(ويرايش نخست)
26 اسفند 1392
سازمان‌های مردم‌نهاد محیط زیستی – که از این پس در این شیوه‌نامه از آنها با عنوان سمن یاد می‌شود – یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های اجتماعی به شمار می‌روند که چنانچه به خوبی توانمند شده و از استقلالی درخور بهره‌مند باشند، می‌توانند به برون‌سپاری وظایف دولت در یک حکم‌رانی مطلوب کمک کنند. از این رو، اراده‌ی سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان نهاد متولی طبیعت ایران بر آن است تا بکوشد با تسهیل زمینه برای فعالیت آزادانه‌ی سمن‌ها، آنها را در انجام مسئولیت‌ها و رسالت‌های ارزشمندشان یاری رساند.
حرکت به سمت سازماندهی و شبکه‌سازی سمن‌های محیط زیستی در این راستاست که معنا می‌یابد؛ اقدامی که باید در یک فرآیند دموکراتیک و از پایین به بالا – بدون دخالت هیچ نهاد دولتی و کاملاً آزادانه – شکل گیرد.
چنین است که ویرایش نخست طرح یا شیوه‌نامه‌ی شبکه‌بندی سمن‌ها در ادامه معرفی و منتشر شده و تا نخستین روز از خرداد 1393 بر روی پرتال سازمان حفاظت محیط زیست و دیگر تارنماهای محیط زیستی باقی می‌ماند تا پس از بررسی نظرات، پیشنهادها و انتقادهای مطرح شده، نسبت به جمع‌بندی و انتشار نسخه‌ی نهایی آن تا 15 خرداد 1393 – روز جهانی محیط زیست – اقدام شود.
گام‌های یازده گانه‌ی تشکیل شبکههای استانی، منطقه‌ای و ملّی به شرح زیر است:
1- در مرکز هر استان مکانی با عنوان خانه محیط زیست – حدالامکان – به کمک استانداری‌ها یا دیگر مراجع شهری یا منطقه‌ای، تهیه شده و در اختیار سمن‌های آن استان قرار گیرد.
2- با توجه به بانک اطلاعاتی تکمیل شده، سمن‌های صلاحیت‌دار برای تشکیل شبکه استانی شناسایی می‌شوند.
3- ادارات کل محیط زیست مدارک سمن‌ها (اساسنامه، آگهی ثبت و مجوزها) را با همکاری استانداری‌ها بررسی می‌کنند.
4- ادارات کل محیط زیست با دعوت از سمن‌های محیط زیستی موضوع تشکیل شبکههای استانی را به اطلاع آنها می‌رسانند و در این باره نظرخواهی می‌کنند. صورتجلسه به ستاد دفتر آموزش ارسال می‌شود.
5- ادارات کل محیط زیست از سمن های صلاحیت دار محیط زیستی استان برای برگزاری نشست یک روزه دعوت می‌کنند.
6- سمن‌ها نماینده تام الاختیار خود را به صورت کتبی با امضا و مهر بالاترین مقام سمن برای شرکت در نشست معرفی می‌کنند.
7- با نظارت نمایندگان دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان و ادارات کل محیط زیست استان نشست برگزار می‌شود و هیأت مؤسس(7 نفر اصلی و دو نفر علی‌البدل و یک بازرس) شبکه استانی تعیین می‌شوند. (بهتر است دست‌کم 75 درصد از سمن‌ها در نشست شرکت کرده باشند)
8- دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان از مسئولین شبکههای استانی ثبت شده برای تشکیل 9 شبکه منطقه‌ای به شرح زیر دعوت می‌کنند:
منطقه1 : گلستان، گیلان، مازندران
منطقه2 : اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان
منطقه3 : زنجان، مرکزی، قم، همدان
منطقه4 : تهران، البرز
منطقه5 : کرمانشاه، ایلام، لرستان، چهارمحال و بختیاری، کهکیلویه و بویر احمد
منطقه6 : سمنان، قزوین، اصفهان
منطقه7 : یزد، کرمان، فارس
منطقه8 : خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان
منطقه9 : هرمزگان، بوشهر، خوزستان
9- نمایندگان 9 شبکه منطقه‌ای طی نشستی در ستاد سازمان، شبکه ملی کشور را به همان ترتیب تشکیل می‌دهند. یعنی در نهایت، شبکه‌ی ملی یا اتحادیه‌ی سمن‌های محیط زیستی سراسر کشور با هفت نفر عضو اصلی، دو نفر علی‌البدل و یک بازرس به مدت دو سال تشکیل خواهد شد و پس از دو سال، مجدداً طی انتخابات جدید، تجدید خواهند شد. گفتنی آن که در شبکه‌ی ملی، دست کم باید 5 نفر از منتخبین دارای مدرک کارشناسی ارشد یا بالاتر در یکی از رشته‌های محیط زیستی یا مرتبط با آن باشند. در شبکههای منطقه‌ای، این عدد 4 و در شبکههای استانی، دست کم سه نفر باید واجد چنین ویژگی‌ای باشند. همچنین بیشینه‌ی عضویت یک فرد حقیقی در هیأت مؤسس شبکه برای 4 دوره پیاپی تعیین می‌شود.
10- یکی دیگر از برنامه‌های دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان، تسهیل شرایط برای تشکیل شبکههای تخصصی در موضوعات مهم محیط زیستی کشور، مانند : آب و تالاب‌ها، فرسایش و ریزگردها، آلودگی هوا، زیگونگی (تنوع زیستی)، بوم‌گردی (اکوتوریسم) و …است . بنابراین، تقاضا دارد پیشنهادهای خود را در این خصوص هم ارسال فرمایید.
11- هموطنان عزیز می‌توانند نظرات خود را به نشانی رایانامه نگارنده : [email protected]
یا شماره نمابر: 88233071 تا نخستین روز از خرداد 1393 ارسال فرمایند.