جشن، ترویج فرهنگ حفاظت از کوهستان، معرفی چهره‌ی برجسته‌ی محیط زیست، مطالبه‌ی ثبت جهانی دماوند، تقدیر از اقدام‌های مثبت مسوولان، صدور قطعنامه، و…
برای دهمین سال پیاپی، جشن و همایش “روز ملی دماوند” در شهر رینه در پای کوه دماوند، با حضور چند هزار نفر برگزار شد.
مجموعه برنامه‌های روز ملی دماوند در رینه، با برنامه‌ریزی انجمن دوستداران دماوندکوه و با همکاری انجمن کوه‌نوردان ایران، گروه دیده‌بان کوهستان، شورای شهر و شهرداری رینه، بخشداری لاریجان، دانشگاه پیام نور رینه، و فعالان محلی محیط زیست در نزدیک‌ترین جمعه به سیزدهم تیرماه که در تقویم کهن ایرانی روز جشن تیرگان بوده است، سازمان می‌یابد.
امسال، این جشن از حدود نه صبح تا شش بعد از ظهر جمعه ششم تیر برگزار شد: گروه‌های گوناگون، در غرفه‌هایی به عرضه‌ی محصولات فرهنگی و تولیدهای محلی، آموزش نقاشی برای کودکان، یا معرفی سازمان خود پرداختند؛ گروه‌هایی از منطقه‌های مختلف کشور، موسیقی و رقص محلی اجرا کردند؛ در یک نشست جنبی، شماری از دست اندرکاران سمن‌های محیط زیستی و مدیران میراث فرهنگی و منابع طبیعی به بحث درباره‌ی ثبت جهانی دماوند پرداختند؛ در سالن ورزش دانشگاه پیام نور، سخنرانان، در مورد مشکلات محیط زیستی دماوند سخن گفتند و چند نوبت موسیقی سنتی اجرا شد. همچنین بچه‌ها و نوجوانان، در گوشه و کنار، با آب‌پاشان که از سنت‌های دیرین جشن تیرگان است، به بازی و شادمانی پرداختند.
در این مراسم، انجمن دوستداران دماوندکوه و انجمن کوه‌نوردان ایران، دکتر اسماعیل کهرم را به عنوان “چهره‌ی برجسته‌ی محیط زیست ایران در سال 92” معرفی کردند و لوح تقدیری به ایشان اهدا کردند. گفتنی است که در سال گذشته، مهندس محمد درویش به عنوان چهره‌ی برجسته‌ی سال 91 معرفی شده بود.
از دیگر رویدادهای جشن امسال، قدردانی سازمان‌های مردم‌نهاد از اقدام‌های مثبت مسوولان در جهت حفظ محیط زیست بود. مجری برنامه، در این مورد، متن زیر را خواند:
«ما دوستداران محیط زیست ایران و نمایندگان ده‌ها سازمان مردمی طرفدار طبیعت، ضمن تاکید بر وجود مشکلات محیط زیستی پرشمار در کشور که متاسفانه بیشتر آن‌ها در یک سال گذشته هم استمرار یافته، و با تاکید بر مسوولیت مدیران کشور و تک تک مردم در کوشش برای رفع این مشکلات، وظیفه‌ی خود می‌دانیم که از رویکردهای مثبت دولت و و بعضی دستگاه‌های دیگر در جهت چاره‌جویی برای این مشکلات قدردانی کنیم. در این زمینه، تاکید رییس جمهور بر ضرورت حفظ محیط زیست، حذف بنزین غیراستاندارد که با پیگیری سازمان حفاظت محیط زیست انجام شده، گفته‌های وزیر نیرو در مورد لزوم تجدید نظر در سیاست‌های مدیریت منابع آب و سدسازی، فعالیت ستاد احیای دریاچه‌ی ارومیه، اقدام برای گنجاندن موضوع‌های محیط زیستی بیشتر در کتاب‌های درسی، تهیه و پخش برنامه‌های متعدد محیط زیستی توسط سازمان صدا و سیما، و اقدام مسوولان قضایی به تعطیل کردن یکی از معدن‌های پوکه در دماوند را در خور تقدیر می‌دانیم».
قطعنامه‌ی همایش که در چند مرحله خوانده شد و مورد تایید حاضران قرار گرفت، چنین بود:
کوه دماوند این نماد سرفراز ایران زمین، امروزه تحت تأثیر برنامه‌های عمرانی ناپایدار، تغییر کاربری‌های نادرست، چرای بیش از ظرفیت، جاده سازی، معدن کاوی، بوته کنی، لگدکوبی‌های سنگین، و رهاسازی زباله در خطر از دست دادن سلامت زیست‌بومی و زیبایی طبیعی خود است.
پیامد این رفتارها، تشدید فرسایش خاک، کاهش غنای مراتع، بروز سیل‌های ویرانگر و فاجعه‌آفرین، رانش دامنه‌ها، کاهش تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری که ثروت زیستی کشور است، و ناپایدار شدن سرزمین بوده است. با توجه به این نکته‌ها، به منظور پیشگیری از رخداد فاجعه‌های بوم شناختی و جبران ناپذیر بیشتر، ما نمایندگان سازمان‌های مردمی دوستدار طبیعت و شرکت کنندگان در همایش بزرگ “روز ملی دماوند” از مدیران بخش‌های منابع طبیعی و محیط زیست و توسعه‌ی کشور، از تدوین کنندگان قوانین و مقررات، از مسوولان محترم قضایی، همچنین از بهره‌برداران منابع کوهستانی و گردشگران و کوه‌نوردان و همه‌ی دوستداران این مرز و بوم، درخواست اقدام برای رسیدن به هدف‌های زیر را داریم:
1- تجدید نظر در طرح های مرتع‌داری و آبخیزداری و زیست‌محیطی، با هدف حفاظت از رویشگاه‌های گیاهی و زیستگاه‌های جانوری، و بهره برداری پایدار از منطقه با مشارکت موثر جامعه‌های محلی و کارشناسان و علاقمندان غیردولتی.
2- تدوین طرح‌های گردشگری و کوه‌نوردی اصولی با رویکرد حفظ چشم انداز طبیعی کوه دماوند، و با در نظر داشتن ظرفیت برد منطقه.
3- جلوگیری از بوته‌کنی و تخریب پوشش گیاهی، همچنین مطالعه و معرفی رویشگاه‌های گیاهان خاص و اعتبار بخشی به دانش بومی گیاه دارویی (اتنو بوتانی)، و جلوگیری از برداشت بی‌رویه‌ی این گونه گیاهان.
4- جلوگیری فوری از فعالیت‌های معدنی، به ویژه با توجه به این که پوکه‌ی معدنی کوه دماوند با وزن مخصوص بالای 800 کیلوگرم در مترمکعب، برای کارهای ساختمانی نامرغوب است؛ و ترغیب مصرف کنندگان به استفاده از مواد جایگزین مانند فوم بتون که وزن و قیمت کمتر، و کیفیت بهتر دارد.
5- جلوگیری از ساخت جاده‌های جدید، تجدید نظر در طرح های تعریض جاده که سبب تخریب و رانش دامنه‌ها می شود، و بازگرداندن جاده‌های غیرضروری یا متروکه به وضع طبیعی.
6- تعیین یک “حریم” برای کوه دماوند با عنوان “پارک ملی” از ارتفاع حدود 2500 متر به بالا شامل مناطق: بالا دست جاده‌ی پلور به دریاچه‌ی سد لار و جاده‌ی پلور به شهر رینه و آبگرم لاریجان، بالادست روستای گزانه، بالادست روستاهای ناندل و حاجی‌دلا، دشت داغ، گردنه‌ی سرداغ، رودخانه‌ی سه‌سنگ، رودخانه‌ی دلی‌چای، رودخانه‌ی ورارو، و … با جلب مشارکت دارندگان حقوق عرفی و قانونی منطقه.
7- اقدام برای ثبت جهانی دماوند در فهرست میراث‌های جهانی، به عنوان کوهی با ویژگی‌های منحصر به فرد طبیعی و فرهنگی، و کوهستانی با پیشینه‌ی کم‌مانند کوه‌نوردی.
8- جلوگیری جدی از تغییر کاربری اراضی، کنترل و مدیریت ساخت و سازها در دامنه‌ها، و جلوگیری از ساخت پناهگاه یا تاسیسات جدید دیگر در ارتفاعات.
9- آموزش شیوه‌های کوه‌نوردی و گردشگری سازگار با محیط زیست؛ جلوگیری از ریخت و پاش زباله، خودداری از آتش‌افروزی در کوهستان و هرگونه دستکاری در وضع طبیعی منطقه.
10- چاره‌جویی در جهت افزایش درآمد مردم محلی وابسته به محیط کوهستان، و برنامه‌ریزی برای استفاده‌ی بهینه و سازگار با شرایط محیط زیست از منابع و امکانات منطقه.
11- چاره‌اندیشی در جهت حفظ بهداشت محیط، فراهم سازی آب سالم، و جمع آوری بهداشتی فاضلاب و زباله‌های روستاهای دامنه‌ی دماوند.
بازتاب رویداد در رسانه‌ها
چند شبکه‌ی رادیو و تلویزیونی، و چند خبرگزاری و روزنامه اقدام به تهیه‌ی گزارش از این مراسم کردند؛ چند مورد بازتاب این رویداد را می‌توانید در پیوندهای زیر ببینید: