری میلادی (2015) 11 منطقه میراث طبیعی جهان به دلیل پروژه‌های سدسازی در معرض تهدید قرار گرفته است. اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت خواستار ارزیابی تاثیرات زیست محیطی چنین پروژه‌هایی شده است.
به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت، «تیم بدمن»، مدیر برنامه «دورنمای میراث جهانی» در این اتحادیه گفت: سدها می‌توانند تاثیر چشمگیر روی میراث طبیعی جهان داشته باشند و به کاهش نواحی مردابی و تغییر جریان‌های رودخانه‌ها منجر شوند. همچنین ضرورت دارد تا جایگزین‌های بهتری انتخاب شوند و نحوه تاثیر این سدها بر میراث طبیعی، پیش از آن که ساخته شوند، مورد ارزیابی و پیش‌بینی قرار گیرد.+
دولتِ هلند به کاهش گازهای گلخانه‌ای موظف شد
دادگاهی در هلند دولت را موظف کرد که پخش و نشر گازهای گلخانه‌ای را ظرف پنج سال به میزان 25 درصد کاهش دهد.شاکیان قصد دارند دولت را به اقدامات بیشتری در رفع آلودگی هوا و حفاظت از جو زمین سوق دهند.
قوه قضائیه هلند در اقدامی کم‌سابقه به تقاضای شهروندان مبنی بر لزوم اقدامات بیشتر دولت در حفاظت از جو واکنش نشان داد و با صدور حکمی از این درخواست حمایت کرد. بنابر گزارش رسانه‌های هلندی، دادگاهی در این کشور حکم داد که دولت باید پخش و نشر گازهای گلخانه‌ای را ظرف پنج سال (تا سال 2020) در قیاس با سال 1990 به میزان 25 درصد کاهش دهد.
حکم یادشده در رسیدگی به شکایتی صادر شد که 900 شهروند هلندی تسلیم دادگاه کرده بودند. در شکایت این شهروندان از دادگاه خواسته شده بود بررسی کند که آیا دولت اقدامات لازم را برای حفاظت از شهروندان در برابر پیامدهای تغییر و تحولات جوی انجام می‌دهد یا خیر.
به گزارش دویچه‌وله، تاکنون هیچ دادگاهی در اروپا به چنین شکایاتی ترتیب اثر نداده و مورد هلند اولین مورد از این دست است. حال خبر می‌رسد که در برخی کشورهای دیگر اروپایی هم پرونده‌های مشابهی در دست تهیه و بررسی است.منبع
لاله های واژگون / ارتفاعات رومشگان
شهرستان رومشگان یکی از شهرستان‌های استان لرستان است که در جنوب غرب این استان قرار گرفته و آب و هوای معتدل کوهستانی مناسب جهت رشد لاله های واژگون دارد.
آخرین دیدگاه‌ها