حیف و میل اموال عمومی در منطقه‌ی گلستان

حسین آخانی*خبرآنلاین

چگونه 120 میلیارد تومان در گلمندره گم می‌شود؟!

این روزها خبرهای سوزناکی از آتش سوزی‌های پی در پی در جنگل‌های پارک ملی گلستان به گوش می‌رسد. آتشی که با ساختن جاده و سوزاندن صدها میلیارد تومان از بودجه بیت المال ساخته شد تا با تشدید آتش سوزی‌ها و کشت و کشتار باقی‌مانده حیات وحش، بهشت تنوع زیستی ایران را به جهنمی سوزان تبدیل کند. اما داستان حیف و میل کردن سرمایه‌های ملی در اطراف پارک ملی گلستان تمامی ندارد.

 در بین سه راهی دشت و روستای چشمه خان تابلوی سد گلمندره دیده می‌شود. به آنجا رفتیم. جاده‌ای شوسه ساخته بودند و برای ساخت آن ده‌ها تپه و پوشش گیاهی منطقه را تخریب کرده بودند. وقتی به محل رسیدیم تعجب مان صد چندان شد. سد! برای چه! روی کدام رودخانه! در بستر دره زمین‌های کشاورزی بودند که آب مورد نیاز خود را از چاه تأمین می‌کردند. لودرها داشتند چهار طرف دره و کف آن را می‌کندند. کوه‌های مارنی در حال کندن و نابود شدن بودند. چند کارگر داشتند بلوک‌های سیمانی را برای ساخت یک ساختمان روی هم می‌چیدند. جوانی را که سرپرست آنها بود، دیدیم. سلام و علیک کردیم و چون ماشین مان دولتی بود با ما همکاری داشت و به سؤالاتمان جواب داد.
چرا اینجا سد می‌سازید؟! اینجا که رودخانه نیست!

این سد برای جلوگیری از سیل است. در ادامه خودش توضیحات تکمیلی را داد. بعد از سیل 80 و 81 تصمیم گرفته شد این سد ساخته شود. 10 سالی مطالعه آن طول کشید. الان هم مصوب و ساخت آن تازه شروع شده است.
بودجه آن چقدر است؟
برآورد اولیه 120 میلیارد تومان. 7 سال هم برای ساخت آن پیش‌بینی شده است.
شرکت سازنده کیست؟ ……….

جالب بود که حتی برای تأمین آب فعالیت‌های ساختمانی سد چاه زده بودند، چون آبی در آنجا نبود. اعصابم به کلی به هم ریخته بود. یاد گفته‌های اخیر وزیر نیرو افتادم که خودشان اعتراف کرده بودند که ما در سد‌سازی افراط کردیم. سدهایی ساختیم که آبی برای پر کردن آنها نبود. سدهایی ساختیم که آورد رودخانه‌ها با حجم سد همخوانی نداشت و اینجا هم باید سخنان ایشان را تکمیل کرد که سدهایی ساخته می‌شوند که بناست با آب دیجیتالی آنها را پر کنیم تا جلوی سیل‌های خیالی را بگیرد.

مقابله با سیل یکی از سطحی‌ترین استدلال‌هایی است که بتوان با آن ساخت چنین سد عظیمی را توجیه کرد. اصلاً سیل گلستان از منطقه دست شاه و رودخانه درازی و دشت منشأ گرفته بود نه از این دره. علت آن هم شکسته شدن دو سد خاکی در رودخانه درازی و قز قلعه بود. میزان بارندگی در محدوده سد حدود 200 میلیمتر است و محال است بتواند آب زیادی بیاورد تا باعث سیل شود. البته اگر هم آبی جاری شود، سهم اکوسیستم منطقه است و برای پارک ملی گلستان و حفظ جنگل‌های منطقه ضروری است. این آب نباید در پشت سدی با تبخیر بالا ذخیره و نابود شود. سؤالی که به ذهن خطور می‌کند: اگر این دره سیل خیز است چرا مردم در بستر آن کشاورزی می‌کنند؟ سؤال دیگر آن است آیا این سد ارزیابی زیست محیطی دارد؟

چرا در کشوری که بودجه کل سازمان حفاظت محیط زیستش در سال 92 فقط 90 میلیارد تومان بود و در سال‌جاری 180 میلیارد پیش‌بینی شده است، برای ساخت یک سیل بند در یک دره خشک باید 120 میلیارد تومان هزینه شود؟

آقای چیت چیان! از شما خواهش می‌کنم هر چه سریع‌تر تا دیر نشده جلوی حیف و میل شدن سرمایه‌های ملی را در گلمندره بگیرید. سد‌سازی در دره‌ای که آبی ندارد نه تنها مسخره است، بلکه ظلمی است در حق مردم و تاریخ این سرزمین. نگذارید اتفاقات ناگواری که در سد داریان، سد سیوند، سد شفارود، سد گتوند، 15 خرداد، سد شورک و حوضه دریاچه ارومیه اتفاق افتاد باز هم تکرار شود.

آقای روحانی! از شما هم می‌خواهیم در شرایط سخت اقتصادی که باید با اجرای برنامه‌های اقتصاد مقاومتی کشور را از حیف و میل کردن سرمایه‌های ملی دور کنیم و با مصرف کردن درست منابع عدالت و سازندگی را توأمان پیش ببریم، اجازه ندهید پروژه‌هایی که نه تنها بیت‌المال را به فنا می‌دهد، بلکه محیط زیست کشور را هم نابود می‌کند، ادامه یابد.

من تمام منطقه را بررسی کرده‌ام. تا به حال 2 کتاب و چندین مقاله بین‌المللی در مورد منطقه منتشر کرده‌ام. حاضرم مجانی هر کاری که بخواهید برای شما انجام دهم تا جلوی اتلاف 120 میلیارد تومان پول مردم محروم ایران در دره خشک گلمندره گرفته شود.

 * استاد دانشگاه تهران