پدیده‌ی خطرناک کوه‌فروشی در «خور» و…

عباس محمدی- همشهری

چنین نیست که اشخاصی اراده به “کوه‌خواری” کنند و پیروز شوند؛ مدیرانی هستند که “کوه‌فروشی” می‌کنند و دارایی‌های ملی را با توجیه‌های بلاموضوعی مانند استناد به اصل 44 قانون اساسی (که مطلقا تناسبی با این کار مخرب ندارد) در اختیار کوه‌خواران می‌گذارند.

در دی ماه 93 سازمان خصوصی سازی «به استناد تکالیف مقرر در قانون اجرای سیاست های اصل ۴۴ قانون اساسی و مصوبات هیئت واگذاری» آگهی مزایده‌ی پیست اسکی روستای خور (در کیلومتر 22 جاده‌ی کرج- چالوس) را منتشر ساخت. خوشبختانه، برخورد فعالانه‌ی روستاییان طبیعت‌دوست منطقه و شورای این روستا سبب شد که اداره‌های منابع طبیعی و محیط زیست وارد موضوع شوند و اخیرا نیز خبر رسید که دادستان عمومی و انقلاب استان البرز کار سازمان خصوصی سازی را غیرقانونی خوانده و بر علیه آن اعلام جرم کرده است.

تجربه اما نشان داده است که اگر پیگیری مردمی و فشار اجتماعی موثر در کار نباشد، کسانی که برای تصرف زمین‌های ملی طرحی را با توجیه گردشگری و اشتغال‌زایی و توسعه‌ی ورزش و مانند این‌ها آماده کرده‌ اند، اگر از در رانده شوند، از پنجره وارد می‌شوند. پدیده‌ی کوه‌خواری یا زمین‌خواری در ارتفاعات، مانند بسیاری از دیگر انواع تجاوز به ثروت‌های همگانی، از تهران الگو گرفته است؛ ساخت و ساز گسترده در  سرتاسر کوه‌پایه‌های شمال شهر، احداث و گسترش تله‌کابین و تاسیسات کناری آن، شهری‌سازی محیط کوهستان با پارک‌سازی و درخت‌کاری ناسازگار با طبیعت، دست‌اندازی به روستاها و باغ‌ها و مراتع نزدیک به شهر مانند منطقه‌های لواسان و رودبار قصران و کن و سولقان که دامنه‌اش اینک به ده‌ها کیلومتر دورتر (طالقان،  رودهن، دشت مشا، دماوند…) هم رسیده، و مماشات مدیران شهری و روستایی در برابر متجاوزان (و بلکه استقبال از این کارها و اکتفا کردن به گرفتن جریمه) در واقع از این پدیده “جرم‌زدایی” کرده است.

در شرایطی که کمبود آب به یک بحران عمیق ملی بدل شده و دامنه‌ی آن روز به روز گسترده‌تر می‌شود، مسوولان باید توجه داشته باشند که دستکاری در نظام کوهستان از یک سو موجب فرسایش خاک و جلوگیری از جذب و ذخیره شدن آب می‌شود، و از سوی دیگر سبب مصرف آب و آلوده‌سازی منابع آن بر اثر ساخت و سازهای بیشتر می‌شود که این‌ها کشور را بیش از پیش درگیر فاجعه‌ی کم‌آبی خواهد کرد.

حتی اگر پیست اسکی قدیمی خور، بدل به عرصه‌ای برای ویلاسازی نشود، منطقه ممکن است با گسترش خط‌های تله‌کابین و احداث رستوران و مانند این‌ها، سامانه‌ی عرفی استفاده از مراتع، و همچنین زنبورداری و باغ‌داری سنتی خود را از دست بدهد و طبق معمول، معدودی سرمایه‌دار غیربومی به ثروت بسیار دست یابند و اکثریت مردم محل، شغل و هویت بومی خود را از دست بدهند. جا دارد که اهالی خور و دیگر طبیعت‌دوستان، اوضاع منطقه را زیر نظر داشته باشند تا جاذبه‌های اصیل و پایدار این روستای زیبا قربانی سودجویی‌های کوته‌بینانه نگردد.

Read More →