تدارک و برنامه‌ریزی این برنامه، از حدود سه ماه پیش از سوی کارگروه محیط زیست فدراسیون کوه‌نوردی و صعودهای ورزشی، با مشارکت و همکاری گروه دیده‌بان کوهستان انجمن کوه‌نوردان ایران آغاز شده بود.
در بعد از ظهر ۲۲ مرداد ۹۳، حدود یکصد تن از کوه‌نوردان دوستدار محیط زیست در سالن قرارگاه کوه‌نوردی پلور گرد هم آمدند تا ضمن هم‌اندیشی درباره‌ی حفظ دماوند، در دو روز بعد عازم پاکسازی این کوه از زباله‌های رهاشده شوند. همایش با خوشامدگویی محمود بهادری و نمایش تصاویری از ریبایی‌های طبیعت کوهستان آغاز شد. سپس امین معین مسوول کارگروه محیط زیست فدراسیون اقدام به معرفی کارگروه محیط‌زیست و برنامه‌ی پاکسازی همزمان چهار جبهه‌ی دماوند کرد.
سپس عباس محمدی مدیر گروه دیده‌بان کوهستان (دکا) صحبت کرد و گفت که جامعه‌ی کوه‌نوردی متشکل‌ترین و پرشمارترین قشر دوستدار محیط زیست ایران است و هم‌اینک به نیروی اجتماعی موثری در رویارویی با تخریب و آلوده‌سازی طبیعت کشور بدل شده است. او همچنین گفت که کوه‌نوردان باید به مسوولیت خود در حفظ نقاط بکر و باارزشی که بر آن پا می‌گذارند، بیشتر آشنا شوند و لازمه‌ی این کار آن است که بیشتر بیاموزیم. محمدی گفت که همگان باید تمامی پسماندهای هر برنامه‌ی خود را، حتی در جاهایی که پناهگاه‌های بزرگ مانند بارگاه سوم دماوند وجود دارد، به شهر بازگردانند و نباید دچار این کژفهمی شویم که گویا در این نقاط سامانه‌ای برای بازگرداندن زباله‌های ما وجود دارد. او اضافه کرد که باید فکری هم برای دفع اصولی فضولات انسانی کنیم که اکنون وضع فاجعه‌باری در دماوند و علم‌کوه و ساوالان یافته است.
سپس فیلم مستند “از آلپ تا دماوند” به کارگردانی فرهاد ورهرام که یکی از مستندهای فاخر درباره‌ی کوه دماوند است پخش شد و پس از آن استراحت و پذیرایی داشتیم.
آغاز بخش دوم با اجرای موسیقی زنده توسط خواهر و برادر رینه ای، ماهور الهیان و ماهان الهیان آغاز شد. سپس رضا زارعی رییس فدراسیون در سخنان کوتاهی از کوشش سازمان‌های غیردولتی مانند انجمن دوستداران دماوند کوه و گروه دیده‌بان کوهستان برای حفاظت از دماوند سپاسگزاری کرد و اهتمام فدراسیون برای حفط محیط‌زیست کوهستان را اعلام کرد. پس از آن سخنرانی کلیدی همایش را داشتیم، دکتر حسین آخانی استاد گیاه‌شناسی دانشگاه تهران در خصوص اهمیت و مشکلات و تهدیدهای محیط‌زیستی مناطق مرتفع و همچنین ضرورت صرفه‌جویی در منابع سخنرانی کرد.
در ادامه، از سوی فدراسیون به چند تن از مسوولین، کوه‌نوردان و افراد محلی که نقش موثری در پاک‌سازی‌ها و حفاظت از دماوند داشته‌اند، تقدیرنامه‌ها و هدایایی داده شد. در پایان دو اجرای زنده موسیقی دیگر از ماهور و ماهان داشتیم.
در روزهای ۲۳ و ۲۴ مرداد، تیم‌های مختلفی که در قالب این برنامه به منطقه آمده بودند، روی مسیرهای جنوبی، غربی، شمالی، و شمال‌شرقی به گردآوری زباله‌ها پرداختند و از قله تا ارتفاع ۴۰۰۰ متری را پاکسازی کردند. در ضمن، به گفتگو با کوه‌نوردان حاضر در منطقه پرداختند و مشارکت آنان را نیز جلب کردند. در مسیر جنوبی، به جز پاکسازی کل مسیر، دو توده‌ی بزرگ زباله که از سال‌ها پیش برجا مانده بود نیز جمع و در نزدیکی بارگاه ۳ گذاشته شد تا به تدریج با قاطر به پایین آورده شود. در مجموع ده‌ها گونی زباله در این برنامه، جمع‌آوری و بسته‌بندی شد.
گزارش تصویری را در ادامه ببینید
اقدام‌های زیر براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته انجام شد:
- هیات کوه‌نوردی خراسان رضوی به سرپرستی حسین امانی، در مسیر شمالی از قله تا ارتفاع ۳۸۵۰ متری را پاکسازی و به تعمیر دو جانپناه این مسیر اقدام کردند.
- باشگاه کوه‌نوردی اسپیلت به سرپرستی ذبیح ا… حمیدی، در مسیر شمال‌شرقی از قله تا ارتفاع ۴۰۰۰ متری را پاکسازی کردند.
- گروهی از هیات کوه‌نوردی بابل به سرپرستی قبادی در مسیر شمال‌شرقی، از قله تا ارتفاع ۴۰۰۰ متری را پاکسازی را کردند.
- گروهی از هیات کوه‌نوردی آمل به سرپرستی مرشدپور، از قله تا جانپناه تخت فریدون را پاکسازی کردند.
- گروهی از انجمن دوستداران دماوند کوه و دفتر نمایندگی انجمن کوه‌نوردان در قائم شهر به سرپرستی وحید متانی، در مسیر غربی اقدام از قله تا ارتفاع ۴۲۰۰ متری را پاکسازی کردند.
- هیات کوه‌نوردی کارگران کرج به سرپرستی کامبیز بختیاری، در مسیر جنوبی از قله تا ارتفاع ۴۲۰۰ را پاکسازی کردند.
- رضا زارعی رییس فدراسیون و برخی از کوه‌نوردان حاضر در مسیر جنوبی در عملیات پاکسازی مشارکت داشتند.
- گروهی متشکل از کارگروه محیط‌زیست فدراسیون، گروه دیده بان کوهستان، گروه کوه‌نوردی دانش تهران و هیات کوه‌نوردی خرم آباد در مسیر جنوبی، از ارتفاع ۵۰۰۰ متری تا ۴۲۰۰ متری را پاکسازی کردند و به گفتگو با کوه‌نوردان حاضر در منطقه در زمینه مشکلات محیط‌زیستی دماوند و به ویژه ضرورت بازگرداندن زباله‌های شخصی پرداختند.
- دکتر آخانی و پنج نفر از دانشجویان آزمایشگاه گیاهان هالوفیت و C۴ دانشگاه تهران، همراه ما از مسیر جنوبی صعود کردند و به مطالعه و مستندسازی تنوع پوشش گیاهی در ارتفاع‌های مختلف دماوند و تا ارتفاع ۴۳۶۰ متری پرداختند و نمونه‌های گرده شناسی را جمع اوری کردند.
برنامه‌ریزی شده است که کارگروه محیط زیست فدراسیون و گروه دیده بان کوهستان با جلب همکاری ذینفعان عبارت از جامعه کوه‌نوردان و طبیعت‌گردان، مردم محلی، مسوولان، کارشناسان و استادان دانشگاه و با مطالعه تجربه‌های جهانی، و پس از پژوهش و ارزیابی وضع موجود در دماوند، طرحی برای حفاظت تهیه بکنند. در این زمینه، از همه‌ی علاقه‌مندان درخواست همکاری و هم‌فکری داریم.
